Xoài làm thay đổi gu trái cây của người Mỹ

Nhiều hôm chợ chỉ bán toàn xoài Mexico hoặc Guatemala, giá 1 USD/trái, loại vài trăm gram mỗi trái.

Cơ quan Nghiên cứu kinh tế nông nghiệp Hoa Kỳ thống kê giá bán lẻ xoài tươi trung bình từ năm 2016 tới nay là 1,32 USD/pound, chỉ có xoài sấy dẻo ở mức 10,16 USD/pound. Không ai ngờ, xoài Hoà Lộc, cát chu, cát núm từ Việt Nam sang có giá tới 70 USD/thùng 12 trái (11 pound). 8 tấn xoài tươi đầu tiên qua Mỹ, có lẽ đã bán hết ở California hay Texas, chưa đủ để tràn tới Shop & Shop ở New York.

Một người bán nói, hai tháng trước hội đồng Xoài quốc gia (National Mango Board – NMB) đã dự báo vào tuần thứ 11 lượng xoài từ các nước Mỹ Latinh vào Mỹ sẽ thấp hơn 24% so với năm trước, và giá sẽ tăng gấp đôi. Vì vậy, cơ quan Kiểm dịch động thực vật (APHIS) thuộc bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) phải tìm nguồn bổ sung.

Xoài tươi thường được bán tại các quầy nông trại, chợ nông sản và các cửa hàng tạp hoá.Một số người nói hồi đầu họ miễn cưỡng mua một loại trái cây chưa quen biết, và phải đọc đi đọc lại tài liệu mô tả loại quả và công dụng của nó cho sức khoẻ.Ngày nay, các công ty không chỉ nhập xoài tươi, mà cả xoài sấy, đông lạnh, hoặc chế biến thành dưa chua, salsa, sorbet, kẹo, nước trái cây và các loại đồ uống khác.

Ban đầu, nhiều người cho rằng nhập khẩu xoài vào Mỹ tăng cao là do nhu cầu của người dùng gốc châu Á. Hiện nay, nhiều người Mỹ cao tuổi nói họ còn biết dược tính của lá xoài làm dược phẩm trị nấm ngoài da và đốm “xà cừ”. Không ít người đã quen dùng xoài tươi vào bột yến mạch, salad, sinh tố và cả lá sấy khô dùng như trà nữa.

Cách đây vài năm, khi người ta thống kê Florida có khoảng 200.000 cây xoài trên diện tích 2.000 mẫu Anh, sản lượng khoảng 5,5 triệu pound, được xem là nơi có sản lượng xoài lớn nhất nước Mỹ. Nhiều người nói đó là hạn chế tính từ những năm 1900, ông David Fairchild, một nhà thực vật học người Mỹ, làm việc trong văn phòng giới thiệu giống và cây trồng, như một phần của bộ Nông nghiệp, đã đưa trái cây siêu ngon này vào Mỹ.

Người ta kể rằng, David Fairchild đi tới châu Á. Ông được ăn trái ngon của thiên đường và chuẩn bị những giỏ xoài để gửi về Mỹ, nhưng không đủ chỗ. Cuối cùng, ông đã thuê một đám con nít ăn xoài, chỉ để lấy hạt gởi về Mỹ làm giống. Suốt cuộc đời, ông đã giới thiệu và gắn với thành công của 111.000 loại cây và hạt giống. “Chúng ta phải cảm ơn ông ấy, vì không chỉ có xoài mà cả bơ, cải xoăn, quả hồ trăn, hạt điều, hoa bia, bông Ai Cập và nhiều hơn nữa”, nhiều người cùng nhận định như vậy.

NMB có ngân sách 6,7 triệu USD, thừa nhận: “Chúng ta còn hạn chế” khi chỉ có thể trồng xoài thành công ở California, Hawaii, Florida và Puerto Rico, là do yêu cầu khí hậu.

Với 18 thành viên được bộ Nông nghiệp Mỹ bổ nhiệm, NMB hoạt động dưới dạng một cơ quan giám sát dịch vụ tiếp thị nông nghiệp (AMS). Nhiệm vụ của họ là tìm nguồn cung cấp xoài đáng tin cho người tiêu dùng Mỹ, và giúp ngành hàng này phát triển mạnh.

Sáu giống xoài được bán ở Hoa Kỳ: Tommy Atkins, Haden, Kent, Keitt, Honey Mango và Francis, NMB không chỉ được nghiên cứu kết cấu độc đáo, hương vị của các giống khác nhau; mà cả phương pháp kiểm soát, ngăn ngừa ruồi giấm, những tác nhân gây tổn thương trái, và những công thức cho bất kỳ món ăn nào với xoài (bao gồm guacamole xoài nhiệt đới, tôm và cà ri xoài, xoài Manchego nhồi với jalapeños và thịt lợn giòn với xoài…)

Khi nguồn xoài nhập khẩu phong phú, NMB nghiên cứu nghiêm túc, bao gồm lịch sử xoài từ Ấn Độ và hạt xoài đi theo dòng người từ châu Á đến Trung Đông, Đông Phi và Nam Mỹ từ xa xưa. Họ tin vào truyền thuyết nói rằng, Đức Phật đã thiền định dưới bóng mát của một cây xoài.

Trong khẩu vị của người Mỹ, xoài được cho là sự kết hợp tự nhiên của các hương vị tương tự như quả mơ, đào và dứa.Tuy nhiên, nếu nếm được miếng xoài chín tươi, thì không có gì sánh được. Họ nói hương vị nhiệt đới của xoài ngọt ngào rực rỡ, và sự xuất hiện của xoài đã khiến họ điều chỉnh chế độ ăn uống.

Xoài Tommy Atkins từ Oaxaca, Jalisco, Nayarit và Sinaloa, là tâm điểm của nghiên cứu đó.Không chỉ về dinh dưỡng, mà còn lịch sử và sự thật thú vị của người tiêu dùng. Xoài cát Hoà Lộc, cát chu, cát núm trong tổng thể 46 loại xoài ngon của Việt Nam, nếu tất cả sang Mỹ, chắc chắn sẽ có những nghiên cứu chuyên biệt của NMB.

Bà Tarnowka viết trên vườn nhiệt đới Houston Inc: “Xoài là trái cây tôi yêu thích trong các loại trái cây ngon được trồng ở Việt Nam. Xoài Việt Nam vô cùng thơm ngon và giờ đây người dân tại Mỹ có thể thưởng thức chúng. Việt Nam vừa bắt đầu xuất khẩu xoài sang Mỹ. Nhờ vậy, bạn bè và gia đình tôi ở quê nhà sẽ có thể trải nghiệm loại trái cây này của Việt Nam. Nhưng tôi tự hỏi: cách ngon nhất để ăn xoài là gì? Có nên cắt thành lát? Hay cắt chéo thành các khối vuông? Các bạn thích ăn xoài Việt Nam theo cách nào?”

Trương Khánh Mai (gởi về từ New York)