CEO Biti’s Vưu Lệ Quyên: Tôi từng nghĩ vị trí này nên thuộc về một người khác!

Thường trong công ty gia đình, người thừa kế hoặc điều hành thường được giao cho con trai, nhưng ở Biti's lại là Quyên. Chị nghĩ gì về điều đó?

Ba tôi là một người có tư tưởng rất mở. Khi chúng tôi còn nhỏ ông đã không quan trọng con trai hay con gái nối nghiệp; cũng như không quan trọng đó là người trong gia đình hoặc là cộng sự bên ngoài. Quan trọng là người thừa kế hoặc điều hành là người mang lại giá trị lớn nhất cho cộng đồng Biti’s hơn 8.000 người. Ở vị trí CEO, tôi vẫn đang nuôi dưỡng thế hệ lãnh đạo tiếp theo để thay thế mình vì sự vững bền của tổ chức.

Trước khi được ba mẹ giao quyền điều hành Biti’s với vị trí Tổng giám đốc (CEO), chị nghĩ là vị trí này nên thuộc về ai?

Tôi từng nghĩ vị trí này nên thuộc về một thành viên trong ban Tổng Giám đốc. Có rất nhiều anh chị thật sự rất giỏi trong lĩnh vực mà họ đang công tác.

Theo Quyên, điều gì khiến ba mẹ quyết định chọn mình làm người điều hành công ty?

Về việc Quyên được chọn lựa có lẽ vì tinh thần dấn thân phục vụ cộng đồng, tinh thần thích đổi mới. Quyên khá tròn đầy vì đã trải qua rất nhiều lĩnh vực khác nhau trong Biti's từ kinh doanh xuất khẩu, thiết kế, sản xuất, công nghệ thông tin, tiếp thị, kinh doanh nội địa và chuỗi cung ứng… Cứ mỗi 2-3 năm là tôi lại trải nghiệm một lĩnh vực hoàn toàn mới.

Trong quá trình về Việt Nam và làm công việc tại Biti’s cùng với các em, trước khi được nhận chức CEO, có sự ganh đua giữa 3 chị em trong công ty trong việc trở thành CEO hay không?

"Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao". May mắn là gia đình tôi rất đoàn kết, các em rất hiểu biết, trách nhiệm. Lĩnh vực giao cho người nào thì người ấy đều cố gắng để hoàn thành một cách tốt nhất. Sự cạnh tranh là với chính bản thân mình chứ không phải cạnh tranh với người khác.

Ba tôi cũng thường dặn dò "làm chị lớn phải luôn làm gương và luôn biết nghĩ cho các em", nên ba chị em tôi ba người như một, ít có mâu thuẫn xảy ra, rất hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau, cùng tạo nên giá trị lớn hơn.

Hai em của chị hiện nay làm gì ở Biti's?

Em gái tôi hiện tại là Phó Tổng giám đốc phụ trách về thiết kế. Em trai thì phụ trách những dự án xây dựng của công ty.

Ở Việt Nam, một số công ty gia đình khác cũng giao quyền điều hành những đơn vị kinh doanh quan trọng cho con gái (nhà có con trai), mà Việt Nam vốn là một nước Á Đông. Theo chị, điều này có thể lý giải như thế nào?

Hiện nay trên thế giới, có một thế hệ lãnh đạo nữ đã hình thành ví dụ như Thủ tướng Anh, Thủ tướng Đức, Thủ tướng New Zealand… Ở Việt Nam, không thiếu những lãnh đạo nữ xuất sắc F1 đang điều hành các doanh nghiệp chục nghìn tỷ, ví dụ như cô Mai Kiều Liên Vinamilk, cô Cao Thị Ngọc Dung PNJ, cô Nguyễn Thị Mai Thanh REE,…

Tôi nghĩ ở một thế giới biến động, nhiều rủi ro và nhiều vấn đề về môi trường như hiện nay, lãnh đạo nữ sẽ đem lại nhiều giá trị khác. Lãnh đạo nữ thường là những người rất quan tâm đến sức khoẻ và hạnh phúc chung của cộng đồng. Họ ra quyết định cũng thận trọng hơn, trọn vẹn hơn, chỉ số tài chính, kinh tế chỉ là một phần trong quyết định của họ. Điều đó cho thấy nhiều lãnh đạo nữ được giao quyền điều hành hiện nay cũng có thể dễ dàng lý giải.

Với một nữ CEO trong một công ty gia đình có em là con trai thường được nghĩ là sẽ kế nghiệp của ba mẹ, Quyên có gặp khó xử gì khi điều hành công việc?

Tôi không gặp khó xử khi điều hành vì em trai mình độ tuổi cách mình khá xa.

Trong làn sóng khởi nghiệp lên rất cao trong những năm gần đây, làm thế nào để Biti’s - một công ty gia đình hoàn toàn, lại do một nữ CEO lãnh đạo, có thể thu hút được nhân tài về làm việc, tái cấu trúc lại công ty?

Đó là những giá trị mà Biti’s đang theo đuổi. Đã qua thời một người làm việc chỉ vì yếu tố vật chất, nhân tài hiện tại họ đều muốn làm một điều gì đó có ý nghĩa, có tác động tích cực với xã hội. Họ cũng quan tâm đến sự phát triển bản thân một cách trọn vẹn hơn. Đây là những yếu tố mà họ cân nhắc.

Ở các vị trí cấp cao, chúng tôi đều kết nối ở những giá trị Biti's muốn tạo ra cho công ty, cho cộng đồng và cho Việt Nam. Ở vị trí cấp cao, bạn đang có tác động đến 8.200 con người và gia đình của họ, hơn 10 triệu khách hàng và đối tác mỗi năm. Tác động đó nếu tích cực sẽ tạo nên nhiều giá trị cho xã hội.

Khi trở thành CEO của Biti’s, Quyên nghĩ tới điều gì trước tiên và bây giờ thì sao?

Tôi luôn nghĩ làm sao mình có năng lực tốt hơn để phục vụ, chăm lo cho mọi người. Đó là điều tôi trăn trở mỗi ngày.

Trước khi trở thành CEO, giữa thế hệ thứ 2 của Biti’s và thế hệ thứ nhất gặp vấn đề gì khi cùng tham gia điều hành công ty?

Tôi nghĩ độ chênh về quan điểm quản trị. Ba tôi là một nhà kỹ trị. Ba rèn nhân viên rất nghiêm khắc. Những ai chịu được áp lực và vượt qua được thử thách đào tạo của ông, thì hiện giờ họ đều giữ vị trí lãnh đạo cao cấp trong các doanh nghiệp lớn. Ai sau này cũng đều biết ơn ông vì nhờ ông mà họ có sức bật vượt qua được những giới hạn bản thân. Đó làm một lò luyện thép.

Tuy vậy, sâu thẳm ông rất thương nhân viên. Hiếm người chủ nào mà chịu ngồi đào tạo một ngày mười mấy tiếng từng ly từng tí cho nhân viên. Tấm lòng đó không phải ai cũng thấu hiểu.

Mình là con gái, mình không thể như ba và mình cũng không có dự định như ba. Tôi quản trị dựa trên sự hiệu quả, thấu hiểu và yêu thương. Tôi luôn quan tâm đến việc học và tiến bộ của nhân sự, quan tâm đến gia đình họ và sự hạnh phúc chung của họ.

Có lẽ giữa ba và tôi đều cùng một động cơ nhưng cả hai lại chọn hai cách thức khác nhau.

Tại Biti’s, làm thế nào để phân định rạch ròi về cấp bậc và công việc trong công ty với việc đều là thành viên trong gia đình thì dễ bị du di?

Vì ba tôi là nhà kỹ trị nên luật lệ trong công ty mọi người đều rất tuân thủ, bất kể đó là thành viên trong gia đình. Một trong những giá trị mà ba tôi để lại đó là tính kỷ luật. Nhân sự Biti’s có tính kỷ luật, tuân thủ rất tốt.

Vào thời điểm đón nhận vị trí CEO cho đến giờ, những nhà sáng lập Biti’s còn tham dự vào chuyện điều hành ở mức nào?

Ba tôi vẫn tham gia cố vấn về mặt nhân sự và đào tạo cho công ty. Tôi vẫn khuyến khích ông làm điều này vì sự nghiệp, sứ mệnh đào tạo con người là cả cuộc đời của ông, và tôi cũng cảm thấy công việc sẽ giúp ích cho người lớn tuổi. Có công việc họ vui hơn rất nhiều và không lão hoá. Có điều họ sẽ cống hiến và đóng góp theo nhịp độ thời gian, trạng thái sức khoẻ của họ cho phép. Dù ở độ tuổi nào, mình đều có thể tạo nên những giá trị tích cực.

Trong gia đình Quyên, những giá trị cốt lõi mà ba mẹ dạy con là gì, nó có trùng khớp với các giá trị mà Biti’s theo đuổi không (hoặc khác nhau ở điểm gì)?

Ba mẹ tôi thường dạy con về uy tín - nói là làm, về tính trách nhiệm, về sự đoàn kết và nhiệt huyết, siêng năng cần mẫn với công việc. Các giá trị này đều bao gồm trong những giá trị mà Biti’s đang theo đuổi. Các giá trị khác là các giá trị về khách hàng, về phục vụ, kỷ luật, chuyên nghiệp, sáng tạo. Và còn một giá trị quan trọng nữa đó giá trị về hạnh phúc. Đây là sứ mệnh Biti’s đang theo đuổi.

Ở những công ty gia đình, việc phân chia quyền điều hành và tài sản cũng có nhiều vấn đề. Còn ở Biti’s, vấn đề là gì?

Tôi không nghĩ Biti’s vướng vấn đề về chia quyền điều hành và tài sản vì ba mẹ tôi khá rạch ròi và đều tạo những cơ sở vật chất căn bản cho các con. Còn con cái phấn đấu thế nào thì phải dựa vào tài xoay sở của bản thân. Và bản thân ba chị em tôi đều không có nhu cầu vật chất quá xa xỉ nên tạm thời thì rất hài lòng với cuộc sống.

Kể ví dụ câu chuyện thế này, ba mẹ cho ba con ba mảnh đất liền nhau để xây nhà, mỗi người đều có một quyền sở hữu riêng. Em gái tôi lập gia đình xây nhà trước, nhưng miếng đất của em thì có đường đâm vào, người Việt mình thì kỵ. Thế là em trai nhường cho chị gái miếng đất đẹp hơn.

Và bây giờ em trai mình lại có nhu cầu xây nhà, thế là mình nhường luôn cho miếng đất đẹp của mình. Còn mình sẽ chọn miếng đất đường đâm để làm vườn chung cho em gái và em trai.

Mình cảm thấy quyền điều hành và tài sản cũng vâỵ, luôn dựa trên cái chung và sự hợp lý. Nếu anh chị em đều biết nghĩ cho nhau thì sẽ không bao giờ phát sinh mâu thuẫn.

Với lại xã hội ngày nay đã qua thời vơ vét tài sản về phía mình, quản lý tài sản mệt chết đi được. Tôi vẫn thích sự tự do tự tại, một căn nhà chung cư ấm áp, mỗi ngày đi làm, giúp đỡ, cống hiến cho cộng đồng mà tôi đang làm việc. Cảm thấy ý nghĩa hơn nhiều.

Tham vọng của Quyên và những kỳ vọng của ba mẹ, cũng như 2 người em có gì giống và khác nhau?

Tôi là một người tham vọng, rất tham vọng nhưng mình tham vọng cho cái chung của rất nhiều người. Tôi mong muốn xây dựng một môi trường làm việc, học tập hiệu quả và hạnh phúc tại Biti’s.

Ai cũng mong muốn hạnh phúc, không ai muốn bị đau khổ. Tôi nghĩ ba mẹ tôi hay hai em tôi đều như vậy.

Tôi cũng mong muốn Biti’s bước ra toàn cầu và là một doanh nghiệp Việt đại diện cho những giá trị nhân văn, đổi mới Việt, và đóng góp vào hạnh phúc chung cho toàn thế giới. Điều đó bao gồm hạnh phúc của cá nhân, của tập thể và của môi trường thiên nhiên.

Nhiều công ty gia đình đặt mục tiêu là trường tồn với thời gian trên cả mục tiêu tăng trưởng nhanh và mạnh, còn ở Biti’s thì sao?

Mục tiêu của Biti’s là bền vững và tạo ra nhiều giá trị tích cực hơn cho xã hội. Ông bà ta thời xưa đã phấn đấu, hy sinh rất nhiều cho "độc lập, tự do" của đất nước. Ở thế hệ mình, chúng tôi khao khát trở thành công dân toàn cầu "hạnh phúc".

Cho đến nay Biti’s vẫn là một công ty gia đình như trước mà không chuyển đổi mô hình như nhiều doanh nghiệp gia đình khác để lớn mạnh nhanh hơn. Vì sao vậy?

Hiện tại Biti’s với mô hình doanh nghiệp gia đình vẫn đang phát triển rất tốt, doanh thu, tài chính, cơ chế vận hành đều tối ưu, tốc độ phát triển bền vững. Biti’s chưa thấy được lý do hợp lý để chuyển đổi mô hình.

Ngoài giá trị về kinh tế, Biti's còn đóng góp vào giá trị thương hiệu Việt, là một thương hiệu Việt uy tín, đổi mới, truyền cảm hứng. Đồng thời đó còn là những giá trị nhân văn mà Biti’s đóng góp cho cộng đồng thông qua các dự án hỗ trợ cộng đồng và CSR của công ty.

Biti’s có dự kiến sẽ IPO và trở thành một công ty niêm yết hay không?

Ở thời điểm này, điều này không nằm trong kế hoạch chiến lược của công ty bởi vì Biti’s vẫn đang vận hành rất tốt và chưa có nhu cầu cần thêm vốn để mở rộng.

Rất nhiều công ty mở rộng lĩnh vực kinh doanh của mình sau khi thành công ở lĩnh vực cốt lõi. Còn Biti’s thì sao?

Lĩnh vực cốt lõi của Biti’s là giày dép và chúng tôi rất tập trung vào lĩnh vực kinh doanh của mình.

Qua thời gian vận hành công ty 37 năm, chúng tôi có tích luỹ được kha khá quỹ đất, và sắp tới sẽ có các dự án về xây dựng để tối ưu hoá, nhưng đó là công ty đầu tư hoàn toàn mới tách biệt khỏi Biti’s.

Theo Tri thức trẻ