Nhà thầu đòi bồi thường 114,7 triệu USD, dự án đường sắt Nhổn - ga Hà Nội gặp vấn đề chưa có tiền lệ

Nhiều vấn đề ngổn ngang cũng đang có ở dự án đường sắt Nhổn - ga Hà Nội cộng với việc nhà thầu đòi bồi thường số tiền lớn.

Dự án đường sắt đô thị cấp đặc biệt này cũng là dự án quan trọng quốc gia, hàng năm Chính phủ phải báo cáo Quốc hội.

Quy mô dự án có tổng chiều dài tuyến chính 12,5km, trong đó đoạn đi trên cao dài 8,5km, đoạn đi ngầm khoảng 4,0km, đường sắt khổ 1.435 mm, 8 ga trên cao, 4 ga ngầm. Điểm đầu tại Nhổn - theo quốc lộ 32 - Cầu Diễn - Mai Dịch - Nút giao với đường vành đai 3 - Cầu Giấy (nút giao với đường vành đai 2) - Kim Mã - Giảng Võ - Cát Linh - Quốc Tử Giám - điểm cuối Ga Hà Nội (trên đường Trần Hưng Đạo, trước ga Hà Nội).

Thời gian bắt đầu năm 2009, thời gian kết thúc năm 2022 với tổng mức đầu tư 783 triệu Euro (vốn vay ODA là 653 triệu Euro, vốn đối ứng là 130 triệu Euro).

Về dự án này, báo cáo của Chính phủ do Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể thừa ủy quyền ký trình bày, theo tiến độ được phê duyệt ban đầu thời gian hoàn thành là năm 2018. Tuy nhiên, do việc triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng và di chuyển các công trình hạ tầng kỹ thuật ngầm nổi toàn tuyến bị chậm so với kế hoạch ban đầu, UBND TP.Hà Nội đã có quyết định phê duyệt điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án từ năm 2009-2022 (trong đó: đưa vào khai thác, vận hành đoạn trên cao vào tháng 4/2021; đưa vào khai thác, vận hành toàn tuyến vào tháng 12/2022).

Dự án có 10 gói thầu chính, gồm 9 gói thầu về xây lắp, thiết bị (5 gói thầu xây lắp, 4 gói thầu thiết bị) và 1 gói Tư vấn chung. Đến nay, đã hoàn thành công tác ký hợp đồng và triển khai thi công 9/9 gói thầu chính về xây lắp và thiết bị (trong đó gói thầu CP01 và CP04 đã thi công xong, hiện đang hoàn thiện hồ sơ hoàn công).

Tiến độ chung dự án đạt khoảng 74%, tiến độ tổng thể đoạn trên cao đạt 89,41%, do nhiều khó khăn vướng mắc trong quá trình thực hiện nên chưa đưa vào khai thác đoạn trên cao theo kế hoạch và dự kiến sẽ phải điều chỉnh tiến độ hoàn thành đoạn ngầm và toàn tuyến.

Báo cáo trên cũng nêu khá nhiều khó khăn, vướng mắc, điển hình là Dự án chậm trễ bàn giao mặt bằng trong thời gian dài do vướng mắc về thủ tục và sự chấp hành của các hộ dân, đến nay vẫn còn tồn tại vướng mắc mặt bằng chủ yếu là nhà số 23 Quốc Tử Giám (ảnh hưởng thi công ga S11).

Ngoài ra nhà tài trợ ADB yêu cầu phải phê duyệt chính sách bồi thường, hỗ trợ và quy trình thực hiện bồi thường cho các hộ dân có nhà bị ảnh hưởng khi thi công tuyến hầm (có móng nhà xung đột với tuyến hầm) trước khi đào tuyến ngầm. Đây là việc chưa có tiền lệ và chưa được hướng dẫn theo các quy định pháp luật hiện hành.

UBND thành phố Hà Nội hiện đang chỉ đạo các cơ quan chuyên môn nghiên cứu đề xuất chính sách theo yêu cầu của nhà tài trợ và tiếp tục chỉ đạo quyết liệt để giải quyết các vướng mắc nêu trên để bàn giao mặt bằng cho Nhà thầu trong quý 4/2021.

Và, do việc chậm trễ trong công tác giải phóng mặt bằng đến nay và hiện vẫn tồn tại chậm trễ xử lý đối với nhà 23 Quốc Tử Giám và phê duyệt chính sách đền bù, hỗ trợ tạm cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng bởi tuyến hầm nên Nhà thầu HGU (gói thầu CP03) đã gửi 3 khiếu nại yêu cầu bồi thường với tổng chi phí là 114,7 triệu USD và đề nghị chấp thuận thanh toán nếu không sẽ không thể tiếp tục thực hiện công việc và sẽ tiến hành các thủ tục khiếu nại lên Trọng tài quốc tế.

Nhà thầu đã giảm khối lượng công việc trên công trường kể từ tháng 6/2021 và đã có văn bản số HGU-MLT-00459-21-E/V ngày 26/6/2021 thông báo tạm dừng công việc. Nhà thầu đã yêu cầu thành lập Ban giải quyết tranh chấp (DB), Ban Quản lý dự án cũng đã cử thành viên đại diện cho Chủ đầu tư để tiến hành hòa giải theo quy định của Hợp đồng.

Hiện nay, UBND TP. Hà Nội đang xem xét thành lập Ban xử lý tranh chấp để xử lý các khiếu nại và tháo gỡ các vướng mắc về khiếu nại của nhà thầu CP03, Bộ trưởng cho biết trong báo cáo trên.