Yêu cầu thanh toán khí đốt bằng Rúp, các quốc gia triển khai như thế nào?

"Tối hậu thư" của Tổng thống Nga

Tổng thống Nga ông Vladimir Putin trong tuần qua đã nhấn mạnh rằng 48 “quốc gia thù địch”, trong số đó có Mỹ, Anh và các thành viên EU sẽ phải thanh toán cho khí đốt của Nga bằng đồng Rúp. Điều này không chỉ có tác động làm tăng giá lại đồng Rúp mà còn là chiến lược giảm áp lực các lệnh trừng phạt của phương Tây lên Nga.

Vào năm 2021, các quốc gia thù địch này đã trả khoảng 69 tỷ USD cho khí đốt từ Gasprom, công ty thuộc sở hữu nhà nước của Nga. Để thực hiện quy mô thanh toán tương tự trong năm nay, các quốc gia sẽ phải mua khoảng 6-7 nghìn tỷ Rúp. Trong một cuộc họp với các quan chức vào ngày 23 tháng 3, Putin đã nói với Ngân hàng Trung ương Nga để tìm ra cách có thể thực hiện các khoản thanh toán bằng đồng Rúp này.

Khi làm như vậy, Putin đã đào sâu vào mặt trận khác của cuộc xung đột Ukraine - mặt trận tài chính với phương Tây. Nhưng động thái của ông cũng phù hợp với một chuỗi nỗ lực lớn hơn của một số quốc gia nhằm thách thức quyền bá chủ của các loại tiền tệ chính của phương Tây như đồng USD và đồng Euro.

Phương Tây sẽ thu được đồng Rúp như thế nào?

Tuy nhiên, hầu hết các “quốc gia thù địch” mua năng lượng của Nga đều có ít lựa chọn ngoài việc tiếp tục mua. Để thực hiện thanh toán bằng đồng Rúp, những người mua khí đốt này trước tiên sẽ phải mua tiền tệ từ Ngân hàng Trung ương Nga hoặc trên thị trường ngoại hối. Nếu nhu cầu đối với đồng Rúp tăng đều đặn, kết quả là giá trị đồng tiền giảm mạnh sẽ dừng lại và thậm chí có thể đảo ngược. Sau khi Putin đưa ra tuyên bố của mình, đồng Rúp đã tăng giá 7% so với đồng USD.

Giao dịch trực tiếp với Ngân hàng Trung ương Nga bị trừng phạt sẽ là một quá trình đầy khó khăn, mặc dù các quốc gia như Mỹ hiện đã loại bỏ các giao dịch năng lượng ra khỏi danh sách trừng phạt. Và việc mua đồng Rúp trên thị trường sẽ liên quan đến việc tìm kiếm các ngân hàng Nga không bị trừng phạt để thực hiện các giao dịch này. Nếu các chính phủ phương Tây theo đuổi những con đường này, Ngân hàng Trung ương Nga không phải chi tiêu dự trữ đồng USD và đồng Euro của riêng mình để nâng đỡ đồng Rúp - điều này cũng đúng, vì hơn một nửa dự trữ ngoại hối của Nga đã bị đóng băng bởi các lệnh trừng phạt .

Một sự phức tạp nữa có thể nảy sinh nếu Ngân hàng trung ương của Nga, lo sợ rằng các thương vụ mua lại đô la Mỹ hoặc Euro mới của họ cũng có thể bị đóng băng, từ chối chấp nhận các loại tiền này. Sau đó, Mỹ và EU có thể phải thực hiện các khoản thanh toán này thông qua một đồng tiền trung gian thứ ba, chẳng hạn như đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc.

Một cách khác để các quốc gia phương Tây có được đồng Rúp là bán hàng hóa và dịch vụ cho Nga để đổi lại các khoản thanh toán bằng đồng Rúp. Tuy nhiên, hiện tại, các biện pháp trừng phạt khiến các giao dịch tài chính đằng sau hầu hết các giao dịch mua bán như vậy trở nên bất hợp pháp.

Bên cạnh đó, Nga sẽ phải viết lại các hợp đồng khí đốt của mình. Các hợp đồng khí đốt của Nga với hầu hết các nước được tính bằng đô la Mỹ hoặc Euro. Robert Habeck, Bộ trưởng Kinh tế Đức nói với hãng thông tấn Đức DPA rằng bây giờ yêu cầu Putin thanh toán bằng đồng Rúp sẽ là vi phạm hợp đồng. Trevor Sikorski, người đứng đầu bộ phận khí đốt, than và carbon tại Energy Aspects, nói với Bloomberg để thay đổi đơn vị tiền tệ thanh toán sẽ đòi hỏi một cuộc đàm phán lại có thể không có lợi cho Nga.

Ấn Độ đang khám phá cơ chế thương mại đồng Rúp với Nga để lách các lệnh trừng phạt đối với Moscow của Mỹ và các đồng minh. Cho đến nay, đã có nhiều tiến bộ trong việc cho phép giao dịch giữa Ấn Độ và Nga bằng đồng nội tệ. Tuần trước, Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ được cho là đã gặp gỡ các quan chức từ ba tổ chức tài chính của Nga để thảo luận về các cơ chế thanh toán có thể có giúp thúc đẩy thương mại giữa hai nước. Các tổ chức của Nga có liên quan là VTB, Sberbank và Gazprombank.