Hà Minh Khôi là người được sinh ra và lớn lên tại Việt Nam đầu tiên trở thành thành viên Hiệp hội Thiết kế hoa Hoa Kỳ (Aifd American Institute of Floral Design), với ba tác phẩm xuất hiện trên trang bìa của tạp chí hoa Narce (Pháp).
HÀ MINH KHÔI XUẤT HIỆN TRONG ÁO DÀI NHUNG ĐEN, hoa thêu trên ngực trái trong tiếng vỗ tay của 85 học viên tại triển lãm hoa Nhật Bản tháng 12.2019. Trong một tiếng rưỡi tại TP.HCM hôm đó, cả khán phòng tĩnh lặng lắng nghe Khôi kể những câu chuyện về nghệ thuật, văn hóa cắm hoa trên thế giới.
Khôi trình bày kỹ lưỡng về các kỹ thuật như uốn kẽm tạo khung (framing), xếp lớp (layering), kết (binding), nhóm (grouping) để trình diễn năm tác phẩm, với bảng màu từ đơn sắc tới đa sắc, tương phản và các phom dạng độc đáo.
Hà Minh Khôi – nhà thiết kế hoa 29 tuổi.
Sự thành công bước đầu của chàng trai sinh năm 1991 tạo nguồn cảm hứng cho nhiều bạn trẻ học tập và tiếp cận những xu hướng thiết kế hoa quốc tế. Giáo sư Jan Van Doesburg – quản lý học viện Thiết kế hoa châu Âu (EFDA) nhận xét: “Khôi thực sự có tài năng nổi bật và hứa hẹn, đầy ắp các ý tưởng sáng tạo và kiên nhẫn với công việc của mình.”
Khôi luôn tìm kiếm các cơ hội để phát triển bản thân bằng cách tham dự các hội chợ hoa, triển lãm nghệ thuật, tham dự các khóa học với các nghệ sĩ bậc thầy thiết kế hoa trên thế giới. Anh trở thành thành viên của Floral Fundamentals, một cộng đồng nghệ sĩ hoa chuyên nghiệp quốc tế.
“Năm tám tuổi, xơ chở tôi đi cách làng 17km để mua hoa, chuẩn bị cho buổi lễ tại nhà thờ. Lần đầu tiên nhìn thấy chợ hoa sỉ, tôi như nhìn thấy thiên đàng,” Hà Minh Khôi – nhà thiết kế hoa 29 tuổi, quán quân cuộc thi Vietnam International Floral Expo năm 2016 nhớ lại tình yêu với hoa từ nhỏ của mình.
Là con thứ chín trong một gia đình làm nông có 10 anh chị em tại thành phố Vũng Tàu, vào ngày lễ cuối tuần tại nhà thờ địa phương, cậu bé sáu tuổi xin mẹ cho dọn rác giúp khi các xơ cắm hoa. Cậu được ba mua cho món quà sinh nhật đầu tiên là miếng đế nhựa cắm hoa vài ngàn đồng, “sung sướng không diễn tả được vì ở quê không có thứ này.”
Dần dà quan sát, sau bốn năm, trong một lần các xơ đi lễ xa, đã cho phép cậu cắm toàn bộ hoa trong buổi lễ cuối tuần. “Ai cũng nói sao hôm nay nhà thờ cắm hoa kiểu lạ thế,” Khôi nhớ lại.
Năm lên 14 tuổi, Khôi xin phụ cắm hoa tại một cửa hàng hoa tại địa phương để có thêm thu nhập phụ giúp gia đình. Một năm sau, vào dịp ngày 8.3, với số tiền dành dụm được, anh mua 50 cành hoa hồng, tự gói trong những tờ giấy giản đơn và được khách nhận xét: “Chỉ có hoa của cậu này là gói cẩn thận và đẹp nhất.” Khôi không thể quên được lần đầu tiên bán hết hàng chỉ trong hai giờ đồng hồ ấy.
Năm 2009, Khôi thi trượt đại học Mỹ thuật vì thiếu nửa điểm, rồi theo học Cao đẳng Mỹ thuật tại TP.HCM. Nửa thời gian đi học, nửa thời gian còn lại, Khôi đi làm ca sáng tại Flower Box – cửa hàng hoa cao cấp có tiếng. Những ngày bận rộn, Khôi làm tới hai giờ chiều, vừa cắm hoa, vừa phụ dọn dẹp, bàn giao sổ sách hóa đơn, ghi chú đơn hàng, rồi bốn giờ chiều mới về.
Lương tháng đầu tiên 1,6 triệu đồng, Khôi mua ba cái áo thun tổng trị giá 90.000 đồng, còn lại gửi về quê cho mẹ. Sau hai năm làm việc ở Flower Box, Khôi chuyển sang công ty hoa 38 độ. Tại đây, Khôi có thêm các cơ hội nghề nghiệp khi tham dự các lớp học cắm hoa quốc tế để nâng cao tay nghề của mình.
Tháng 9.2015, Khôi bắt đầu công việc của nghệ sĩ cắm hoa độc lập. Anh hiện có sáu cộng sự, với trung bình khoảng 6-15 đơn hàng lớn là các tác phẩm nghệ thuật trong sáu tháng cao điểm mỗi năm cho các tư gia tại Hà Nội và Sài Gòn. Khởi đầu công việc tại TP.HCM 10 năm trước, hiện Khôi làm việc tại Hà Nội vì “tại đây có các khách hàng coi đẹp là tiêu chí đầu tiên và duy nhất.”
“Tôi bất ngờ khi biết mình được đề cử vào danh sách 30 Under 30 Forbes Việt Nam vì công việc của tôi khá kín đáo. Các khách hàng luôn độc quyền hình ảnh hoặc giữ kín khi đó là tiệc tư gia,” Khôi nói.
Thị trường dịch vụ hoa cao cấp đang phát triển, khi sự hiểu biết của khách hàng thuộc phân khúc cao cấp đang ngày càng tăng. Khôi vừa mở shop hoa mang tên Khoi Ha Floral Boutique tại Hà Nội vào đầu tháng 12.2019. Anh đang có rất nhiều năng lượng, làm việc 15-18 tiếng mỗi ngày. Ngoài khả năng “nhạy cảm và đọc được ý khách hàng”, anh còn có các thiết kế với “sáng tạo trong việc kết hợp các bảng màu mới và các phom dạng mới”, nghệ sĩ thiết kế hoa người Hà Lan Chris Habet nhận xét.
“Kỹ thuật rất cao, làm việc chuyên nghiệp với thẩm mỹ tốt” là điều mà giáo sư Jan Van Doesburg nói về Khôi trong các tác phẩm được lựa chọn làm bìa tạp chí hoa Narce của Pháp vào số đông 2016, xuân 2018 và xuân 2020. Lần đầu tiên khi sự kiện chuyên về hoa International Floral Expo được tổ chức tại Việt Nam năm 2018, Khôi đoạt giải quán quân trong cuộc thi này.
“Đây vừa là vinh dự, vừa là áp lực đối với tôi phải cố gắng hơn mỗi ngày để học hỏi những kỹ thuật mới và thử thách mình với những bảng màu tương phản,” Khôi cho biết. “Các bạn trẻ bắt đầu bước vào công việc của một người thợ cắm hoa như Khôi, và mơ ước trở thành nhà thiết kế hoa như cậu ấy. Khôi đã là nguồn cảm hứng cho nhiều bạn trẻ tham gia vào các cuộc thi thiết kế quốc tế,” Bà Mai Hoa, chủ tịch Vietnam International Floral Expo nhận xét.
