Trung Quốc khó quốc tế hoá đồng Nhân dân tệ

Giới chuyên gia cho rằng, chiến sự giữa Nga - Ukraine sẽ có tác động hạn chế đối với việc Trung Quốc thúc đẩy quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ và thành công lâu dài với vai trò là đồng tiền toàn cầu, được sử dụng rộng rãi hơn sẽ cần phải song hành với các cải cách tài chính sâu hơn của Trung Quốc.

Đánh giá này được đưa ra sau khi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Jerome Powell cho biết tại cuộc điều trần của Ủy ban Ngân hàng Thượng viện Mỹ rằng, cuộc chiến Ukraine có thể “thay đổi quỹ đạo” các động thái của Trung Quốc, nhằm cách ly khỏi hệ thống tài chính toàn cầu vốn bị ràng buộc chặt chẽ với đồng Đô la Mỹ.

Nhưng trong một lưu ý cho khách hàng của mình, công ty nghiên cứu Rhodium Group đã loại trừ Hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới (CIPS) là sự thay thế cho hệ thống nhắn tin tài chính (SWIFT), với chỉ 75 người tham gia trực tiếp. Công ty cũng đề cập đến những hạn chế cơ bản đối với thặng dư thương mại của Trung Quốc và kiểm soát vốn, nghĩa là tỷ lệ sử dụng đồng Nhân dân tệ trên thị trường quốc tế vẫn "xa vời".

Edwin Lai, Giáo sư kinh tế tại Đại học Hồng Kông đánh giá: “Trung Quốc đang ở trong tình thế tiến thoái lưỡng nan. Một mặt, họ muốn quốc tế hóa tiền tệ của mình, nhưng mặt khác, việc mở tài khoản vốn và tự do hóa lĩnh vực tài chính lại khá miễn cưỡng”.

Dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng cho thấy, đồng Nhân dân tệ là đồng tiền dự trữ lớn thứ 5 thế giới, với các ngân hàng trung ương nắm giữ tương đương khoảng 319 tỷ USD dự trữ Nhân dân tệ trong quý III/2021.

“Việc quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ vẫn còn nhạt nhoà so với việc sử dụng đồng USD khi các ngân hàng trung ương nắm giữ đồng Nhân dân tệ chỉ chiếm khoảng 2,5% tổng dự trữ của họ. Trong khi đó, đồng USD chiếm hơn 50% dự trữ”, Jeremy Mark, một cựu quan chức IMF cho biết.

Ông nói thêm rằng, trong khi đồng Nhân dân tệ được sử dụng để lập hóa đơn thương mại toàn cầu, việc sử dụng nó vẫn còn hạn chế. Ngoài ra, đồng Nhân dân tệ không được sử dụng rộng rãi cho các mục đích đầu tư toàn cầu mà chỉ tập trung vào chứng khoán Trung Quốc. Lý do chính của điều này là do Trung Quốc tiếp tục áp đặt các hạn chế đối với việc luân chuyển vốn tự do trong và ngoài nước và bản thân đồng Nhân dân tệ không được tự do giao dịch.

Thông tin từ The Observatory of Economic Complexity cho thấy, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Nga. Ngoài ra, các số liệu chính thức thể hiện thương mại song phương giữa hai bên đã tăng 38,5% trong suốt tháng 1 và tháng 2 hàng năm, đánh dấu tốc độ tăng trưởng cao nhất trong hai tháng đầu năm kể từ năm 2010.

Cũng có thông tin cho rằng ,đã có những yêu cầu từ các công ty Nga về việc mở tài khoản ngân hàng mới tại các ngân hàng nhà nước Trung Quốc ở Moscow, như một cách để giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến các giao dịch kinh doanh do các lệnh trừng phạt quốc tế.

GS. Edwin Lai nói: “Ngay cả khi Nga sử dụng đồng Nhân dân tệ nhiều hơn trong các giao dịch của mình, thì điều đó cũng không giúp ích cho việc quốc tế sử dụng đồng Nhân dân tệ quá nhiều. Nga không phải là một nền kinh tế quá lớn với khoảng 2% tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu”.

Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã gợi ý rằng, hệ thống thanh toán bằng đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc cũng có thể dùng để chống lại các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga, vì sự phát triển của đồng Nhân dân tệ điện tử có thể giúp giảm sự phụ thuộc vào tài khoản ngân hàng và bỏ qua các trung gian tài chính. Tuy nhiên, GS. Marcus Vinicius de Freitas tại Đại học Ngoại giao Trung Quốc ở Bắc Kinh cho biết: “Để thách thức Đô la Mỹ, Nhân dân tệ sẽ cần có được sự tin tưởng từ cộng đồng toàn cầu. Trung Quốc nên cải thiện các công cụ thanh toán và thanh toán toàn cầu để tạo thuận lợi cho các giao dịch quốc tế, đồng thời, yếu tố lòng tin thì cần có thời gian để xây dựng".

Cũng tại phiên điều trần của Ủy ban Ngân hàng Thượng viện Hoa Kỳ về cách Trung Quốc có thể nhìn nhận những nỗ lực do Hoa Kỳ dẫn đầu, nhằm cô lập nền kinh tế Nga, đặc biệt bằng cách làm tổn hại đến khả năng sử dụng đồng đô la Mỹ của nước này; Thượng nghị sĩ Jack Reed, một đảng viên Đảng Dân chủ cấp cao đã nói rằng, Bắc Kinh sẽ bắt đầu suy nghĩ về cách họ có thể tránh được số phận đó nếu họ rơi vào hoàn cảnh tương tự như Nga. Và Trung Quốc sẽ xem xét rất kỹ lưỡng về toàn bộ vấn đề đồng USD là phương tiện trao đổi với thế giới.