Cuộc chiến thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đang ngày một xấu đi. Suốt một mùa hè dài nhiều biến động, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã đưa ra nhiều đòn cảnh cáo cho Trung Quốc để giành được thế thượng phong - và họ đã và đang sẵn sàng cho một cuộc tấn công tiếp theo vào mùa thu này.
Ngày 22-23/8/2018 vừa qua, vòng đàm phán thương mại Mỹ - Trung lần thứ ba đã diễn ra tại Washington, Hoa Kỳ. Và đây là cuộc gặp chính thức đầu tiên giữa quan chức thương mại hai nước, kể từ sau thất bại của vòng đàm phán Bắc Kinh hồi tháng 6. Tuy nhiên, với những đòn đáp trả liên tiếp của 2 siêu cường này, vòng đàm phán mới đã kết thúc mà không đạt được tiến bộ đáng kể nào.
“Chúng ta đang phải đối mặt với một cuộc chiến thương mại sẽ còn tiếp tục leo thang trong vài tháng tới,” ông David Dollar thuộc Viện Brookings, người đứng đầu Bộ Tài chính Mỹ tại Trung Quốc dưới thời chính quyền Obama, cho hay.
Ngay cả trước khi các cuộc đàm phán mới nhất diễn ra, các tín hiệu đã không mấy lạc quan. Hồi đầu năm, ông Trump đã bác bỏ một thỏa thuận mà Bộ trưởng Tài chính Steven T. Mnuchin đã ký với Liu He, người đồng nhiệm bên phía Trung Quốc.
Những kẻ khiêu chiến
Trong tuần qua, bên lề cuộc đàm phán, Mỹ đã áp đặt thuế nhập khẩu thêm 16 tỷ USD vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc. Và những sự đáp trả từ Bắc Kinh dự kiến sẽ gây tổn thất lên đến 100 tỷ USD và thậm chí nhiều hơn thế nữa.
Bên cạnh những nổ lực gần đây tập trung vào việc đảm bảo thỏa thuận Nafta với Mexico, Tổng thống Donal Trump cũng đã đưa ra các chính sách mới về hạn chế sự đầu tư từ Trung Quốc.
“Chúng ta đã thiếu sự quan tâm đến Trung Quốc. Và điều đó đã diễn ra trong một thời gian dài…” Đó chính là phát biểu của Tổng thống Trump với các nhà lập pháp tại Nhà Trắng hôm Thứ năm để đánh dấu việc thông qua một điều luật cho phép Ủy ban đầu tư nước ngoài có nhiều quyền hạn hơn để có thể ngăn chặn các vấn đề gây ảnh hưởng đến an ninh quốc gia.
Tiếp đó, đến Thứ Sáu, các quan chức của Hoa Kỳ đã họp bàn tại Washington với các đối tác từ châu Âu và Nhật Bản, thảo luận về cách thức ngăn chặn tầm ảnh hưởng Trung Quốc.
Nhiều nhà phân tích cho rằng đây là thắng lợi của Tổng thống Trump trong cuộc chiến với đối thủ chiến lược lớn đầu tiên mà Hoa Kỳ đã phải đối mặt kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc.
Sự chuyển dịch kế sách
Scott Kennedy, một chuyên gia Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, cho biết sự thắng thế của Hoa Kỳ đã phản ánh những gì diễn ra trong vài tuần trở lại đây.
Hồi đầu năm, Bộ trưởng Tài chính Mnuchin và Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross đã dẫn đầu đoàn sang Bắc Kinh với ưu tiên chính là tăng cường mua đậu nành Mỹ, LNG và các mặt hàng khác để làm giảm thâm hụt thương mại song phương.
Vài tháng sau, mục tiêu của chính quyền trở nên gay gắt hơn. Ông Trump đòi hỏi những thay đổi về cấu trúc lâu dài đối với chính sách của Trung Quốc - chẳng hạn như kết thúc trợ cấp công nghiệp và đưa ra các biện pháp bảo vệ tài sản trí tuệ. Kennedy cho rằng đây là“Một sự chuyển dịch kế sách”.
Điều này không có nghĩa là các trận đánh thương mại nội bộ tại Nhà Trắng đã kết thúc. Những kẻ khiêu chiến giờ đây đang chú ý đến một chương trình nghị sự đầy tham vọng hơn nữa, Kennedy nói: Một sự mất kiên nhẫn lâu dài của hai nền kinh tế với mục tiêu đưa chuỗi cung ứng trở lại từ châu Á đến Mỹ.
Cuộc chiến trong nước
Chad Bown, một chuyên gia thương mại tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, cho rằng sự kết thúc của cuộc chơi này vẫn chưa rõ ràng.
Tại Mỹ, ngày càng có nhiều bất ổn trong cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng. Trong phiên điều trần tuần trước, một số đông các công ty vừa và nhỏ phàn nàn về đợt thuế sắp tới, áp đặt lên khoảng 6.000 sản phẩm từ hải sản cho đến xe đạp.
Bown cho biết anh đang tận mắt chứng kiến cuộc chiến thương mại diễn ra tại đây. Các thể loại thuế sắp tới sẽ làm cho nguồn cung cấp chăn của mẹ anh đắt hơn, do đó, việc kinh doanh của mẹ anh cũng vì thé trở nên khó khăn hơn.
"Ngày càng có nhiều người Mỹ sẽ cảm thấy như vậy", anh cho biết. “Chúng tôi chưa từng trải qua một khoảnh khắc như thế này trước đây. Xét về mặt chính trị, tôi không chắc cuộc chiến này sẽ kết thúc như thế nào.”
“Cho đến nay”
Với tình hình kinh tế hiện nay, có thể buộc Trump phải leo thang. Các doanh nghiệp có thể khiếu nại về thuế quan, nhưng họ cũng thu được lợi ích từ việc cắt giảm thuế của ông Trump. Dollar, nhà phân tích của Brookings, cho biết hiệu quả kinh tế thực sự từ các động thái thương mại của Trump có thể đến tận năm 2019 mọi người mới nhìn rõ được.
Các nhà hoạch định chính sách dự trữ liên bang đã đánh dấu cuộc chiến thương mại là một nguy cơ lớn đối với nền kinh tế. Hôm thứ Sáu, Chủ tịch Fed Jerome Powell dự đoán tích cực về sự “tăng trưởng mạnh” kèm với lãi suất tăng dần. Ông không hề đề cập gì đến cuộc chiến thương mại này.
Loretta Mester, Chủ tịch của Fed Cleveland, đã trả lời phát biểu trên Bloomberg TV rằng các nhà hoạch định chính sách cần theo dõi chặt chẽ thái độ phản ứng của các doanh nghiệp Mỹ đối với vấn đề thuế quan. Mester cho biết trong động thái riêng, các công ty đang nghiên cứu tác động của họ.
Mester cho biết "Nhưng cho đến nay họ đã không phản ứng mạnh mẽ, họ sẽ không đầu tư nếu chưa lên kế hoạch."
Ý Nhi/Theo Bloomberg
