Những ngày gần đây, dư luận xôn xao về việc một số tài khoản tại Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam (MSB) bị "bốc hơi" hàng chục tỷ đồng. Hay như vụ việc hy hữu đó là TS. Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia tài chính ngân hàng, người thường xuyên lên các diễn đàn khuyến nghị mọi người cần cẩn thận, bảo vệ thông tin tài khoản ngân hàng, thì nay chính ông cũng đang là nạn nhận của vụ hack tài khoản và vẫn chưa lấy lại được tiền.
Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, ngày 18/11/2023 khi ra ngân hàng để rút tiền thì ông tá hỏa khi nhân viên báo tài khoản chỉ còn đúng 50.000 đồng, trong khi trước đó số dư của ông có gần 500 triệu đồng. Theo sao kê từ ngân hàng cung cấp, trong thời gian từ ngày 3 - 17/11/2023, chủ tài khoản đã có nhiều lần chuyển tiền sang nhiều tài khoản khác nhau ở một số ngân hàng. Thậm chí, có 2 lần chủ tài khoản gửi yêu cầu cấp lại mật khẩu xác thực OTP thông qua ứng dụng Internet Banking.
Theo ông Hiếu, nhóm lừa đảo mạo danh ông yêu cầu ngân hàng cấp lại mật khẩu mới. Ngân hàng gửi mật khẩu OTP vào số điện thoại của ông nhưng thực tế thiết bị nhận được tin nhắn lại là điện thoại Xiaomi. Còn điện thoại của ông là hãng IPhone và không nhận được mã OTP. Nhóm lừa đảo sau khi nhận mã OTP đã đổi lại mật khẩu tài khoản ngân hàng và nhanh chóng thực hiện rút tiền. Tổng số tiền bị mất lên tới gần 500 triệu đồng.
Ông Hiếu cho biết, hiện đã có đơn gửi đến công an để trình báo vụ việc và vẫn còn đang trong quá trình điều tra, nhưng không biết có lấy lại được tiền hay không. TS. Nguyễn Trí Hiếu cũng cho rằng, hành vi lừa đảo mất tiền trong tài khoản ngân hàng diễn ra ngày càng nhiều với số tiền ngày càng lớn. “Cơ quan quản lý cần có giải pháp để tăng cường quyền lợi người gửi tiền, qua đó củng cố niềm tin của công chúng với hệ thống ngân hàng", ông Hiếu nhấn mạnh.
Cũng theo chuyên gia này, qua vụ việc mất hàng trăm tỷ đồng trên, Ngân hàng Nhà nước cũng nên xem lại quy trình. Khi vay tiền ngân hàng luôn có hợp đồng bảo vệ chặt chẽ, nhưng ngược lại khi gửi tiền không có điều khoản nào bảo vệ quyền lợi. Khi tranh chấp, người gửi ở thế yếu, không có thông tin gì.
Nhận định về nguyên nhân dẫn đến tình trạng tiền liên tục ‘bốc hơi” trong thời gian vừa qua, Luật sư Nguyễn Đăng Tư - Đoàn Luật sư TP. Hồ Chí Minh cho biết: Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng rất nhiều tài khoản trong ngân hàng bị mất tiền hiện nay. Đầu tiên là phải kể đến tình trạng tội phạm công nghệ ngày càng gia tăng với nhiều thủ đoạn tinh vi để đánh lừa nạn nhân, có những chiêu lừa đảo rất mới khiến nhiều nạn nhân tin tưởng cung cấp thông tin tài khoản, mã OTP cho các đối tượng lùa đảo, qua đó chiếm quyền kiểm soát tài khoản và chiếm đoạt tiền.
“Để thực hiện các việc lừa đảo này, tội phạm còn chạy quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội, Google nhằm tìm kiếm nạn nhân để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tiền”, Luật sư Tư cho hay.
Nguyên nhân tiếp theo là rõ ràng có lỗ hổng trong việc quản lý của khách hàng của các ngân hàng. Từ việc quản lý con người (nhân viên ngân hàng) đến quản lý thông tin của khách hàng.
Nhiều vụ việc nhân viên ngân hàng lợi dụng lỗ hỗng trong việc quản lý và sự tin tưởng của khách hàng để chiếm đoạt tài sản của khách, nhiều vụ đối tượng lừa đảo lợi dụng lỗ hổng trong bảo mật thông tin, lỗ hổng của hệ thống ngân hàng để chiếm đoạt thông tin khách hàng nhằm chiếm quyền kiểm soát và chiếm đoạt tiền.
Theo Luật sư Nguyễn Đăng Tư, nếu nguyên nhân là do lỗ hổng của ngân hàng hoặc do nhân viên ngân hàng lợi dụng chính sách/lỗ hỗng trong quản lý để tham ô/chiếm đoạt tiền yêu cầu ngân hàng phải chịu trách nhiệm hoàn trả lại tiền.
Nếu trong trường hợp, do khách hàng bị lừa lấy thông tin bảo mật, cung cấp cho đối tượng lừa đảo để bị lừa lấy tiền thì khách hàng sử dụng các thông tin này để làm đơn trình báo gửi đến cơ quan cảnh sát điều tra công an quận/huyện nơi khách hàng sinh sống để cơ quan cảnh sát điều tra xử lý theo quy định.
Nhận định về những trường hợp liên tiếp bị mất tiền thời gian gần đây, Luật sư Nguyễn Đăng Tư cũng cho rằng: Hiện nay chưa có kết luận chính thức từ cơ quan điều tra, cũng chưa nắm rõ được tình tiết vì sao khách hàng mất tiền nên chưa thể khẳng định trách nhiệm của ngân hàng đến đâu. Trước mắt chỉ có thể khẳng định ngân hàng phải có nghĩa vụ cung cấp thông tin theo yêu cầu của khách hàng về các lệnh chuyển tiền/rút tiền, tiền rút ở đâu, phương thức rút như thế nào…
Cũng theo Luật sư Nguyễn Đăng Tư nếu rơi vào trường hợp bị mất tiền oan, đầu tiên khách hàng cần phải liên hệ ngân hàng để thông báo mất tiền và tiến hành ngay việc khóa tài khoản. Đồng thời, khách hàng cũng nên yêu cầu ngân hàng cung cấp thông tin về lịch sử giao dịch, cung cấp các địa điểm, phương thức mà tiền đã bị rút. Tùy theo kết quả nhận định nguyên nhân mất tiền mà khách hàng có thể lựa chọn phương thức giải quyết khác nhau nhằm bảo vệ quyền lợi của mình.
Khuyến cáo người dân tránh bị mất tiền oan, vị Luật sư này cũng khuyên các khách hàng tuyệt đối phải bảo mật thông tin giao dịch. Không đưa cho bất kỳ người nào khác, kể cả nhân viên ngân hàng và phải kiểm tra kỹ nội dung giao dịch trước khi ký các giấy tờ... Đặc biệt, không được chủ quan, dễ dãi, không được giao dịch ngang tắt với nhân viên ngân hàng. Bên cạnh đó, cần nâng cao cảnh giác, không cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng, mã OTP cho các đối tượng lừa đảo; Không tải các app lạ, không rõ nguồn gốc để tránh để lộ thông tin.
“Thường xuyên đọc tin tức để cập nhật các thủ đoạn lừa đảo mới có thể phòng tránh việc không bị lừa. Không ký sẵn các giấy tờ/giấy ủy quyền cho các nhân viên ngân hàng, dù là thân thiết”, Luật sư Nguyễn Đăng Tư nhấn mạnh thêm.
