Theo phóng viên Forbes thì Commisso - tỷ phú 68 tuổi là người thăng tiến xa hơn bất cứ người Mỹ nào khác mà anh từng gặp.
Rocco Commisso đang ném phi tiêu quanh văn phòng làm việc của mình, nhai kẹo và chơi trò Show and tell (trò chơi vừa chỉ vào đồ vật vừa nói). "Nhìn vào những con số này đi", ông nói với phóng viên và chỉ vào văn bản thể hiện khoản đầu tư trị giá 2,4 tỷ USD trong vòng huy động vốn năm 2001 - khoản tiền lớn nhất từ trước đến nay mà công ty mạng lưới cáp Mediacom của ông nhận được.
Cạnh đó là một vài vật dụng cá nhân: Bức ảnh chụp cùng tỷ phú Charles Dolan, một chiếc kính viễn vọng bằng vàng để nhìn ra ngọn núi Catskill, một tấm ảnh có chữ ký của Pele. Cứ vài phút, Commisso lại gọi trợ lý của mình và phàn nàn rằng: Jen, anh chàng phóng viên này dường như muốn xem mọi thứ đồ vật cá nhân của tôi. Nhưng sau đó, ông ấy lại lướt một vòng trong phòng để xem có thứ gì đáng giá khác chỉ cho anh chàng phóng viên.
Bỏ qua bản tính hóm hỉnh đó, theo phóng viên Forbes thì Commisso - 68 tuổi là người thăng tiến xa hơn bất cứ người Mỹ nào khác mà anh từng gặp. Là con trai của một thợ mộc nghèo khó, Commisso là một người Ý nhập cư vào Mỹ từ năm 12 tuổi nhưng không thể nói được một chữ tiếng Anh nào. Tuy nhiên nhờ tài năng chơi đàn xếp mà ông nđược nhận vào trường công giáo Catholic - khởi đầu cho sự nghiệp thăng hoa sau này của ông bao gồm cả việc tốt nghiệp Đại học Columbia, làm việc tại ngân hàng Hoàng gia Canada trước khi thành lập nên công ty cáp của riêng mình mang tên Mediacom vào năm 1995.
Mediacom tập trung vào việc mua hệ thống cáp tại những khu vực nông thôn - nơi có giá thấp và ít cạnh tranh. Công ty chứng kiến tình hình kinh doanh cải thiện qua mỗi năm: Doanh thu đạt gần 1,9 tỷ USD vào năm 2017. Commisso sở hữu toàn bộ công ty và đây cũng là nguồn tài sản chính của ông. Hiện tại Mediacom trị giá khoảng 4,3 tỷ USD và giúp ông lần đầu tiên lọt vào danh sách tỷ phú Forbes trong năm nay.
Commisso thành lập nên Mediacom vào thời điểm ngành công nghiệp này đang trải qua cơn địa chấn khi những quy định liên bang mới ban hành gây sức ép về giá, tăng cạnh tranh buộc những công ty cáp nhỏ lẻ phải bán mình. Với số tiền tự kiếm được khoảng 3 triệu USD - ông bắt đầu mua lại những công ty cáp với giá rẻ ở Iowa và Georgia. Văn phòng của công ty hiện đặt tại Chester, New York, có 12.000 người.
Commisso có nền tảng vững chắc về tài chính nhiều hơn là lĩnh vực cáp. Ông có bằng MBA tại đại học Columbia và dành 9 năm trên cương vị CFO của Cablevision Industries. Tốc độ tăng trưởng nhanh của Mediacom là nhờ những thương vụ thâu tóm thông minh thông qua các khoản vay ngân hàng. Trong 5 năm đầu tiên hoạt động, Commisso đã thực hiện hơn 20 vụ thâu tóm. Số nợ của Mediacom lên tới 3 tỷ USD, gấp tám lần dòng tiền hoạt động.
Commisso thừa nhận có lúc ông đã vay tiền đến cận kề mức không có khả năng trả nhưng vẫn sống sót tới giờ nhờ việc quan tâm tới chi phí và quản lý nợ tốt.
Tuy nhiên hiện tại mảng kinh doanh cốt lõi đang thay đổi. Thế hệ mới bây giờ chủ yếu thay thế băng thông rộng bằng những dịch vụ trực tuyến như Hulu, Netflix và Amazon Prime Video. Trong 10 năm qua, số lượng thuê bao dịch vụ truyền hình của Mediacom đã giảm 38% xuống còn 821.000 người. Đây là tỷ lệ giảm nhanh hơn 3% so với toàn ngành.
Trong khi đó, lượng thuê bao băng thông rộng của Mediacom đã tăng 84% trong 10 năm qua, cao hơn rất nhiều so với trung bình ngành là 54%.
Cậu bé nhập cư người Ý nghèo khổ
Commisso có tư tưởng làm giàu từ sớm. Ông không ngại khẳng định rằng: "Trong lịch sử những người nhập cư Ý, trong thế giới kinh doanh, tôi không nghĩ có một ai khác giống mình trong suốt 100 năm qua".
Commisso lớn lên tại Calabria, Ý. Đến năm 1956, cha của ông tới Mỹ để tìm kiếm một thứ gì đó mới mẻ. "Nước Mỹ thật tuyệt làm sao". Nhìn chung quốc gia này đã mang lại nhiều may mắn cho Commisso. Khi vừa tới đây, ông đã để ý thấy một quảng cáo tìm kiếm tài năng. Ông tham gia như một nghệ sỹ cá nhân và giành chiến thắng. Điều này đã giúp ông được vào chơi nhạc tại Rạp Wakefield ở Đường 233 tại Bronx. Quan trọng hơn, ông giành được sự chú ý của ông chủ rạp hát Wakefield - người đã viết bức thư cho trường Catholic và giúp Commisso được nhận vào học mà không cần qua bài kiểm tra - khi ấy đã quá hạn. "Tôi chính là đứa trẻ duy nhất được nhận vào trường mà không cần qua bài kiểm tra".
Dù may mắn được nhận vào học nhưng thời kỳ đó do nhà quá nghèo nên Commisso phải đi làm thêm từ sớm để kiếm tiền học phí. Ở độ tuổi thiếu niên, ông phải làm việc nhiều giờ tại tiệm ăn tối của anh trai để kiếm được 300 USD học phí hàng năm.
Khi đến kỳ nhập học đại học, Commisso một lần nữa lại nhận được đặc ân. Giáo viên dậy thể dục của ông đã trò chuyện cùng huấn luận viên đội bóng của trường Columbia và nói với ông ấy về một học sinh đầy hứa hẹn có điểm số cao mang tên Commisso. Và trong vòng chưa đầy 1 tháng, Commisso – người thậm chí chưa từng chơi bóng tại trường trung học đã chấp nhận vào trường cao đẳng danh tiếng với một học bổng toàn phần.
Commisso trong ngày đầu làm việc tại Pfizer
Mang chất thể thao của người Ý, Commisso sớm thể hiện tài năng trong lĩnh vực bóng đá và trong năm cuối, ông được tham gia vào đội tuyển Olympic. Nhìn chung Commison đã để lại di sản vô cùng to lớn ở trường Columbia.
Sau khi tốt nghiệp năm 1971, Commisso đã làm việc cho nhà máy Pfizer tại Brooklyn – công việc ông vẫn làm sau khi bắt đầu học MBA. Mỗi ngày ông thức dậy vào 7 giờ sáng, đến trường sau đó tới nhà máy. Nửa đêm, khi hết ca, ông dành 2 giờ để đi tàu điện ngầm về nhà ở Bronx.
Commisso tốt nghiệp với thành tích tốt tại Đại học Columbia và có dự định vào làm việc ở một ngân hàng đầ tư. Tuy nhiên, chẳng ai mời ông làm việc cả. "Có môt sự phân biệt đối xử với tôi. Tôi sẽ không bao giờ quên người đàn ông tới từ Kuhn Loeb đã nói với tôi rằng: Rocco, anh biết vấn đề của mình là gì không? Anh mang dòng máu Do thái hay Ailen? Không người Ý nào có mặt ở phố Wall cả".
Vì vậy Commisso đã tìm một công việc tại ngân hàng thương mại ở Chase Manhattan. Sau đó, ông chuyển sang Ngân hàng hoàng gia Canada – nơi ông đứng đầu mảng cho vay cho các doanh nghệp truyền thông. "Tôi bị thu hút bởi những ông chủ, bà chủ trong giới này. Chúng tôi thường gọi họ là cowboy bởi họ ăn mặc, trò chuyện khác với tất cả những người bình thường và quan trọng là bởi họ là những doanh nhân".
Không ngại đi vay hàng chục, thậm chí trăm triệu USD để "shopping"
Năm 1986, Commisso rời ngân hàng để đầu quân cho một "cowboy" như vậy – là Alan Gerry – nhà sáng lập của Cablevision tại Liberty, New York. Commisso đã dành gần 1 thập kỷ để nắm giữ vị trí Giám đốc tài chính cho Gerry. "Ông ấy là một trong những người đàn ông thông minh nhất mà tôi từng biết".
Sau khi những quy định mới đối với ngành công nghiệp cáp được ban hành vào năm 1992, Gerry đã bán Cablevision cho Time Warner với giá hơn 3 tỷ USD vào năm 1996. Commisso không đồng tình với quyết định đó. "Đây là thời gian nên mua chứ không phải bán. Và để chứng minh điều đó, tôi bắt đầu khởi nghiệp công ty của chính mình".
Các đồng nghiệp của Commisso không lạc quan như ông. Tư tưởng này càng trở nên khác biệt khi vào năm 1996, một loạt các quy định mới được ban thành khiến sự cạnh tranh nhiều hơn từ các công ty viễn thông như SBC Communication và Ameritech. "Mối lo sợ các công ty điện thoại sẽ gia nhập mảng kinh doanh cáp với tình hình tài chính tốt và tên thương hiệu nổi tiếng có thể huỷ hoại những công ty mạng lưới cáp nhỏ".
Chính những lo âu đó đã giúp Commisso có thể mua lại những mạng lưới cáp với giá rẻ và ông mua rất nhiều. Ông mua mạng lưới cáp đầu tiên tại vùng nông thôn Ridgecrest, California với giá 18,8 triệu USD vào năm 1996 - sử dụng khoản vay từ ngân hàng Chase Manhattan. Đây là rủi ro cực lớn nhưng các ngân hàng tin tưởng vào nền tảng tài chính của ông.
Sau Ridgecrest, Commisso tiếp tục với hàng loạt thương vụ thâu tóm, vay mượn cả triệu USD - tiếp đó là hàng trăm triệu USD để mua hê thống cáp tại Arizona, Delaware, Florida, Missouri, North Carolina, Mississippi và Alabama. Ông kết thúc với 9 thương vụ thâu tóm trong 3 năm đầu khởi nghiệp. "Tôi được xem như một người mua điên cuồng - mua mọi thứ được bán".
Commsisso sau đó đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng. Đến nay ông dã dành 2,5 tỷ USD nâng cấp mạng lưới cáp của mình - điều khiến những nhà điều hành khác khó xâm phạm vào lãnh thổ kinh doanh của ông.
Cuối những năm 1990, những dự đoán đen tối về lĩnh vực này đã qua. Commisso ngay lập tức tận dụng thời điểm quá hoàn hảo này để đưa Mediacom IPO trên sàn Nasdaq thu - giúp công ty được định giá 2,5 tỷ USD tính tới tháng 1/200, chỉ vài tuần trước khi bong bóng dotcom sụp đổ. Tổng cộng, ông đã huy động được 380 triệu USD để trả nợ và với số cổ phần nắm giữ, ông vẫn là cổ đông chính có quyền biểu quyết. "Không ai có thể đá tôi ra ngoài".
Tháng tiếp theo, Mediacom tiếp tục thực hiện thương vụ thâu tóm lớn nhất của họ. Sau khi AT&T gặp rắc rối, họ đã phải bán một vài hệ thống cáp của mình. Commisso đã chớp thời cơ và thâu tóm số lượng này tại Georgia, Iowa và Missouri với giá 2,2 tỷ USD.
Cuối năm 2002, tổng số nợ của công ty đã tăng lên 3 tỷ USD. Ngân hàng không thể cho vay thêm nữa và Commisso buộc phải chấm dứt chuỗi ngày mua sắm điên cuồng của mình. "Việc chấm dứt các thương vụ thâu tóm đã cứu chúng tôi. Mua sắm để mở rộng hoạt động kinh doanh khi cần là tốt nhưng cũng có lúc, sẽ tốt hơn nếu biết dừng lại".
Với chính sách quản lý vốn và tài chính hiệu quả, Mediacom không bao giờ chậm trễ với các khoản nợ. Chính điều đó đã giúp họ vẫn sống sót tới năm 2009 khi có đủ tiền để giảm nợ.
Tuy nhiên các cổ đông tỏ ra không hài lòng lắm. Giá cổ phiếu Mediacom giảm gần 80% trong 1 thập kỷ sau IPO. Đến năm 2010, Commisso quyết định mua lại toàn bộ công ty với giá 600 triệu USD. Sau khi biến công ty thành công ty tư nhân, giá trị công ty đã tăng gấp 7 lần. Câu hỏi đặt ra lúc này là khi nào Commisso sẽ rời khỏi ngai vàng?
Hiện Mediacom được đánh giá là tiềm năng thâu tóm hấp dẫn với những công ty như Altici. Tuy nhiên Commisso tỏ ra rụt rè khi chia sẻ về kế hoạch bán mình nhưng thừa nhận ông đã có nhiều cuộc gặp với các ngân hàng đàu tư trong năm qua.
Với một người đàn ông trờ nên giàu có phần lớn là nhớ tính toán thời điểm hoàn hảo, Commisso duòng như khẳng định công việc của mình đã kết thúc: "Tôi ở đây, trên thế giới này không phải để trở thành một người cực kỳ vĩ đại, tôi rất hanh phúc với những gì mình có. Dù không phải Warren Buffett. Tôi rất mãn nguyện".
Trí thức trẻ
