Chân dung Warren Buffet – Kỳ 1: Tài không đợi tuổi

Warren Edward Bufett sinh năm 1930 ở Omaha, Nebraska, trong gia đình Howard và Leila Buffett. Ông được mệnh danh là “nhà tiên tri xứ Omaha” hay “huyền thoại xứ Ohama” bởi sự tinh thông trong đầu tư, Bufett đã tích lũy được một khối lượng tài sản khổng lồ, đưa ông trở thành một trong những tỷ phú giày nhất thế giới. Ông là nhà đầu tư sành sỏi và thành công nhất thế giới, là cổ đông lớn nhất kiêm CEO của Berkshire Hathaway. Dù sở hữu khối tài sản khổng lồ nhưng Warren Buffett nổi tiếng là người kiên định trong triết lý đầu tư theo giá trị cũng như lối sống tiết kiệm.

Cha Buffet là Nghị sĩ Mỹ nhiệm kỳ 4 năm đến từ Nebraska và cũng là một nhà môi giới chứng khoán. Dường như nền tảng gia đình có ảnh hưởng không nhỏ lên sự nghiệp của ông. "Chúng tôi được sinh ra ở Mỹ, chúng tôi có cha mẹ đã cho chúng tôi một nền tảng giáo dục tốt, chúng tôi có một gia đình tuyệt vời và sức khỏe tuyệt vời. Chúng tôi được sinh ra với 'bộ gen kinh doanh' - cho phép chúng tôi phát triển theo 1 cách đặc biệt" - ông miêu tả một cách khiêm tốn về sự nghiệp lẫy lừng của mình. Sự giáo dục đó đã truyền cảm hứng cho ông hình thành nên sự tham vọng, tính tháo vát và sáng tạo, giúp ông xây dựng đế chế đầu tư và đạt được thành công to lớn như hiện tại.

Như Rene Descartes đã nói: “Đọc sách hay cũng giống như trò truyện với các bộ óc tuyệt vời nhất của những thế kỷ đã trôi qua.” Buffet cũng không nằm ngoài danh sách những “thiên tài” yêu sách. Ông hình thành sở thích đọc sách từ rất sớm. Năm 11 tuổi, ông đã đọc hết số sách về đầu tư trong Thư viện Công Omaha và cả những cuốn sách trong văn phòng của cha mình. Năm 19 tuổi, ông tình cờ mua cuốn "Nhà đầu tư thông minh" của Benjamin Graham - người sau đó trở thành người thầy “tinh thần” của Buffett. Ông đã đọc đi đọc lại cuốn sách này đến 5,6 lần. Nó đã khơi nguồn triết lý đầu tư giá trị cho Buffett sau này.

Cậu bé “mê” kiếm tiền

Trong khi bạn bè cùng trang lứa vẫn đang mải mê với những trò chơi như bắn bi, Warren trẻ tuổi đã ngồi trên vỉa hè trước nhà mình bán những cây kẹo cao su riêng lẻ tách ra từ gói kẹo mà cậu đã mua từ cửa hàng tạp hóa của ông nội. Trong khi hầu hết những đứa trẻ khác còn chơi bóng gậy trên đường phố thì Buffett lại giành thời gian giao du với những nhân vật quyền lực nhất của Phố Wall.

Vào ngày sinh nhật thứ 10, Warren được cha dẫn đến sàn môi giới chứng khoán phố Wall. Và khoảnh  khắc này đã hoàn toàn thay đổi cuộc đời ông. Tại đây, Buffett cùng cha mình đã ăn trưa cùng với At Mol, một người Hà Lan và cũng là thành viên của Sàn Giao dịch Chứng khoán New York (NYSE).

Buffett nhớ lại “Sau bữa trưa, một người tiến đến với một chiếc khay có đủ các loại lá thuốc trên đó. Ông ấy vấn một điếu xì gà cho ông Mol, người mà trước đó đã chọn loại lá ông thích. Và tôi nghĩ ‘đây chính là điều mình muốn. Không thể tốt hơn được. Một điếu xì gà được làm theo ý người hút’.” Đó chính là khi Buffett nhận ra rằng ông sẽ dành cuộc đời mình để kiếm tiền.

Buffett tham gia vào đầu tư từ rất sớm. Ở tuổi 11, Warren Buffet đã mua cổ phiếu đầu tiên của mình: 6 cổ phiếu của Cities Services Preferred (3 cổ phiếu cho mình, 3 cho chị gái) với giá 38USD. Chàng trai trẻ Buffett đã quyết định giữ lại dù sau đó chúng bị rớt giá nhanh, chỉ còn 27 USD, nhưng rồi đã bán đi ngay khi chúng tăng lên 40 USD. Khoản lời nhỏ mà Buffett kiếm được ấy có thể đã lớn hơn rất nhiều nếu ông chờ thêm một thời gian nữa, vì giá cổ phiếu của Cities Services Preferred cuối cùng đã tăng vọt lên gần 200 USD. Kinh nghiệm ấy đã để lại một bài học tài chính quan trọng mà đã ảnh hưởng đến những quyết định đầu tư của ông cho đến ngày nay: “mua và giữ lại” vì ông đã "bỏ lỡ một khoản đầu tư tốt quá sớm".

Kiếm tiền là một sở thích có từ rất sớm của Buffett, ông bán nước giải khát và có một chặng đường suôn sẻ. Năm 15 tuổi, ông đã đầu tư những thứ kiếm được từ những nỗ lực này vào 40ha đất nông nghiệp ở Nebraska, sau đó cho thuê lấy lãi. Trải qua nhiều nỗ lực kinh doanh khác nhau, ông Buffett đã tạo dựng được một gia tài nhỏ khoảng 53.000 USD (tính theo thời giá ngày nay) trước khi ông bước sang tuổi 16.

Bức ảnh kỉ yếu thời trung học của ông ghi rằng: "Thích toán học, một nhà môi giới trong tương lai". Ông thật sự nổi trội ở những năm học cấp 3 với sự giàu có vượt trội, hơn cả giáo viên của mình. Warren đã từng tuyên

bố rằng, ông sẽ thành tỉ phú ở tuổi 30, nếu không, ông sẽ nhảy xuống từ sân thượng của tòa nhà cao nhất ở Omaha.

Alice Schroeder đã mô tả trong tiểu sử của Warren - cuốn The Snowball - Warren Buffet đã tự mình khám phá ra điều kì diệu của dòng vốn: "tiền làm việc cho chủ nhân của nó, như thể nó có một công việc của riêng nó".

Đến năm 17 tuổi,  khi còn là học sinh trung học, ông và một người bạn đã điều hành một doanh nghiệp pinball (máy trò chơi lăn bi) rất có lãi. Khi Buffett còn học phổ thông, ông đã thuyết phục người bạn Don Danley tham gia kế hoạch kinh doanh với mình sau khi ông mua một chiếc máy pinball đã qua sử dụng với giá 25 USD. Cặp đôi này đã thỏa thuận với Frank Erico, chủ tiệm hớt tóc, để đặt chiếc máy ở phía sau cho khách chơi trong lúc chờ đợi, và chiếc máy ngay lập tức thành công, mang về 4 USD chỉ trong đêm đầu tiên.

Thay vì xài hết số tiền kiếm được, cặp đôi này đã tái đầu tư số tiền đó vào nhiều chiếc máy hơn. Trong vài tháng, Buffett đã trở thành “vua” pinball với vài chiếc máy được đặt tại những tiệm hớt tóc trong khắp thị trấn ông ở. Buffett bán lại mảng kinh doanh này với giá hơn 1.200 USD sau 1 năm. Ngoài kinh doanh pinball ra, Warren Buffett còn làm một số nghề “kỳ lạ” suốt thời thơ ấu như giao báo, bán kẹo cao su, soda, rửa xe và ông luôn thể hiện đạo đức của mình trong công việc.

Khi còn là thiếu niên, Buffett đã tích lũy được nhiều tiền đến nỗi ông không thấy lợi ích gì khi được trường kinh doanh danh tiếng Wharton tại đại học Pennsylvania gửi lời mời nhập học. Tuy nhiên, cuối cùng ông đã làm theo ý nguyện của cha và vào đại học.

Mời các bạn đón xem Kỳ 2 - Dấu ấn tuổi 20

Ý Nhi