Trong khi các bạn chăn ấm đệm êm mơ màng trong giấc ngủ, thì tôi vẫn lọ mọ bên chồng thiết kế, bảng excel...
01
Tốt nghiệp đại học hai năm, tần suất về quê của An nhiều hơn cả thời còn là sinh viên. Có đợt, những người hàng xóm thân thiện thấy An có mặt ở nhà hàng tháng trời. Gặp cậu, ai cũng ái ngại, dè dặt hỏi:
- Cậu giờ làm việc ở đâu rồi? Tính ra, tốt nghiệp cũng ngót 2 năm rồi đấy nhỉ?
- Vâng, cháu làm tự do tại nhà ạ!
- À, thế tức là cậu vẫn chưa tìm được việc đúng không?
...
An - đích xác là một freelancer chính hiệu. Cậu ấy có thể đi xem phim rạp trong giờ hành chính, vác ba lô du lịch khắp nơi một thời gian dài, thoải mái ngồi bàn công chuyện ở quán café … Trong khi người ta vội vã đi làm lúc 8h sáng, rời khỏi công sở lúc 6h chiều thì An lại tự do tự tại với cuộc sống. Trên facebook, instargram của An, có khi chồng chất những album ảnh chơi bời, nhàn rỗi. Nhưng có đợt lặn mất tăm mất tích không chút dấu vết trên mạng xã hội.
Có lẽ vì thế nên trong tưởng tượng của số đông, đặc biệt của những người hàng xóm nhiều tò mò, "làm tự do" như An nói gần giống với thất nghiệp, hoặc là những người thích làm việc hay đi chơi lúc nào tuỳ ý, muốn chăm chỉ hay lười biếng ra sao cũng được. Thậm chí nhiều người còn nghĩ rằng, vì không công ty nào chấp nhận tuyển dụng những người như An nên cậu mới phải làm công việc tự do tại nhà.
Nhầm lẫn trong nhận thức của nhiều người khiến An, gia đình và bạn bè của cậu cũng bị ảnh hưởng. Không phải ai cũng hiểu hết khái niệm "freelance", và người thân của An có thể lo âu, thấp thỏm vì nghĩ lựa chọn của cậu là sai lầm.
Nhưng có ai hiểu, làm việc tại nhà không có nghĩa là "chơi', và việc họ không thuộc quản lý của công ty/tổ chức nào không phải vì họ bất tài nên không được tuyển dụng. Freelancer không dành cho kẻ lười nhác!
02
Tú làm freelancer khi đang đi học, vừa để trang trải học phí, vừa thỏa mãn niềm đam mê du lịch. Ngoài việc đảm bảo học hành trên lớp, Tú còn nhận các jobs nhỏ ở ngoài về làm lúc tối. Tất cả những gì trong khả năng làm được, Tú đều nhận hết. Có thể, trong khi các bạn đã chăn ấm đệm êm, thì Tú vẫn đang lọ mọ làm việc. Tú chẳng có nhiều thời gian chăm chút cho bản thân, chẳng mấy khi tụ tập trà sữa, chém gió cùng chúng bạn, bởi thật sự, công việc của một freelacer ngốn khá nhiều thời gian của cậu.
Nhưng Tú trưởng thành rất nhanh nhờ những áp lực bủa vây đó. Ví dụ đến hạn deadlines, có khi cậu phải thức đêm thức hôm, vài ngày không ngủ để hoàn thành, bù lại việc chịu áp lực này rèn cho Tú thói quen kỉ luật, đúng giờ, bởi nếu bạn chậm trễ, thất hẹn một lần đồng nghĩa những lần sau người ta sẽ chẳng thèm giao công việc cho nữa. Quan trọng hơn, làm việc kiểu này, Tú được làm đúng lĩnh vực cậu ta yêu, toàn tâm toàn ý dốc cho công việc, không phải lo đối phó với đồng nghiệp, sợ sếp mắng mỏ... hay bất cứ điều gì tương tự.
Thật ra mà nói, nếu ai đó chọn làm freelancer vì nghĩ sẽ có nhiều thời gian rảnh rỗi vui chơi, thì người ấy chắc hẳn sẽ sớm thất bại thôi. Bởi vì làm việc tại nhà thực sự không phải là nghề dành cho những kẻ lười!
Họ phải làm việc thật chăm chỉ để chinh phục các khách hàng tiềm năng lựa chọn. Mà một khi đã được chọn, freelancer sẽ lại tiếp tục phải làm việc chăm chỉ hơn nữa để hoàn thành dự án, chịu áp lực deadline rất lớn nên những người làm việc tự do tại nhà như vậy không thể lãng phí một giây một phút nào hết. Chúng ta có thể thấy họ nhởn nhơ rong chơi với chiếc máy ảnh, cà phê tám chuyện, ngắm phố phường vào cái lúc chúng ta làm giờ hành chính. Nhưng những lúc họ làm việc, chúng ta đâu hề biết.
Họ không lãng phí thời gian để buồn chán. Những người làm tự do thường rất rạch ròi: Chơi ra chơi, làm ra làm và đặc biệt, làm gì cũng tập trung, dốc sức hết mình.
Thực tế chứng minh hầu hết freelancer đều luôn bận rộn hơn chúng ta vẫn lầm tưởng, trừ những freelancer không thích làm việc nhiều. Như trường hợp của Tú hay của An, họ đều phải tự đi tìm và thương thảo các hợp đồng làm việc, rồi tiếp tục tự mình triển khai toàn bộ nếu giành được công việc đó. Tất cả những hoạt động này đều tính bằng ngày giờ.
Chưa kể những giai đoạn phải chạy đua với thời gian vì có nhiều công việc cũng lúc. Mà gần như các freelancer đều sẽ nhận nhiều hợp đồng cùng lúc nếu muốn có mức lương bằng hoặc cao hơn so với lúc đi làm hành chính.
Trong khi chúng tôi còn đang chật vật đếm ngược từng ngày đợi tới cuối tháng lĩnh lương, thì An đã sắm cho mình một căn hộ nhỏ nhắn sát gần trung tâm thành phố, ấm cúng và đầy đủ tiện nghi và chiếc xe hơi tầm trung cốt để "mưa không tới mặt, nắng không tới đầu" mỗi khi phải ra ngoài. Ngày ngày cậu vẫn mải mê trong căn phòng nhỏ, viết app, viết code cho những dự án khủng.
Còn Tú cũng đã kịp đặt chân tới thánh địa Vatican thâm trầm, cổ kính; ghé những ngôi làng cổ ở miền Nam nước Pháp, leo núi Canlanques; dạo bước trên Hi Lạp, khám phá thủ đô Athens với những công trình kiến trúc có từ thời cổ đại, tận hưởng những ngày đầy nắng gió trên hòn đảo Santorini để thỏa ước mơ ngắm cảnh hoàng hôn diễm lệ nhất trên thế giới... Tú nuôi tham vọng, sẽ mở rộng chuỗi studio, ảnh viện áo cưới phân khúc hạng sang dành cho người có tiền. Tóm lại cuộc sống của họ cực kỳ phong phú và đáng mơ ước.
Thành thực mà nói, những ai nghiêm túc làm việc tự do sẽ có thu nhập khủng hơn rất nhiều chúng ta nghĩ. Tôi còn biết rất nhiều bạn trẻ khác, làm freelancer nhanh chóng mua được nhà, xe… trong vòng hơn 1 năm thậm chí ngắn hơn.
03
Họ làm gì mà nhanh giàu vậy? Câu trả lời là họ làm việc mình giỏi, nhiệt tình và cực kỳ chăm chỉ.
Tuy nhiên với freelancer thì tài chính không ổn định. Vì không còn là nhân viên chính thức của một công ty, họ sẽ không thể kiểm soát nguồn thu nhập trong tầm tay được nữa. Hợp đồng làm việc sẽ có khi đổ về ồ ạt, làm không xuể, nhưng cũng có khi như "sao buổi sớm". Đồng nghĩa, tiền trong túi bạn khi cạn khi đầy, thiếu trước hụt sau, thậm chí rơi vào tình trạng tài chính bấp bênh.
Còn phải nhắc đến vấn đề thanh toán, khách hàng đôi khi không có ngày trả phí cố định như công ty trả lương hàng tháng, dù mọi điều khoản đã được thoả thuận trước đó mà tuỳ thuộc vào tiến trình thật sự của dự án.
Gia đình của Tú và An thường lo lắng vì việc làm tự do và không đóng bảo hiểm xã hội thì khi nghỉ hưu hai cậu bạn kia sẽ không được nhận lương hàng tháng để an nhàn tuổi già.
Sự thật là có rất nhiều cách để bạn đảm bảo thu nhập cho cuộc sống về hưu của mình: đầu tư, tiết kiệm cá nhân, hoặc đơn giản là để dành tiền ngay từ bây giờ.
Nếu muốn, và tốt nhất, bạn có thể bắt đầu làm việc và tiến hành kế hoạch tiết kiệm ngay từ bây giờ.
Đừng quên, khi đã chọn nghề Freelancer, nếu bạn không có động lực làm việc thì quả thực cuối cùng bạn cũng sẽ có quá nhiều thời giờ rảnh rỗi.
Nếu bạn lười biếng thì cuối cùng bạn sẽ chẳng kiếm được xu nào, cũng chẳng mấy ai yêu thích một người gần như vô công rồi nghề, không chí tiến thủ, không có thu nhập ổn định.
Và nếu vậy chắc hẳn bạn cũng chẳng tiết kiệm nổi cho lúc về già.
Cuối cùng, tôi chỉ muốn nói: Bạn muốn thành công, có một mức thu nhập "khủng", làm tự do... tức là bạn không bao giờ được phép lười nhác. Freelancer chính là điển hình của câu nói "tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ" đó.
Nói vậy, không có nghĩa tôi cổ súy các bạn trẻ đi làm Freelancer, mà chỉ muốn nói rằng: Mỗi lựa chọn đều có cái giá của nó. Làm nhà nước, làm tư nhân, làm freelancer... đều có những ưu, điểm riêng. Quan trọng, bạn phải trả lời chính xác câu hỏi "Tôi thích gì và sẽ làm gì với niềm yêu thích đó". Định đoạt hoàn toàn nằm trong tay bạn!
Ngọc Tú
Theo Trí Thức Trẻ
