Bắc Cực bốc cháy, loài người tiến gần đến thảm họa diệt vong?

Nhiều vùng rộng lớn ở Bắc Cực đang phải hứng chịu những trận cháy rừng dữ dội sau khi nhiệt độ cao bất thường và thời tiết khô hạn đã thổi bùng lên các ngọn lửa "zombie".

Gần đây, Pierre Markuse, một chuyên gia nhiếp ảnh vệ tinh, đã đăng tải những bức ảnh lấy từ dữ liệu vệ tinh viễn thám Sentinel-2 cho thấy sự lan rộng của ngọn lửa và khói đen dày đặc trên một vùng đất rộng ở Cộng hòa Sakha (Siberia) từ ngày 19/5 đến ngày 3/6.

Các vụ cháy bị châm ngòi bởi nhiệt độ cao chưa từng có trên khắp Vòng Bắc Cực. Nhiều nhà khoa học nói rằng nguy cơ của sự hủy diệt sinh thái với quy mô khổng lồ đang đến rất gần. Thông thường, các vụ hỏa hoạn hay xảy ra vào những tháng mùa hè. Thế nhưng năm nay, nhiệt độ tăng và băng tan đã khiến chúng bắt đầu từ đầu năm.

Nhiều khu vực thuộc Nga và Siberia đã xuất hiện tình trạng "đám cháy zombie" khi muội than và khói tàn dư từ đám cháy của mùa hè năm ngoái thổi bùng lên hỏa hoạn vào năm nay khi thời tiết quá khô và nóng.

Hiện tượng trên cũng được xác định ở Alaska và những nơi trước đây chúng chưa từng xuất hiện. Có thể nói, "đám cháy zombie" đang ngày càng tiến gần hơn về Bắc Cực qua từng năm.

Bắc Cực, nơi sinh sống của khoảng 4 triệu người, đang nóng lên nhanh gấp đôi so với phần còn lại của thế giới vì biến đổi khí hậu. Khatanga, một ngôi làng ở Nga nằm ở Vòng Bắc Cực, đã ghi nhận nhiệt độ chưa từng thấy là 25 độ C vào tháng trước, tức là ấm hơn Barcelona của Tây Ban Nha một chút. Theo dự đoán, nhiệt độ trung bình của tháng 1 ở Bắc Cực có thể tăng hơn 9 độ C vào năm 2080.

Nhiệt độ trung bình trên khắp nước Nga từ tháng 1 đến tháng 4 năm nay cao hơn gần 6 độ C so với thông thường. Thủ đô Moscow đã trải qua một mùa đông không có tuyết trong khi nơi đây vốn được bao phủ bởi lớp tuyết dày từ giữa tháng 12.

"Đám cháy zombie" đang ngày càng tiến gần hơn về Bắc Cực qua từng năm.

Tháng trước, các nhà khoa học đã công bố nghiên cứu mới về việc nhiệt độ tăng làm tan chảy lớp băng vĩnh cửu ở Bắc Cực có thể phát tán một số loại vi khuẩn vốn bị "vô hiệu hóa" từ lâu.

Các loại vi khuẩn và virus bị đóng băng trong hàng ngàn năm này có khả năng là nguyên nhân gây ra những bệnh mà con người đã loại bỏ từ xưa hay thậm chí là những bệnh nguy hiểm mà chúng ta chưa bao giờ gặp phải.

Tiến sĩ Dennis Carroll chia sẻ: "Chúng ta nên hết sức thận trọng và không được đánh giá thấp các mối đe dọa tiềm tàng mà vi khuẩn và virus tái sinh có thể gây ra".

Ông giải thích thêm rằng thế giới đang phải đối mặt với viễn cảnh có thật là các loại virus, vi khuẩn cổ xưa nằm im lìm trong lớp băng vĩnh cửu sẽ có một cuộc sống mới nhờ sự thay đổi khí hậu và tình trạng băng tan ở miền Bắc của Bắc Cực. Ông nói: "Tuy rủi ro mà chúng đem lại vẫn chưa được xác định chính xác nhưng Covid-19 là một lời nhắc nhở rằng chúng ta cần hết sức thận trọng về tác động của các mối đe dọa tiềm tàng. Nếu không chú ý theo dõi và có biện pháp đề phòng, không loại trừ khả năng chúng ta phải đối mặt với nguy cơ diệt vong".

Mark Parrington, nhà nghiên cứu khoa học tại cơ quan Dịch vụ Giám sát khí quyển Copernicus của châu Âu cho biết bề mặt ấm và khô hơn chính là môi trường lý tưởng để các đám cháy bùng lên và kéo dài. Ông nói: "Chúng ta có thể thấy hiệu ứng tích lũy của mùa cháy năm ngoái ở Bắc Cực, khi các vụ hỏa hoạn bùng phát lại vào mùa tiếp theo và dẫn đến các đám cháy quy mô lớn, kéo dài tại cùng một khu vực".

Những vụ cháy ở Alaska và Siberia vào tháng 6 năm ngoái ước tính đã thải ra 50 triệu tấn carbon dioxide vào khí quyển, một lượng tương đương với lượng khí thải hàng năm của Thụy Điển.

Các nhà khoa học cho biết đất than bùn ở bán cầu Bắc chứa nhiều carbon hơn tất cả các khu rừng nhiệt đới trên Trái Đất cộng lại. Nếu chúng bị đốt cháy, lượng carbon dioxide khổng lồ thải vào khí quyển sẽ gây ra tình trạng đáng lo ngại.

Không những vậy, các vụ cháy ở Bắc Cực cũng ảnh hưởng đến sức khỏe con người dù chúng đa số xảy ra ở khu vực hẻo lánh. Trên thực tế, khói từ đám cháy đã xâm nhập vào một số khu vực đông dân ở Nga, khiến người hít phải bị cay mắt, chảy nước mũi hay nghiêm trọng hơn là gặp vấn đề về hô hấp, tim mạch.

Gia Vũ