Là Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Tổng Công ty 3/2 từ năm 2010 đến tháng 9/2017, bị can Nguyễn Văn Minh là người có trình độ hiểu biết về pháp luật, kinh tế, được Nhà nước giao quản lý tài sản, điều hành mọi hoạt động của Tổng Công ty 3/2. Tuy nhiên, cùng với con rể là Nguyễn Đại Dương, Nguyễn Văn Minh đã lên “kịch bản” thâu tóm 43 ha đất “vàng” tại Bình Dương đem bán với giá rẻ.
Ngoài ra, trong quá trình cổ phần hóa, cựu lãnh đạo Tổng Công ty 3/2 còn đưa khu đất 145 ha đi góp vốn vào Công ty Tân Thành mà không định giá, không tính vào giá trị doanh nghiệp.
Bộ Công an đã kết luận vụ án, trong đó, Nguyễn Văn Minh là đối tượng chủ mưu, cầm đầu, chỉ đạo điều hành, vừa là người thực hiện tội phạm, vừa gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền đặc biệt lớn. Quá trình điều tra, bị can không thành khẩn khai báo về hành vi phạm tội và động cơ vụ lợi của bản thân. Vì vậy, Bộ Công an đề nghị Viện KSND tối cao phải xử lý bằng một bản án nghiêm khắc trước pháp luật để giáo dục, răn đe, phòng ngừa chung.
Khu đất 145 ha đã được Nguyễn Văn Minh đem đi góp vốn tại Công ty Tân Thành, không định giá đất và không đưa vào sử dụng trong quá trình cổ phần hóa Tổng Công ty 3/2. Ảnh: Lý Tuấn
Biến “tài sản đang dùng” sang “tài sản chờ thanh lý”
Ngày 12/10/2007, Tổng Công ty 3/2 (Nguyễn Văn Minh đại diện) và 2 nhà đầu tư Hàn Quốc gồm Công ty IC Corporation (ông Kim Huyng Jin, Tổng Giám đốc đại diện) và Công ty K Source Solutions (ông Suk Steve Keun, Tổng Giám đốc đại diện) ký kết hợp đồng liên doanh.
Việc thành lập công ty liên doanh là để thiết kế, xây dựng, phát triển, tiếp thị, sở hữu và điều hành khu phức hợp Butterfly Island Golf Resort & Country Club, gồm: 1 sân golf 18 lỗ, câu lạc bộ giải trí, khu căn hộ cao tầng, khu nhà ở cao cấp và khu thương mại trên khu đất nằm trong tổng diện tích 563,24 ha (phần đất 145 ha).
Theo hợp đồng hợp tác liên doanh, các bên thống nhất thành lập Công ty Tân Thành với vốn điều lệ 30 triệu USD. Trong đó, Tổng Công ty 3/2 góp 9 triệu USD bằng quyền sử dụng đất (chiếm 30%); Công ty IC Corporation góp 6,3 triệu USD (chiếm 21%) và Công ty K Source Solutions góp 14,7 triệu USD (chiếm 49%).
Giá trị khu đất 145ha được các bên thống nhất là 24 triệu USD, Tổng Công ty 3/2 góp 9 triệu USD bằng quyền sử dụng đất, giá trị còn lại là 15 triệu USD sẽ được Công ty Tân Thành hoàn trả cho Tổng Công ty 3/2.
Trong nội dung thoả thuận có nêu rõ, các bên tham gia góp vốn (cổ đông sáng lập) không được phép chuyển nhượng vốn góp trước khi hoàn tất việc góp đủ vốn điêu lệ và thanh toán tiền chênh lệch về giá trị quyền sử dụng đất là 15 triệu USD cho Tổng Công ty 3/2. Đồng thời, cam kết trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày cấp giấy chứng nhận đầu tư, 2 nhà đầu tư Hàn Quốc phải góp đủ phần vốn theo thoả thuận và Tổng Công ty 3/2 phải hoàn tất việc bàn giao khu đất 145 ha cho Công ty Tân Thành.
Sau 5 ngày (tức ngày 17/10/2007), Nguyễn Văn Minh ký công văn gửi UBND tỉnh Bình Dương xin chủ trương liên doanh, cổ phần và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho công ty liên doanh.
Đến ngày 24/10/2007, phía UBND tỉnh Bình Dương chấp thuận cho Tổng Công ty 3/2 được liên doanh, góp vốn với các đối tác Hàn Quốc, được phép đưa 150 ha (trong tổng số 563,24 ha) đất đã đền bù vào góp vốn trong công ty liên doanh và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Trên cơ sở này, ngày 2/11/2007, UBND tỉnh Bình Dương cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Tân Thành (do ông Trần Văn Lợi, Phó Chủ tịch thường trực ký).
Theo đó, vốn điều lệ công ty liên doanh là 480 tỷ đồng (tương đương 30 triệu USD), bên Việt Nam góp 144 tỷ đồng (9 triệu USD), chiếm 30% bằng quyền sử dụng đất; bên nước ngoài góp 336 tỷ đồng, chiếm 70%. Trong đó, Công ty IC Corporation góp 100,8 tỷ đồng (6,3 triệu USD) chiếm 21% và Công ty K Source Solutions góp 235,2 tỷ đồng (14,7 triệu USD) chiếm 49%, người đại diện theo pháp luật là ông Suk Steve Keun, Tổng Giám đốc.
Mục tiêu của dự án là kinh doanh bất động sản với quyền sở hữu hoặc đi thuê, cho thuê nhà ở, văn phòng, kho, nhà xưởng; cho thuê nhà phục vụ các mục đích kinh doanh (trung tâm thương mại, ki-ốt, nhà hàng), kinh doanh sân golf, câu lạc bộ giải trí gắn liền với sân golf. Tổng vốn đầu tư dự án là 800 tỷ đồng (50 triệu USD).
Đến năm 2011, 2 nhà đầu tư Hàn Quốc mới góp được 5,2 triệu USD, còn lại 15,8 triệu USD chưa thực hiện góp vốn như cam kết. Ngày 24/2/2011, các nhà đầu tư này ký hợp đồng chuyển nhượng vốn và nhận góp thay vốn cho Công ty Phát Triển (Nguyễn Tiến Đạt, Giám đốc điều hành đại diện) và Công ty Hưng Vượng (Võ Hồng Cường, Tổng Giám đốc đại diện).
Phía Hưng Vượng và Phát Triển đồng ý nhận góp thay phần vốn chưa góp của nhà đầu tư Hàn Quốc trong công ty là 15,8 triệu USD, chiếm 52,67% vốn điều lệ. Trong đó, Hưng Vượng nhận góp thay 7,2 triệu, chiếm 24%, Phát Triển nhận góp thay 8,6 triệu USD, chiếm 28,67%. Sau khi có giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh, bên chuyển nhượng sẽ không còn là cổ đông sáng lập và công ty sẽ trở thành đơn vị có 100% vốn Việt Nam.
Đến ngày 20/4/2011, UBND tỉnh Bình Dương (do ông Lê Thanh Cung, Chủ tịch ký) đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Tân Thành, với vốn điều lệ 480 tỷ đồng, gồm 3 nhà đầu tư trong nước là Tổng Công ty 3/2, góp 144 tỷ đồng, chiếm 30%, bằng quyền sử dụng 145ha đất; Công ty Phát Triển góp 153,6 tỷ đồng, chiếm 32%; Công ty Hưng Vượng góp 182,4 tỷ đồng chiếm 38%. Người đại diện theo pháp luật là Nguyễn Văn Minh, Chủ tịch HĐQT.
Theo cơ quan CSĐT, tại thời điểm nhận chuyển nhượng góp vốn Công ty Phát Triển là công ty cổ phần do bà Nguyễn Thục Anh (con gái Nguyễn Văn Minh) là người đại diện theo pháp luật (có số vốn góp chiếm 51%); Công ty Hưng Vượng là công ty cổ phần, trong đó, Tổng Công ty 3/2, chiếm 30,9% cổ phần; Nguyễn Văn Minh nắm giữ 23,1% cổ phần; bà Nguyễn Thục Anh nắm giữ 5,1%. Đồng thời, tại thời điểm 2 nhà đầu tư Hàn Quốc chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp tại Công ty Tân Thành cho phía Phát Triển, Hưng Vượng, Tổng Công ty 3/2 vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với khu đất 145 ha.
Mặc dù, trong hợp đồng hợp tác liên doanh, giấy chứng nhận đầu tư của Công ty Tân Thành xác định, Tổng Công ty 3/2 góp 144 tỷ đồng bằng quyền sử dụng đất khu đất 145 ha, nhưng vào ngày 24, 31/5 và 6/6/2011, Tổng Công ty 3/2 đã chuyển 144 tỷ đồng tiền mặt để góp vốn tại Công ty Tân Thành.
Ngày 15/3/2016, Tổng Công ty 3/2 và Công ty Đông Nam ký hợp đồng để xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phân hóa tại thời điểm 31/12/2015. Phía Đông Nam đã lập biên bản xác định giá trị doanh nghiệp và các phụ lục kèm theo (ngày 7/2/2017) và gửi email cho Đỗ Thị Thanh Thúy để Tổng Công ty 3/2 rà soát.
Sau đó, Nguyễn Văn Minh yêu cầu Trần Nguyên Vũ và Đỗ Thị Thanh Thúy thông báo cho tổ thẩm định giá Đông Nam biết khu đất 145 ha sẽ đưa vào hợp tác liên doanh tại Công ty Tân Thành. Đồng thời, yêu cầu tổ thẩm định này điều chỉnh, chuyển dự án khu dịch vụ thuộc khu liên hợp trong đó có khu đất 145 ha với nguyên giá là hơn 152,8 tỷ đồng từ “tài sản đang dùng” (được đưa vào giá trị doanh nghiệp) sang “tài sản chờ thanh lý” (loại ra khỏi giá trị doanh nghiệp).
Gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 1.160 tỷ đồng
Ngày 12/4/2017, Nguyễn Văn Minh tổ chức họp hội đồng thành viên gồm Nguyễn Văn Minh, Trần Nguyên Vũ, Huỳnh Thanh Hải, Lý Thanh Châu và Huỳnh Công Phát để thông qua việc góp vốn bằng quyền sử dụng đất và xác định tổng giá trị khu đất là hơn 139,2 tỷ đồng, không tiến hành thẩm định giá tại thời điểm góp vốn.
Đến ngày 6/6/2017, Công ty Tân Thành họp hội đồng cổ đồng bất thường với các thành phần gồm Nguyễn Văn Minh, Võ Hồng Cường và ông Nguyễn Tiến Đạt để xác nhận Tổng Công ty 3/2 đã thực hiện góp vốn bằng quyền sử dụng đất có trị giá là hơn 139,2 tỷ đồng và một phần tiền bằng hình thức cấn trừ công nợ để đảm bảo hoàn thành nghĩa vụ góp vốn cho đủ vốn điều lệ 144 tỷ đồng.
Tổng Công ty 3/2 đã cho Công ty Tân Thành mượn 144 tỷ đồng, để đảm bảo nghĩa vụ đối ứng vốn trong việc lập phương án vay vốn tại ngân hàng. Phía Tân Thành đã tạm ghi nhận khoản mượn cho đến khi Tổng Công ty 3/2 hoàn thành nghĩa vụ góp vốn bằng quyền sử dụng đất.
Khi đã thống nhất, ngày 9/6/2017, Tổng Công ty 3/2 (do Trần Nguyên Vũ, đại diện) ký hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất với Công ty Tân Thành (do Nguyễn Văn Minh, đại diện) với nội dung: Tổng Công ty 3/2 góp vốn bằng quyền sử dụng 145 ha đất tại Công ty Tân Thành.
Sau khi Công ty Tân Thành đã trả cho Tổng Công ty 3/2 số tiền hơn 303,1 tỷ đồng, Nguyễn Văn Minh đã chỉ đạo cấp dưới làm thủ tục đăng ký biến động khu đất 145ha sang Công ty Tân Thành vào ngày 25/8/2017.
Cũng trong 6/2017, Kiểm toán Nhà nước kiểm toán kết quả tư vấn định giá và xử lý tài chính của Tổng Công ty 3/2. Ngày 11/7/2017, Kiểm toán Nhà nước yêu cầu Công ty Đông Nam phối hợp với Tổng Công ty 3/2 xác định lại giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp sau khi có ý kiến đối với các lô đất doanh nghiệp sẽ tiếp tục sử dụng sau cổ phần hóa và giá đất của UBND tỉnh Bình Dương.
Ngày 19/7/2017, Tổng Công ty 3/2 có công văn trình UBND tỉnh Bình Dương và Ban chỉ đạo Đổi mới và Phát triển doanh nghiệp tỉnh Bình Dương về phương án sử dụng đất chi tiết sau khi cổ phần hóa, trong đó đề nghị chuyển giao cho Công ty CP Sản xuất - Xuất nhập khẩu 5 khu đất, trong đó có khu đất 145 ha.
Ngày 31/10/2017, UBND tỉnh Bình Dương phê duyệt phương án sử dụng đất khi thực hiện cổ phần hóa Tổng Công ty 3/2, trong đó phê duyệt phần diện tích doanh nghiệp tiếp tục kế thừa tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa là 145ha.
Nhưng đến gày 17/11/2017, Công ty Đông Nam và Tổng Công ty 3/2 ký ban hành biên bản xác định giá trị doanh nghiệp Tổng Công ty 3/2 tại thời điểm 31/12/2015, trong đó khu đất 145 ha không đưa vào giá trị doanh nghiệp mà đưa vào mục “tài sản chờ thanh lý”, như yêu cầu của Nguyễn Văn Minh, Trần Nguyên Vũ và Đỗ Thị Thanh Thúy.
Trên cơ sở biên bản họp của Ban chỉ đạo cổ phần hóa Tổng Công ty 3/2; thông báo của Thường trực Tỉnh ủy và tờ trình của Sở Tài chính về kết quả xác định giá trị doanh nghiệp, ngày 8/12/2017, ông Trần Thanh Liêm, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương ký quyết định phê duyệt giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa Tổng Công ty 3/2, giá trị khu đất 145 ha không tính vào giá trị doanh nghiệp.
Cơ quan CSĐT Bộ Công an kết luận, hành vi của bị can Nguyễn Văn Minh và các đồng phạm trong việc đưa khu đất 145 ha vào góp vốn tại Công ty Tân Thành, không tính vào giá trị doanh nghiệp là trái quy định của Chính phủ về chuyển doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước thành công ty cổ phần; của Bộ Tài Chính trong việc xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa.
Quy chế tài chính năm 2011 của Tổng Công ty 3/2, gây thiệt hại cho Nhà nước khoản tiền chênh lệch giá tại thời điểm góp vốn là hơn 1.160 tỷ đồng.
