Elon Musk đã không kìm nén được cảm xúc khi trải lòng về một năm đầy giông gió và thử thách. Liệu CEO Tesla có còn giữ được cương vị lãnh đạo hãng xe điện của mình?
Hãy bắt đầu với câu chuyện về một công ty lấy tên là Tesla thành lập năm 2003, thời điểm mà người bán ô tô khắp đất nước còn đang ráo riết gom góp tích trữ mẫu xe SUV Hummer H2 12-mpg và phương tiện vận hành bằng pin phổ biến nhất là... chiếc xe chơi golf.
Nền công nghiệp xe hơi Hoa Kỳ từ lâu đã nổi tiếng tàn bạo và khắc nghiệt với những “người chân ướt chân ráo”, và ý tưởng về một công ty xe điện hẳn đã trở thành chủ đề gây cười cho không ít nhà lãnh đạo các hãng ô tô lớn.
Thế rồi, nhiều năm trôi qua, những kẻ hoài nghi vẫn ngày này qua ngày khác chực chờ được chôn vùi Tesla trong thất bại cùng với những Tucker, DeLorean hay Fisker, nhưng Musk đã lèo lái Tesla ngạo nghễ đương đầu mọi thách thức: Ông làm ra xe hơi điện dễ sạc hơn, đầy đủ tiện nghi và có vẻ đẹp không thua kém gì một chiếc xe hơi sử dụng nhiên liệu truyền thống để rồi ngày hôm nay, sở hữu một mẫu ô tô Tesla trở thành khẳng định về địa vị, giống như một chiếc đồng hồ Rolex đắt tiền trên cổ tay hay điện thoại iPhone đời mới nhất luôn sẵn sàng trong túi quần vậy. Chẳng vậy, có tới hơn 400.000 người đang có tên trong danh sách chờ để được mua chiếc Model 3 đời mới nhất của công ty.
Sự tồn tại của Tesla là minh chứng sống hùng hồn cho quan điểm: Không nhất thiết phải là GM, Ford hay Chrysler để bán được ô tô trên đất Mỹ và rằng BMW, Mercedes hay Lexus không phải những nhà sản xuất duy nhất làm ra được xe siêu sang hấp dẫn người mua Mỹ.
Chính Elon Musk là người đã gồng gánh, lèo lái Tesla có được chỗ đứng ngày hôm nay
Nhưng chỉ một mình Tesla thôi là chưa đủ để khắc họa cuộc đời Elon Musk. Cùng lúc vận hành Tesla, Musk vẫn tiếp tục điều hành SpaceX - một công ty chuyên sản xuất và cung cấp dịch vụ vận tải hàng không vũ trụ. Dưới bàn tay của Elon, SpaceX đã thách thức nhiều “cây đại thụ” làng hàng không như Boeing bằng cách tấn công vào lĩnh vực khoa học tên lửa. Musk hứa sẽ đưa con người lên sao Hỏa sống, bên cạnh đó, ông còn nhiều “thú vui” khác như đào hầm giao thông siêu tốc “Hyperloop” hay phá triển trí tuệ nhân tạo với công ty Neuralink do ông đồng sáng lập.
Trên chặng đường giúp Trái Đất trở nên tốt đẹp hơn, Musk nhận được sự cổ vũ từ cả thế giới, ông xuất hiện hoành tráng trên không biết bao nhiều bìa tạp chí, trở thành cảm hứng sáng tác cho nhiều bài hát, có mặt trên nhiều show truyền hình và hơn thế nữa. Giống như cố CEO Steve Jobs, Musk là một nhà lãnh đạo lắm tài và cũng không thiếu tật. Cái Tôi của ông đôi khi quá lớn và ông vẫn chưa bỏ được thói quen “hạ bệ” những người không đồng quan điểm với mình. Thế nhưng, một lần nữa, giống như Jobs, thế giới bỏ qua những phút bồng bột của Musk vì sau cùng, CEO của Tesla, SpaceX và The Boring Company là một nhân tài dám nghĩ dám làm, và làm được.
Bộc trực hay "trẻ trâu"?
Tuy nhiên, một năm trở lại đây, thiện chí của “Iron man đời thực” trong con mắt mọi người dần phai nhạt. Phần lớn thay đổi có thể đổ lỗi cho thách thức Tesla đang vấp phải: Công ty muốn sản xuất 35.000 xe Model 3 - vốn là mẫu ô tô Tesla vẫn luôn hứa hẹn với người dùng, một phương tiện sẽ thay đổi toàn bộ cục diện thị trường xe hơi và đưa khái niệm xe hơi nhiên liệu sạch đến với công chúng đồng thời mang về lợi nhuận cho cổ đông, một mẫu xe hứa hẹn sẽ biến Tesla thành thương hiệu ô tô thực sự. Song, Musk với tham vọng của mình đã đặt ra quá nhiều kỳ vọng vào số lượng sản phẩm và cuối cùng phải lỡ hẹn với người tiêu dùng. Vài lần như vậy và nhà đầu tư cũng dần quen với việc chờ đợi. Nhưng sự thực là tương lai của Tesla phụ thuộc hoàn toàn vào Model 3 càng gia tăng quan ngại nơi những người tin tưởng vào công ty.
“Năm vừa qua là thời gian khó khăn và đau đớn nhất với tôi và sự nghiệp của tôi, thực sự rất đau đớn”, Musk nói. Chỉ trong nửa đầu 2018, Elon Musk đã đi hết từ sai lầm này đến sai lầm khác, ông nổi đóa với giới truyền thông, buông lời khó nghe với các nhà phân tích tài chính trong một buổi báo cáo doanh thu với nhà đầu tư, thậm chí còn công kích Ban An toàn giao thông quốc gia Mỹ.
Thế rồi tuần cuối cùng tháng 6/2018, Tesla lần đầu tiên chứng kiến năng suất lắp ráp vượt định mức 5.000 xe/tuần với 5.031 sản phẩm xuất xưởng. Elon Musk sau nhiều tháng ngày thất bại đã có lý do để tin rằng lợi nhuận từ bán hàng sẽ đủ chi trả cho chi phí sản xuất, thậm chí còn dư ra chút ít làm lợi nhuận. Nhà sản xuất Model 3 bắt đầu chào hàng nhiều phiên bản hơn của xe - tín hiệu đáng mừng cho thấy hãng tự tin sẽ giữ vững được nhịp độ. Lòng tin nhà đầu tư dành cho vị CEO nóng tính dường như đã không vô ích.
Những tưởng tia hy vọng mới lóe lên sẽ làm dịu bớt tâm tính bất thường của Musk, nhưng không, hồi tháng 7, ông nặng lời quở trách những người cho rằng thiện chí muốn giúp giải cứu đội bóng Thái Lan mắc kẹt trong hang động của mình là động thái nhằm đánh bóng tên tuổi nhiều hơn là cử chỉ giúp đỡ nghiêm túc. Khi bị một thợ lặn trực tiếp tham gia giải cứu các cháu bé lên tiếng xúc phạm, Musk đã gọi anh này là “gã ấu dâm” - điều mà sau này CEO đã lên tiếng xin lỗi. Musk dường như không làm được gì để lấy lòng nhà đầu tư, nhưng bởi Model 3 vẫn tiếp tục đều đặn xuất xưởng hơn 5.000 chiếc mỗi tuần và nhà đầu tư vẫn tiếp tục hạnh phúc chừng nào còn thấy tiền về nên vị Giám đốc điều hành vẫn tiếp tục “an toàn”.
Vừa mới thứ Ba 14/8 tuần trước, CEO thông báo trên Twitter đang xem xét đến việc mua lại toàn bộ Tesla làm công ty tư và rằng đã “có đủ tiền”. Giá cố phiếu công ty sau đó tăng vọt và ngay lập tức thu hút sự chú ý của Ủy ban Chứng khoán và sàn giao dịch Mỹ. Vài ngay sau đó, Musk lại đính chính lại mình “chưa hẳn đã đủ tiền” và đang đối mặt với 4 vụ kiện khác nhau từ các nhà đầu tư đồng thời có khả năng lĩnh án phạt nặng.
Sở hữu vẻ ngoài có phần điển trai và điềm tĩnh, nhưng kỳ thực Elon Musk lại rất nhiều khi "lỡ mồm"
Thiếu Elon Musk, Tesla liệu có còn là Tesla?
“Nếu bạn biết được ai có thể làm tốt hơn tôi, làm ơn hãy cho tôi biết. Có ai đủ khả năng gánh vác việc này tốt hơn không? Bạn có thể thay tôi cầm dây cương ngay từ bây giờ cũng được”. Musk nói trong buổi phỏng vấn đầy nước mắt với tờ New York Times.
Thoạt nghe qua, những tưởng lại một câu nói ngạo nghễ của vị CEO lắm tài nhiều tật. Lẽ đương nhiên có hàng trăm Giám đốc điều hành các hãng ô tô lớn khác - vốn là những công ty lớn hơn, giàu hơn và làm ăn tốt hơn Tesla rất nhiều - đủ khả năng ngồi lên ghế CEO Tesla. Nhưng ngẫm lại, có lẽ lời thỉnh cầu của Elon Musk ẩn chứa nhiều tâm tư nặng lòng hơn là một khẳng định cao ngạo. Sau cùng, CEO tuyệt vời cho Tesla không thiếu, nhưng sẽ chẳng bao giờ có được một Elon Musk thứ hai. Bởi trong lòng rất nhiều người, bao gồm toàn bộ nhân viên hãng ô tô điện Tesla, ông không chỉ là CEO, mà còn là một huyền thoại.
Liệu Elon Musk có kết cục giống như Hercules trong thần thoại Hy Lạp?
Trên khía cạnh nào đó, cuộc đời Elon Musk phải chăng cũng giống như Hercules. Người hùng trong thần thoại Hy Lạp đã phải phục tùng dưới trần gian để đền tội cho việc giết chết con trong một phút giây cuồng loạn. Musk đã hoàn thành sứ mệnh của mình trên Trái Đất: ông đem đến khái niệm về đường hầm giao thông siêu tốc, đưa tên lửa lên tàu thuyền và mở ra tương lai tươi sáng hơn cho nhân loại với xe hơi chạy bằng năng lượng sạch. Nhưng đâu đó trên chặng đường cống hiến toàn bộ trái tim và khối óc cho loài người, ông dường như đã nỗ lực đến phát điên, để giờ đe dọa sẽ phá hủy Tesla - chính đứa con mình đẻ ra 15 năm về trước.
Công Minh (theo WIRED)
Theo ICTnews