Shark Bình giải mã 3 lỗi và 6 kinh nghiệm giúp startup né tránh thất bại, tiết lộ công thức “Tiên, Khác, Lực, Tồn” do chính mình tạo ra

Mới chỉ góp mặt tại "bể cá mập" Shark Tank Việt Nam vào mùa 3 nhưng Shark Nguyễn Hòa Bình đã để lại dấu ấn không hề nhỏ với khán giả bởi những phát ngôn cực "gắt", thậm chí có phần gây sốc. Dù nhận lại các luồng ý kiến trái chiều nhưng không thể phủ nhận lời khuyên của vị Chủ tích Tập đoàn NextTech cũng mang đến nhiều bài học hữu ích.

Tại phiên thảo luận "Startup công nghệ và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam trong dòng chảy chuyển đổi số", thuộc sự kiện Internet Day 2019 vừa diễn ra, Shark Bình đã chỉ ra những lỗi và kinh nghiệm để giúp startup né tránh thất bại.

Vẫn với quan điểm như đã từng chia sẻ với truyền thông trước đó, ông cho rằng kinh nghiệm thành công chỉ là thứ vớ vẩn, là liều thuốc độc, chỉ dụ dỗ và huyễn hoặc startup. "Kinh nghiệm thành công chỉ áp dụng cho con người đó, tại thời điểm đó và khó lặp lại. Chỉ có kinh nghiệm né tránh thất bại mới có thể truyền đạt được và đáng để nghe", vị cá mập nhấn mạnh.

3 lỗi lớn nhất của các startup

Sai lầm đầu tiên và lớn nhất chính là ngộ nhận, làm ra thứ mà thị trường không cần hoặc có cũng được, không có cũng chẳng sao. Ông cho rằng vấn đề này liên quan đến việc nghiên cứu thị trường. "Các startup rất lười nghiên cứu thị trường và thường làm theo cảm tính."

Thứ hai là sự nản chí, không đủ năng lực cũng như thời gian để vượt qua cô đơn và thiếu thốn. "Cô đơn ở chỗ không có ai chia sẻ, không ai chỉ bảo, khích lệ, cũng chẳng có người phản biện. Thiếu thốn thì cái gì cũng thiếu, từ tài chính, công nghệ đến nhân sự, quản lý kênh bán hàng", Shark Bình nêu rõ.

Theo kinh nghiệm điều hành NextTech trong 20 năm, ông chỉ ra lỗi dẫn đến thất bại nghiêm trọng thứ ba là đại đa số startup không biết con đường gần nhất để đi đến mục tiêu. Giống như đàn ong, con ong thành công nhất là con biết bay đường thẳng.

"Các công ty khởi nghiệp cứ bay lòng vòng, thử hết cái này cái kia, tốn bao nhiêu tiền. Đến lúc hết tiền, phá sản mà không bao giờ về đích."

Trong khi đó, ông cho rằng một trong những yếu tố quan trọng nhất giúp startup thành công là có mentor, người tri kỷ giúp chỉ ra con đường tốt nhất, nhanh nhất để theo đuổi.

6 kinh nghiệm né tránh thất bại

Kinh nghiệm trước nhất mà vị cá mập chỉ ra không gì khác ngoài tìm ra long mạch, áp dụng được cho cả cá nhân và doanh nghiệp.

Khái niệm "long mạch" được Shark Bình định nghĩa "là tập hợp của nhiều yếu tố, nhưng nói nôm na là một cách thức kinh doanh, công thức hoá được để đưa một sản phẩm dịch vụ vào thị trường và được đón nhận, đồng thời được ghi nhận bằng giá trị tài chính. Hay nói ngắn gọn "long mạch" là công thức để tăng trưởng một mô hình kinh doanh."

Ông nhấn mạnh: "Khi tôi đầu tư, điều quan trọng nhất không phải tiền mà là giúp startup tìm ra long mạch của mình."

Thứ hai là hệ sinh thái. "Rất nhiều startup tìm đúng long mạch, làm sản phẩm tốt rồi những lại không đủ tiền. Đặc biệt là không có hệ sinh thái đủ tốt làm bệ phóng giúp cho công ty phát triển ra thị trường nhanh hơn.

Trong đó, hệ sinh thái được định nghĩa là sản phẩm dịch vụ, mạng lưới khách hàng, cơ sở sản phẩm sẵn có để liên thông, bán chéo lẫn nhau."

Một kinh nghiệm khác được lấy từ bài học cay đắng của WeWork, Uber. Theo ông, thời của các startup gọi vốn đốt tiền sắp hết và thời của các startup công nghệ biết kiếm tiền sẽ lên ngôi.

"Tôi cho rằng vốn đầu tư không quá quan trọng. Đặc biệt, khi chưa tìm thấy long mạch mà đã được rót nhiều tiền thì rất dễ hư hỏng và sớm thất bại vì chúng ta bị cuốn vào vòng xoáy tăng trưởng ảo, mua KPI. Như WeWork nếu không được SoftBank cứu thì chắc chắn sụp đổ."

Thứ tư là tránh bẫy ngộ nhận. Shark Bình chia sẻ thực tế rằng đa số công ty khởi nghiệp làm sai ngay từ đầu bài, tạo ra thứ thị trường không cần. Theo ông, một ý tưởng được đánh giá khả thi nếu thỏa mãn từ một đến ba điều kiện: đủ đại chúng, thị trường đang tăng trường và có nhu cầu cấp thiết, khách hàng đang phải sử dụng sản phẩm với chi phí đắt đỏ, tần suất sử dụng sản phẩm cao.

Tiếp theo, sự cạnh tranh, đặc biệt là với các ông lớn. Shark Bình chia sẻ công thức do chính mình tự sáng tác, có tên gọi "Tiên, Khác, Lực, Tồn".

"Chúng ta cần thẩm định xem sản phẩm có phải tiên phong không? Nếu không thì có khác biệt gì về thị trường ngách, về bí quyết, về sản phẩm? Nếu không tiên phong cũng chẳng khác biệt thì phải có nhiều tiền. Đến khi cả ba yếu tố trên đều chưa thỏa mãn, thì xem xét liệu thị trường có thể có nhiều người chơi cùng tồn tại hay không? Nếu câu trả lời lại là không, tốt nhất nên đi làm cái khác.

Cuộc đời, thời gian của chúng ta có hạn. Vốn quý nhất của startup là tuổi trẻ. Hãy dùng thời gian, tuổi trẻ của mình vào những việc có khả năng thành công nhất.", ông chủ NextTech bày tỏ thẳng thắn.

Kinh nghiệm cuối cùng mà "cá mập" đưa ra là quản trị, đặc biệt nhấn mạnh quản trị tài chính. Ông cho rằng startup vẫn còn coi nhẹ kế toán, không nắm rõ sức khỏe tài chính của công ty mình.

T.D