Các doanh nghiệp bán lẻ như Saigon Co.op cũng gặp nhiều thách thức trong đại dịch
Những “trận chiến” bên trong doanh nghiệp
Cho tới tháng 4/2021, sự thành công của Việt Nam trong việc phòng, chống đại dịch Covid-19 được xem là một kỳ tích đáng tự hào. Thế nhưng, kể từ khi chủng Delta tràn vào, Việt Nam đã từng bước phải trải nghiệm những gì mà các quốc gia khác đã hứng chịu về cả tốc độ lây nhiễm và mức độ ảnh hưởng tàn khốc của nó. Sự tác động của đại dịch Covid-19 trong đợt bùng phát lần thứ tư đã ảnh hưởng tiêu cực đến mọi mặt đời sống kinh tế - xã hội.
Theo TS. Nguyễn Thanh Mỹ, Chủ tịch Rynan Technologies, khó khăn lớn với doanh nghiệp giai đoạn vừa qua là cách chống dịch của cơ quan ban ngành địa phương chưa phù hợp với doanh nghiệp.
Ông Mỹ cho rằng, Việt Nam đã chủ quan khi chiến thắng Covid-19 trong các lần chống dịch trước cũng như việc mỗi nơi chống dịch một kiểu là nguyên nhân chủ quan dẫn đến tâm lý hoang mang trong dân. Chúng ta cũng không thể áp đặt “zero Covid” cho tất cả doanh nghiệp.
"Vì vậy doanh nghiệp cần phải kiên trì để theo dõi tình hình và sự thay đổi của chính sách để có thể bám sát quy trình, duy trì sản xuất cho doanh nghiệp, không làm đứt gãy chuỗi cung ứng”, ông Mỹ nói trong sự kiện Vietnam CEO Forum với chủ đề "Đâu là trận cuối"
Với ngành hàng không là cảnh toàn thị trường đóng băng với việc hàng loạt chuyến bay bị cắt giảm, máy bay "đắp chiếu", hành khách vắng bóng, cảng hàng không ngưng trệ, các hãng hàng không liên tiếp thông báo lỗ...
Đối với ngành hàng bán lẻ và dịch vụ, ông Nguyễn Anh Đức, Tổng giám đốc Saigon Co.op nhận định, ngành bán lẻ thường bị nhầm là không thể chết dù có rủi ro, nhưng trên thực tế, thương mại hiện đại chỉ đóng 1/4 thị phần. Khi hình thức mua bán truyền thống bị ảnh hưởng thì thương mại hiện đại sẽ gồng gánh.
Thực tế, trong thời gian qua lượng khách hàng dồn về siêu thị khá đông khiến các điểm bán của Saigon Co.op từ trực tiếp đến trực tuyến đều quá tải nhưng phân tích ngành hàng lại cho thấy siêu thị đang gồng mình chịu lãi âm.
Thời điểm này, người dân chủ yếu mua thực phẩm tươi sống (hơn 75%) trong khi đây là ngành hàng có tỉ lệ lợi nhuận thấp nhất trong tất cả các ngành hàng, chưa kể nhóm này siêu thị đang bù lỗ chi phí tìm gom nguồn hàng, vận tải, kiểm dịch, hao hụt,…
Trong thời gian dịch bệnh diễn ra, Saigon Co.op vẫn nỗ lực cung ứng hơn 2.000 tấn hàng hoá mỗi ngày tại gần 1.000 điểm bán trực thuộc trên 44 tỉnh, thành trong cả nước và tiếp tục cung cấp trung bình gần 46.000 suất ăn mỗi ngày cho các khu cách ly tập trung tại TP.HCM. Ngoài ra, doanh nghiệp này còn phối hợp với thành phố tặng các túi quà an sinh xã hội đến với các hộ có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn.
Quan trọng hơn, hệ thống bán lẻ này có hơn 18.000 cán bộ, nhân viên không bị mất việc và không bị giảm lương.
“Trong dịch, Saigon Co.op có 1.300 F0, những người này đều được hưởng những chế độ chính sách cho việc bị nhiễm bệnh, việc này tạo ra sự thay đổi. Mấu chốt là không khiến người lao động mất việc”, ông Đức nói.
Những “cuộc đua vũ trang”
Số liệu từ Bộ Công thương cho thấy, tính chung sáu tháng đầu năm 2021, tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng đạt 2.463,8 nghìn tỷ đồng, tăng 4,9% so với cùng kỳ năm trước, nếu loại trừ yếu tố giá tăng 3,55%. Đây là một con số tích cực trong nền kinh tế nói chung và trong ngành hàng bán lẻ - dịch vụ nói riêng.
Tuy nhiên, tính trong hai quý đầu năm 2021, “trận địa” chống Covid được các khách mời ví von là một cuộc đua của những ngành thiếu oxy.
Theo ông Đức, ngành hàng bán lẻ - dịch vụ đang chạy đua với tốc độ “quá nhanh, quá nguy hiểm”. Chỉ thị của chính quyền thay đổi hàng ngày nên đòi hỏi doanh nghiệp cần phải biết cách ‘lấy hơi’, điều đó ảnh hưởng đến ‘lá phổi’ của mình. Các nhà bán lẻ phải tìm giải pháp để chan hòa, giữ nhịp thở thấp nhưng thở đều.
Khi nói về Saigon Co.op thời gian qua, ông Đức nhận xét: “Giai đoạn vừa qua là giai đoạn chạy gắng sức. Chúng tôi phải giao ban toàn công ty hàng ngày với nhịp độ quá nhanh, chưa cảm nhận được thì đã phải triển khai. Vì vậy, Saigon Co.op đang thay đổi cách vận hành để thích nghi với tốc độ quá nhanh, quá nguy hiểm như hiện nay.”
Đối với ông Mỹ, cuộc đua chống dịch cần có những chặng nghỉ ở giữa để lấy sức và tái cấu trúc doanh nghiệp. Ông cho rằng doanh nghiệp phải có lộ trình điều chỉnh tốc độ và có kế hoạch lâu dài hơn, không phản ứng theo thị trường, phải có kế hoạch đặc thù 5 năm, 10 năm. Doanh nghiệp nên chuẩn bị sẵn sàng, đầu tư vào công cụ giám sát.
Đối với các doanh nghiệp công nghệ, ông Mỹ cho rằng đây là cơ hội rất lớn. “Chúng ta muốn thắng địch thì phải thấy được địch ở đâu. Đây cũng là thách thức thú vị cho những người làm khoa học, những người phát triển công nghệ mới”, ông Mỹ nói.
Về ngành hàng không, ông Kỳ nói vui rằng, nếu ví ngành du lịch - hàng không như một bệnh nhân của Covid-19, thì ngành này đang thực sự cần chạy ECMO (phương pháp hỗ trợ tuần hoàn cho phổi).
Theo vị doanh nhân này, ngành sẽ không bao giờ phục hồi được như trước. Du lịch nghỉ dưỡng được dự báo sẽ khôi phục khi vắc xin có hiệu quả đưa vào sử dụng tuy nhiên hành khách sẽ thận trọng hơn vì vẫn lo lây bệnh khác. Họ sẽ đánh giá mức độ an toàn trước khi quyết định du lịch trở lại.
Với những doanh nghiệp hàng không, du lịch như Vietravel, yếu tố an toàn cho khách hàng giờ đây là ưu tiên hàng đầu để ổn định tâm lý khách hàng và nhờ đó có thể quay lại đường đua.
Ông Kỳ nhận định, phải đến tháng 6/2024 thì ngành hàng không mới quay trở lại được như giai đoạn 2018-2019, với điều kiện phải được nối lại các đường bay quốc tế.
Tổng giám đốc Saigon Co.op cũng cho rằng, bên cạnh những thuận lợi thì khó khăn sau thời gian giãn cách là điều khó tránh khỏi, và Saigon Co.op cũng không ngoại lệ. Ông Đức cho biết, khi một lượng lớn khách hàng đổ dồn về cùng một lúc sẽ ảnh hưởng đến chất lượng, và đây là điều mà Saigon Co.op lo ngại hậu giãn cách.
"Chúng ta thường nói về nguy và cơ trong giai đoạn vừa qua, có thể mọi người nhìn vào sẽ nói thời gian qua Saigon Co.op bán được nhiều và thu hút được một lượng lớn khách hàng cho tương lai, đó là tín hiệu tích cực, chúng tôi cũng ghi nhận sự tích cực đó, nhưng nó dẫn đến một số rủi ro cho tương lai”, ông Đức chia sẻ.
Lời khuyên 5T cho doanh nghiệp
Ông Lê Trí Thông, CEO Công ty CP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) cho biết, năm 2021 có quá nhiều biến động, bất định, đặt ra câu hỏi cho nhiều doanh nghiệp rằng “Covid có phải là trận cuối”.
Ông Lê Trí Thông, CEO Công ty CP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ)
“Trên thực tế, những biến cố luôn là những trận cuối nối tiếp nhau. Chúng ta sẽ tiếp tục chiến đấu những trận cuối, những nó sẽ tiến hóa và chúng ta phải tự học cách tồn tại với gió mưa”, ông Thông nói
Vị tổng giám đốc của PNJ đã dành lời khuyên 5T dành cho doanh nghiệp đang vẫy vùng trong những “trận cuối”.
Thứ nhất là Tỉnh táo để thoát ra khỏi những hào quang trong quá khứ, không ngủ quên trong những trận đánh thắng đại dịch vào những đợt bùng phát trước
Thứ hai là Tài năng. Doanh nghiệp cần tìm ra nhân tài trong đội ngũ vì nhân viên là tài sản quan trọng nhất tạo nên bộ rễ của cây.
Thứ ba là Tái tạo. Sau đại dịch, doanh nghiệp sẽ không thể đi theo con đường như cũ nên phải khởi động lại và tái cơ cấu doanh nghiệp. Sau cơn bão thì đất sẽ rộng hơn nên lượng “hữu cơ” sẽ tăng lên.
Thứ tư là Tình nghĩa. Doanh nghiệp nên gắn bó với doanh nghiệp, với đội ngũ lao động, với Nhà nước, giúp chúng ta bám sâu hơn để chịu đựng gió mưa. Từ đó hiểu về văn hóa, hiểu về con người, giúp sống khỏe hơn sau cơn bão.
Thứ năm là Tốc độ đi kèm với Tỉnh táo. Cơn bão thổi tới và tất cả phải xuất phát trở lại, nhanh chóng xoay chuyển tình thế để thích nghi kịp thời, tỉnh táo nhìn về phía trước để thấy được những con đường, thấy được những kịch bản khác nhau để linh hoạt đối phó với các tình huống.
“Sau biến cố này, các doanh nghiệp sẽ có bài học về quản trị rủi ro giúp quản trị những bộ rễ, để khu rừng có thể tỷ lệ sống sót cao hơn và bứt tốc chạy về phía trước”, CEO PNJ nói.
