Chuyện chưa kể về nhà sáng lập "đế chế" Sơn Kim Group

Kiên cường trước biến cố

Chồng bị bệnh và mất tháng 4 năm 1987, lúc ấy bà Sơn cùng chồng đã có 5 người con, lớn nhất là Hồng Vân 18 tuổi, tiếp đến là Hoàng Tuấn 17 tuổi, Hoàng Anh 14 tuổi, Hồng Trang 12 tuổi, Hoàng Lâm 9 tuổi.

Lúc đó bà làm ở Hợp tác xã (HTX) Đại Thành và đồng thời công tác ở quận 10, TP HCM. Bấy giờ một mình nuôi 5 con, bố mẹ bà xót xa nên bảo con gái quay về HTX. Nhưng đúng năm ấy, vào tháng 8, bà được bổ nhiệm làm Giám đốc công ty Giày da, May mặc quận 10, sau đó là Tổng giám đốc Công ty Legamex.

Có thể nói, bà Nguyễn Thị Sơn – Nhà sáng lập Sơn Kim Group là một nữ cường nhân thực sự của giới kinh doanh Việt Nam.

Tháng 12/1988, công ty chính thức đổi tên thành Công ty Xuất nhập khẩu Legamex. Thương hiệu Lega-fashion bắt đầu xuất hiện trên thương trường và ngày càng ghi dấu ấn cho người tiêu dùng thông qua các chương trình giới thiệu thời trang. Lega-fashion cũng chính là đơn vị đầu tiên tôn vinh nghề người mẫu Việt Nam.

Công nhân mỗi lúc một đông, có lúc lên đến 4.000 người, ngoài ra công ty còn giải quyết việc làm cho khoảng 15.000 lao động ở các xí nghiệp vệ tinh. Công ty bắt đầu có uy tín không những trong nước mà nhiều quốc gia khác như Pháp, Đức, Bỉ, Hà Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc…

Danh tiếng của bà Sơn nổi như cồn. Báo đài trong và ngoài nước ca ngợi chị và Legamex được nhắc đến là một doanh nghiệp điển hình của Việt Nam thời kỳ đầu của chính sách mở cửa.

Nhưng biến cố xảy ra, bà phải rời bỏ Legamex và chuyển hướng sang hướng khác.

“Năm 1998, tôi về công tác tại Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), tôi được bổ nhiệm là Hiệu trưởng Trường Cán bộ Quản lý Doanh nghiệp (CBAM), đồng thời tôi cũng tham gia Ban chấp hành Hội Luật gia Việt Nam (VLA) và được bổ nhiệm Viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý và Kinh doanh quốc tế năm 2006” – bà Sơn chia sẻ.

Hiện bà Sơn đang là Viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý, Chủ tịch HĐQT – CEO của SEAEDI, một công ty khá đặc biệt, do các thành viên 3 thế hệ trong gia đình bà góp vốn và cùng điều hành.

Người lèo lái "gia đình doanh nhân"

Trải lòng về gia đình nhỏ sau khi người đàn ông trụ cột ra đi, bà nghẹn ngào: “Các con tôi lúc đó còn nhỏ, con gái lớn 17 tuổi, con trai út mới 9 tuổi. Buổi sáng đưa các con đến trường, buổi chiều đón về công ty chơi ở sân công ty, các con tôi có điều kiện vào nhà máy phụ với các cô chú công nhân cắt chỉ, xếp hàng.

Mùa hè tôi đi công tác cũng cho các con theo, lúc thì Hà Nội, lúc ở Moscow… Tôi không ngờ các con tôi lại học hỏi được những kỹ năng sản xuất hàng thời trang cho sự nghiệp sau này (khởi nghiệp của các con tôi đều bắt đầu từ ngành may mặc thời trang)”.

“Các con tôi học trung học phổ thông ở các trường công lập tại TP HCM. Khi vào đại học tôi cố gắng lo cho các con tôi học ở nước ngoài và được tự do chọn ngành yêu thích. Riêng Hồng Trang lúc bắt đầu vào đại học thì mẹ bị sự cố nên khi thi đậu vào 2 trường đại học là Luật và Sư phạm, tôi khuyên Hồng Trang vào Đại học Sư phạm TPHCM. Như thế ra trường thì tùy theo khả năng được đào tạo mà chọn nghề khởi nghiệp, mỗi người mỗi công ty khác nhau là chuyện bình thường”.

Cũng như những gia đình khác, con cái của bà không phải khi nào cũng đồng thuận, thế nên mới có chuyện bây giờ mỗi người đi phát triển sự nghiệp một mảng khác nhau và hiện chỉ có đúng 2/5 người là đang phục vụ cho Sơn Kim.

"Đầu tiên là Hồng Vân quản lý SEAEDI, nhưng sau đó chồng Hồng Vân là anh Hồ Nhân khởi nghiệp với công ty Nanogen – Bio, thì Hồng Vân về phụ và giao nó lại cho tôi. Hồng Trang không phải dân kinh doanh, Trang là Thạc sỹ Sử học của trường Đại học Sư Phạm TP. HCM, ra trường thì đi dạy ở trường Đại học Sài Gòn.

Tới năm 2000, một đối tác Nhật về đầu tư vào Công ty xuất nhập khẩu may mặc Hồng Vân, sau đó liên doanh với gia đình chúng tôi để thành lập liên doanh Quadrille – Vera và chỉ định Hồng Trang làm CEO. Lúc đó, con bé phải kiêm nhiệm cùng lúc 2 vị trí nhưng đã làm rất tốt. Sau này, khi Sơn Kim hợp tác với GS25 đến từ Hàn Quốc, Trang phải quản lý thêm thương hiệu này tại Việt nam", bà Sơn tiết lộ.

Theo bà, 5 người con của bà ai cũng cứng đầu và tự cho là mình giỏi nhất? Trong tất cả, người con trai thứ ba – Hoàng Anh khiến bà đau đầu nhất. Con đường học vấn của anh vô cùng rực rỡ: học thạc sỹ ở Úc, có bằng tiến sỹ quản lý công nghệ tại Mỹ. Ra trường về Việt Nam, đầu tiên anh làm việc ở Hội Luật gia, sau nữa là Trưởng khoa Công nghệ thông tin trường Cán bộ quản lý doanh nghiệp, Phó hiệu trưởng trường cao đẳng KENT Coledge liên doanh với Australia.

Nhưng đột nhiên người con trai này của bà nghỉ ngang, không đi theo con đường học thuật nữa mà đòi ra mở quán cà phê và sau đó là công ty sản xuất trà – cà phê sạch.

"Bây giờ thì Hoàng Anh đã ổn, Golden Mountain sản xuất đến đâu bán hết đến đó. Golden Mountain không chỉ cung cấp trà – cà phê cho chuỗi GS25 tại Việt Nam mà còn thông qua đối tác này, xuất khẩu được cà phê qua thị trường Hàn Quốc.

Đứa con này của tôi tuy rằng tính cách khác người, nhưng đất không chịu trời thì trời phải chịu đất, tôi phải chiều nó", bà Sơn tâm sự.

Hiện tại, con gái đầu Hồng Vân và chồng là Hồ Nhân đang nắm công ty dược phẩm Nanogen – Bio, con trai thứ hai là Hoàng Tuấn đang ở vị trí Chủ tịch Sơn Kim Group và Sơn Kim Land, con trai thứ ba Hoàng Anh là ông chủ công ty sản xuất trà - cà phê Golden Mountain, con gái thứ tư Hồng Trang hiện là CEO Sơn Kim Mode – GS25 Việt Nam, con trai cuối cùng Hoàng Lâm đã ra riêng thành lập công ty thiết kế nội thất Duy Quân.

Bên cạnh đó, Hoàng Việt – cháu nội của bà Sơn cũng đang tham gia vào công việc quản lý của công ty đầu tư giáo dục SEAEDI của gia đình ở thị trường Bắc Mỹ.

"Gia đình tôi chỉ sở hữu 51% cổ phần của Sơn Kim Land, 49% còn lại là nằm trong tay các quỹ đầu tư trong và ngoài nước. Tuy nhiên, tôi có nói với con trai mình, nếu như mình chỉ còn 30% cổ phần cũng tốt, bởi các đối tác nước ngoài họ giỏi về quản lý – quản trị hơn mình.

Cũng như thế, tôi không hề chi phối các quyết định của con cái, chỉ có điều Tuấn rất hay, luôn kể hết với mẹ vào mỗi buổi ăn sáng thứ hai hàng tuần. Tôi không áp đặt con cái, nếu khuyên không nghe thì tôi vẫn cố gắng hỗ trợ những gì có thể để con thuận lợi hơn trong kinh doanh, như: kinh nghiệm, vốn, mặt bằng", bà Sơn chia sẻ.

"Trong kế thừa, yếu tố tài sản rất quan trọng, nhưng xuất phát điểm của anh em chúng tôi đều là bằng không. Vậy chúng tôi đã xây dựng doanh nghiệp dựa trên cái gì? Đó chính là sự truyền thừa từ cái gen kinh doanh của dòng họ, nhất là từ mẹ. Anh em chúng tôi đều chia sẻ với mẹ niềm đam mê trong kinh doanh” - bà Hồng Trang chia sẻ về người mẹ của mình.

Lấy niềm vui từ Facebook nơi "hậu trường"

Ở tuổi 60, bà Sơn thành lập CTCP Đầu tư phát triển giáo dục Đông Nam Á và Trường THCS, THPT Duy Tân với mong muốn xây dựng hê thống giáo dục đào tạo nhân lực trong xu thế hội nhập toàn cầu. Việc nuôi dạy, cấp học bổng cho 64 cháu người dân tộc được học ở trường Duy Tân (từ lớp 6 đến lớp 12) cũng với mong muốn đào tạo nhân lực giỏi cho các địa phương, các vùng dân tộc thiểu số và hải đảo.

“Giờ 70 tuổi rồi, tôi đang chuyển giao dần công việc quản lý giáo dục cho cháu nội tôi Nguyễn Hoàng Việt” – bà Sơn cho biết.

Bà kể thêm, hiện tại bà có việc ở Viện Khoa học Pháp lý và SEAEDI cùng đam mê với Facebook – mục tiêu là mỗi ngày nhất định phải có 1 status trên nền tảng mạng xã hội này, nên bà không còn thời gian để can thiệp vào chuyện kinh doanh của con cái.

Khi có chuyện khẩn cấp, bà mới gọi điện cho con, nếu không khẩn cấp cứ tới thông lệ sáng thứ hai thì bàn bạc.

“Tôi cảm thấy việc tham gia Facebook có nhiều cái rất hay, chẳng hạn, tôi đã tìm được những người bạn cũ từ nhiều năm không gặp và trò chuyện rất vui trên đó.

Tôi có thể chia sẽ với mọi người về một câu chuyện của xã hội trên tinh thần suy nghĩ tích cực. Đó cũng là một hình thức đóng góp làm cho quê hương của chúng ta ngày thêm giàu đẹp.

Với cái điện thoại trên tay, đi đến đâu có cảnh đẹp cũng có thể chụp hình. Nhìn thấy những đứa cháu nội ngoại đáng yêu cũng có thể "tách" một cái post lên Facebook. Đấy là niềm vui của tuổi già” - bà Sơn chia sẻ trên trang cá nhân của mình.

“Điều quý giá nhất tôi đã học được từ mẹ, một doanh nhân đi đầu trong ngành dệt may Việt Nam là tư duy rất sâu và quyết đoán. Nếu đã nghĩ đúng, tính toán hết các yếu tố rủi ro, phải quyết đoán, để làm tới nơi tới chốn, không dở dở ương ương. Thứ hai là giữ uy tín với tất cả các đối tác, bạn bè, người thân” – ông Tuấn khi nói về mẹ mình.

Còn bà Hồng Vân kể: "Có thể nói, cả cuộc đời tôi luôn nghe theo mẹ. Bây giờ, thỉnh thoảng những kiến thức – nhận định của mẹ có lạc hậu một chút, nhưng một khi mẹ đã nói hoặc quyết định cái gì, thì chúng tôi đều làm theo. Nhiều khi có thể không đồng thuận hoàn toàn với những quyết định của mẹ, nhưng chúng tôi luôn nghe theo, sau đó tự điều chỉnh bản thân hoặc sự việc để phù hợp".

Mặc dù bà Sơn đã lớn tuổi, nhưng với kinh nghiệm dày dạng trên thương trường cộng với sự nhạy bén cùng thời cuộc, theo chị Hồng Trang, thì thường những lời khuyên của mẹ mình khá xác đáng và đúng thời điểm. Và đây có thể là nguyên do chính khiến bà Nguyễn Thị Sơn có tầm ảnh hưởng lớn đến con cái như vậy.