Nanogen của ông Hồ Nhân đã chi bao nhiêu tiền cho Nanocovax?
Kể từ khi đại dịch Covid -19 bùng phát, Việt Nam bước vào cuộc chạy đua sản xuất vắc xin phòng chống COVID-19 từ khá sớm với quyết tâm sẽ có được vắc xin "Made in Vietnam" đầu tiên vào cuối tháng 9-2021. Đó cũng là lúc ý tưởng sản xuất vắc xin của Nanogen được manh nha.
Vaccine phòng Covid-19 Nanocovax được các nhà khoa học của Công ty Cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen và Học viện Quân y nghiên cứu, phát triển, sản xuất dựa trên công nghệ tái tổ hợp, tức là sử dụng những mảnh kháng nguyên vô hại (protein) thích hợp nhất của nCoV để kích thích tạo đáp ứng miễn dịch phù hợp.
Ở thời điểm đó, ông Hồ Nhân là Chủ tịch Hội đồng quản trị, người đại diện theo pháp luật của Nanogen. Ông Hồ Nhân cũng được coi là "linh hồn", là "cha đẻ" của vaccine phòng Covid-19 "made in Việt Nam" này.
Đến đầu tháng 5-2020, bằng việc đầu tư nguồn lực về tiền bạc, con người, nâng cấp trang thiết bị vật tư, cơ sở hạ tầng để nghiên cứu, bào chế vắc xin... Nanogen mới chính thức được Bộ KH-CN phê duyệt "danh mục nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp quốc gia đột xuất phòng chống dịch COVID-19".
Theo thông tin từ Nanocovax cho biết, cho đến nay ở Việt Nam chưa một công ty tư nhân nào nghiên cứu một loại vắc xin có số mẫu thử gần 14.000 người, đặc biệt đây lại là vắc xin phòng COVID-19. Với Nanocovax, sau 3 giai đoạn thử nghiệm, có gần 14.000 người đã được tiêm vắc xin Nanocovax các mức liều, trong đó riêng giai đoạn 3b có 12.003 người tham gia.
Trong suốt hai năm qua, với các giai đoạn thử nghiệm, không biết bao lần kiểm tra đánh giá từ Chính phủ, Bộ Y tế, Hội đồng y đức (Ban đánh giá vấn đề đạo đức trong nghiên cứu y sinh học Bộ Y tế)... vắc xin vẫn chưa được ra lò như mong đợi.
Và mặc dù Nanocovax đã 2 lần vượt qua "cửa" Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y sinh quốc gia, số phận của vắc xin này ra sao vẫn là một dấu hỏi. Mục tiêu sản xuất 10 triệu liều/tháng, dự kiến đến tháng 1-2022 công suất sẽ được nâng cấp lên, đạt khoảng 30 triệu liều/tháng của Công ty Nanogen vẫn chưa trở thành hiện thực.
Vậy tại sao vắc xin Nanocovax chưa được cấp phép? Trả lời với Báo Tuổi trẻ, một chuyên gia trong Hội đồng đạo đức khẳng định so với các loại vắc xin trên thế giới thì chất lượng của vắc xin Nanocovax "yếu hơn một chút"; song song đó các yêu cầu của Bộ Y tế hơi chặt chẽ, do đó vắc xin chưa được phê duyệt sử dụng sớm như kỳ vọng của người dân!
Trong khi số phận của vắc xin này ra sao vẫn là một dấu hỏi thì hàng trăm tỉ đồng nghiên cứu của Nanocovax sẽ có nguy cơ "đổ sông đổ bể".
Theo đánh giá của một chuyên gia lâu năm trong lĩnh vực thử nghiệm lâm sàng vắc xin ở Việt Nam, thế giới đã có "công thức" đầu tư 800 triệu đến 1 tỉ USD để có thể ra đời một vắc xin. Chuyên gia này nói chưa biết các nhà sản xuất đầu tư như thế nào cho nghiên cứu vắc xin lần này, nhưng ông ước tính đơn vị có số lượng người tham gia thử nghiệm trên 10.000 người, chi phí đầu tư nghiên cứu phát triển vắc xin cũng lên tới 700 - 800 tỉ đồng.
Số phận Nanocovax của “cha đẻ” Hồ Nhân sẽ ra sao?
Trong khi tương lai của Nanocovax đang chưa biết về đâu thì những thông tin về đời tư cá nhân của ông Hồ Nhân ồn ào trên truyền thông, cùng với việc những thay đổi về cấu trúc lãnh đạo công ty này khiến cho dấu hỏi về tương lai của Nanocovax càng thêm là một dấu hỏi.
Theo thông báo thay đổi đăng ký doanh nghiệp của Công ty cổ phần Công nghệ sinh học dược Nanogen, ông Hồ Nhân không còn giữ vị trí tổng giám đốc, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp này từ ngày 29/12/2021. Theo đó, bà Nguyễn Thị Hồng Vân, vợ ông Hồ Nhân, trở thành người đảm nhận vị trí này.
Tính tới cuối tháng 3/2021 Nanogen có vốn điều lệ là 806,25 tỷ đồng. Trong đó, ông Nhân sở hữu xấp xỉ 59,6% cổ phần với giá trị vốn góp là 480,52 tỷ đồng. Bà Nguyễn Thị Hồng Vân đóng góp 117,8 tỷ đồng và chiếm tỷ lệ 14,61% vốn điều lệ.
Cổ đông nước ngoài có 9 tổ chức, cá nhân, trong đó, Công ty Cổ phần Chứng khoán KIS Việt Nam nắm 0,2% vốn điều lệ Nanogen (góp 1,63 tỷ đồng với lượng cổ phần nắm giữ là 162.550 cổ phiếu). KIS đánh giá khoản đầu tư trên có giá trị xấp xỉ 11,6 tỷ đồng tương ứng mức định giá mà KIS Việt Nam dành cho Nanogen lên tới 5.099 tỷ đồng tương ứng mỗi cổ phần có giá trị trên 71.000 đồng.
Với mức định giá này, giá trị tài sản của ông Hồ Nhân tại Nanogen ước tính vào khoảng 3.429 tỷ đồng.
Ông Hồ Nhân sinh năm 1966, được biết đến là thành viên của gia tộc sở hữu Sơn Kim, một tập đoàn kinh doanh đa ngành từ bất động sản, bán lẻ và thời trang khi là con rể của bà Nguyễn Thị Sơn, người sáng lập ra tập đoàn Sơn Kim.
Ông Nhân lớn lên tại New York, Mỹ, lấy bằng tiến sĩ công nghệ sinh học tại Đại học Arizona và ấp ủ ước mơ lập công ty công nghệ sinh học của riêng mình. Ông đi làm thuê để dành dụm tiền, sau đó cùng người bạn học mở công ty chuyên làm về dịch vụ nghiên cứu và phân tích thuê cho các công ty dược, hóa chất.
Từng chia sẻ với Forbes, ông Hồ Nhân cho biết, bản thân ông có 20 năm nghiên cứu công nghệ sinh học ở nước ngoài trước khi về nước, lập công ty sản xuất thuốc sinh học trị liệu.
Tuy nhiên, với đam mê và tài năng đối với việc nghiên cứu dược lý dược học, và công nghệ sản xuất thuốc, TS Hồ Nhân đã quyết định về Việt Nam sinh sống và làm việc từ năm 2006.
Sau một thời gian về quê hương, ông Hồ Nhân mở một phòng thí nghiệm nhỏ tại quận Tân Phú (Tp. Hồ Chí Minh), sau đó chuyển cơ sở đến Khu Công nghệ cao Tp. Hồ Chí Minh. Từ nghiên cứu cơ bản, đầu tư nhỏ, đến sản phẩm thử nghiệm lâm sàng, đến đầu tư sản xuất lớn, ông từng bước đầu tư lợi nhuận vào nghiên cứu.
Không chỉ nổi tiếng trong lĩnh vực công nghệ sinh học, ông Hồ Nhân cũng từng là thành viên HĐQT Công ty Chứng khoán VinaSecurities giai đoạn tháng 4/2013 - tháng 9/2017, từng có kinh nghiệm trong các thương vụ mua bán, sáp nhập trong lĩnh vực dược, bệnh viện, thiết bị y tế tại Mỹ và Hồng Kông (Trung Quốc).
Ông Nhân từng dẫn đầu một nhóm định giá các cổ phiếu đầu tư tư nhân vào ngành y của một quỹ tại Hồng Kông có số vốn trị giá hàng tỷ đô la Mỹ.
Việc rời ghế Tổng Giám đốc cũng như không còn giữ vai trò người đại diện theo pháp luật của công ty khiến công luận băn khoăn: Vị trí của ông Hồ Nhân tại Nanogen hiện tại là gì và liệu Nanocovax có được tiếp tục nghiên cứu nữa không?
Thắc mắc này mới đây đã được giải đáp bởi chính mẹ vợ của ông Hồ Nhân - bà Nguyễn Thị Sơn. Bà Sơn cho biết, hiện tại, ông Hồ Nhân vẫn là Chủ tịch HĐQT Nanogen.
Bà Sơn đồng thời cũng hé lộ việc phân vai của vợ chồng ông Hồ Nhân tại doanh nghiệp: Ông Nhân muốn tập trung vào sản xuất và nghiên cứu khoa học ngành sinh dược học, còn bà Nguyễn Thị Hồng Vân lo việc quản trị và kinh doanh. Vợ chồng ông Nhân - bà Vân đang tập trung cho Nanocovax, sản phẩm vaccine chống Covid-19 của Việt Nam đang trong giai đoạn chờ phê duyệt.
