Chính nền giáo dục, chất lượng giáo dục xã hội - chứ không phải bất kỳ thứ gì bên ngoài khác - tạo nên đẳng cấp, giá trị của một quốc gia.
Dưới đây là câu chuyện độc đáo, sâu sắc của GS John Vũ - Nguyên Phong về cuộc trò chuyện thú vị với người bạn Bill W. G. khi đi giảng ở hai quốc gia lớn ở Châu Á:
Thế nào là một quốc gia Đẳng cấp Thế Giới?
Hè năm ngoái tôi đã đi dạy với Bill và học được rất nhiều qua kinh nghiệm của người Giám đốc điều hành doanh nghiệp này. Khi đi qua nhiều nước, chúng tôi thường xếp hàng ở sân bay. Bill quan sát:
"Ông có thể thấy ở một số nước, mọi người chờ đợi kiên nhẫn cho đến lượt họ nhưng ở các nước khác, mọi người thường chen lấn xô đẩy. Mọi người mua vé đều có chỗ trên máy bay rồi, vậy sao họ phải xô đẩy người khác? Dường như là giáo dục của họ thiếu đào tạo phép xã giao và sự tự trọng.
Nước này vẫn muốn trở thành quốc gia lãnh đạo thế giới nhưng cứ nhìn vào dân chúng xô bồ, hỗn loạn, chen lấn và thiếu tự trọng này thì còn lâu họ mới lấy được sự kính trọng của những quốc gia khác. Họ có thể có sức mạnh kinh tế nhưng muốn đi xa hơn thì còn lâu lắm vì kinh tế là một chuyện nhưng dân trí lại là một chuyện khác.
Không phải to tát, lớn lao là quan trọng mà thường những điều nhỏ bé mới xác định ra hệ thống giáo dục của họ tốt thế nào. Chính hành vi của những người dân xứ đó xác định ra liệu một nước đó có là "Đẳng Cấp Thế Giới" (World Class) hay không? Một con heo có thể thoa son dồi phấn nhưng nó vẫn là một con heo phải không?".
Khi rời khỏi nước này, Bill kết luận: "Quốc gia này còn phải học nhiều vì không có hệ thống dịch vụ tốt ở đây. Cả nước đang hội tụ vào phát triển sản phẩm để xuất khẩu tối đa nhưng họ sẽ không đi xa được nữa. Họ có thể hiểu kinh doanh sản phẩm nhưng không hiểu kinh doanh con người.
Toàn thể nền kinh tế là về xây dựng thật nhiều cơ xưởng, sao chép mọi thứ và xây dựng nhiều sản phẩm giá rẻ nhưng không cần chất lượng cao, nghĩa là họ không nghĩ gì đến khách hàng mà chỉ nghĩ đến quyền lợi của họ. Họ muốn xây dựng mọi thứ, sản phẩm lớn, sản phẩm nhỏ nhưng họ sẽ không bao giờ thành công vì không hiểu nhu cầu của khách hàng; họ không có ý tưởng nào về sự thoả mãn của khách hàng. Từ người quản lý khách sạn tới người phục vụ nhà hàng, từ quan chức mức cao tới công nhân mức thấp, tất cả họ đều hành động y hệt như nhau, cứ vội vàng làm gì đó cho nhanh chóng mà không suy nghĩ.
Chúng ta đã đi tìm hiểu rất nhiều cơ xưởng và nếu chú ý, ông sẽ thấy rằng phần lớn các cơ xưởng đều có giám thị người ngoại quốc và phần lớn các công ty đều có người tiếp thị ngoại quốc bởi vì người của họ không thể làm điều đó. Đó là làm kinh doanh "nửa đường" vì sản phẩm không thể thành công nếu không có dịch vụ và chính dịch vụ đem khách hàng trở lại".
Chuyện về một sinh viên Hàn Quốc
Một ngày ở Hàn Quốc, chúng tôi phạm sai lầm bởi việc đi sai chỗ cách xa khách sạn của chúng tôi vài dãy phố. Trời tối khi chúng tôi hỏi đường nhưng không mấy ai nói được tiếng Anh. Cuối cùng một sinh viên đi tới, anh chỉ cho chúng tôi hướng đi tới khách sạn nhưng ngần ngại: "Dễ lạc lắm vì có vài chỗ rẽ phải và rẽ trái và bây giờ đã khuya rồi và rất khó đi khi trời tối, các ông có thể bị lạc lần nữa".
Thế là anh ta đề nghị đi cùng chúng tôi tới khách sạn để chắc rằng chúng tôi sẽ không bị lạc. Chúng tôi bước đi quãng mười lăm phút cho tới khách sạn. Khi chúng tôi cám ơn người sinh viên, Bill đề nghị anh ta ăn tối với chúng tôi nhưng anh từ chối vì cần về nhà. Vào lúc đó chúng tôi thấy rằng anh ta phải đi lộn lại theo hướng ngược với chỗ chúng tôi bị lạc. Việc một thanh niên sẵn lòng giúp người lạ cho dù phải đi ngược lại trong đêm tối đã gây ấn tượng cho cả hai chúng tôi. Bill bảo tôi: "Khi một thanh niên của một quốc gia hành động như vậy, nước đó có tương lai. Đó là điều một quốc gia có "Đẳng Cấp Thế Giới (World Class)".
Theo Bill: "Đẳng Cấp Thế Giới" không phải là nền kinh tế mạnh hay có bao nhiêu triệu phú hay tỉ phú, bao nhiêu toà nhà, công trình cao to nhất, nhiều nhà máy, trường đại học hay nhà chuyên môn mà đẳng cấp thế giới là về cách và thái độ của công dân quốc gia đó ứng xử, hành động ra sao".
Nghĩa là chính nền giáo dục, chất lượng giáo dục xã hội - chứ không phải bất kỳ thứ gì bên ngoài khác - tạo nên đẳng cấp, giá trị của một quốc gia."
Giáo sư John Vũ – Nguyên Phong, là một nhà khoa học nổi tiếng ở Mỹ, đứng trong Top 10 người sáng tạo nhất thế giới (mà đứng đầu là Bill Gates và Steve Jobs). Ông chính là người dịch tác phẩm nổi tiếng Hành trình về Phương Đông, một trong những tác phẩm hay nhất về phương Đông từ trước đến nay. Giáo sư John Vũ cũng là một người rất quan tâm đến khoa học công nghệ, với trên 10.000 bài viết đã được đăng trên blog Science-Technology.
GS. John Vu từng làm Phó Chủ tịch của Boeing. Ông hiện là Viện Trưởng Viện Công Nghệ Sinh Học ĐH Canergie Mellon. Ngoài cuốn Hành trình về Phương Đông, ông còn là dịch giả/tác giả nhiều bộ sách khác như Đường Mây Qua Xứ Tuyết, Ngọc Sáng Hoa Sen, Trên Đỉnh Tuyết Sơn, Trở về từ Xứ Tuyết, Hoa Trôi trên Sông nước... và mới nhất là Khởi Hành, Kết Nối.
PV
Theo Trí Thức Trẻ
