"Một vài người từng thức dậy khi đã bước qua tuổi 45, mới bất giác nhận ra rằng họ chưa bao giờ thực sự sống cho chính mình và tự trách móc mình đã làm được gì với những năm tháng đã qua."
Cuộc sống của mỗi người đàn ông tuy mỗi người một khác, nhưng đều trải qua những giai đoạn tương đối giống nhau. Có người đã trưởng thành, có người đang mắc kẹt giữa đời. Thứ gì đã định hình bạn? Đã bao giờ suy ngẫm về việc muốn sống cuộc đời của mình thế nào chưa?
Giai đoạn 1: Yếu ớt và bắt chước
Từ khi sinh ra, chúng ta đã cần phụ thuộc vào người khác. Chúng ta chưa thể đi, chưa thể thể nói, không thể tự kiếm ăn và cũng chưa có mã số thuế. Khi còn nhỏ, cách học tập bẩm sinh của chúng là quan sát và bắt chước người khác. Đầu tiên chúng ta học các kĩ năng cơ bản như bước đi và nói chuyện. Sau đó, chúng ta phát triển các kĩ năng xã hội bằng cách nhìn và làm theo những người xung quanh. Cuối cùng, trong những năm tháng cuối cùng của thời thơ ấu, chúng ta học cách thích nghi với văn hóa xã hội bằng cách quan sát các luật lệ và phong tục xung quanh môi trường sống của mình và cố gắng cư xử theo cách thường được xã hội chấp nhận.
Mục tiêu của giai đoạn này là dạy chúng ta cách tồn tại trong xã hội, để ta có thể tự chủ và tự chăm sóc được bản thân mình. Những người trưởng thành khác trong gia đình, cộng đồng sẽ dìu dắt bạn đạt tới giai đoạn này thông qua sự trợ giúp để ta có thể tự ra quyết định và thực hiện chúng về sau.
Tuy nhiên, sẽ luôn có một số người lớn không thể chấp nhận điều này. Họ trừng phạt chúng ta vì ta được độc lập. Họ không ủng hộ các quyết định của ta. Và vì vậy chúng ta không phát triển được sự tự chủ. Chúng ta bị kẹt trong giai đoạn 1, mãi mãi bắt chước những người xung quanh mình, mãi mãi cố gắng làm hài lòng tất cả những người khác để chúng ta không bị phán xét là kẻ lập dị.
Bên trong một cá nhân lành mạnh "bình thường", Giai đoạn 1 sẽ kéo dài đến cuối tuổi vị thành niên và giai đoạn đầu của tuổi trưởng thành. Đối với một số người, nó có thể kéo dài đến cả khi họ đã là người lớn. Một vài người từng thức dậy khi đã bước qua tuổi 45, mới bất giác nhận ra rằng họ chưa bao giờ thực sự sống cho chính mình và tự trách móc mình đã làm được gì với những năm tháng đã qua.
Đó là giai đoạn 1 - yếu ớt và bắt chước. Luôn luôn tìm kiếm sự cho phép và lòng tin. Thiếu vắng tư duy độc lập và các giá trị của bản thân. Chúng ta phải luôn phải ý thức được tiêu chuẩn và kì vọng của những người xung quanh đặt ra cho chúng ta.
Ta cũng phải đủ mạnh mẽ để hành động bất chấp những tiêu chuẩn và sự mong đợi của khác khi bản thân mình cảm thấy điều đó là cần thiết. Chúng ta cần phải phát triển khả năng, hành động có trách nhiệm với bản thân và xã hội.
Giai đoạn 2: Khám phá bản thân
Trong giai đoạn 1, chúng ta học cách hòa nhập với con người xung quanh mình. Giai đoạn 2 sẽ là lúc học hỏi và phát hiện ra điều gì làm chúng ta khác biệt với đám đông. Điều này đòi hỏi bạn bắt đầu tự ra quyết định cho mình, tự thử thách mình, tự hiểu mình và khám phá ra điều gì khiến mình là một cá thể độc nhất.
Giai đoạn 2 bao gồm rất nhiều cuộc phép thử và sai lầm. Chúng ta thử nghiệm bằng cách sống ở những nơi mới lạ, giao lưu với những người mới, uống những đồ mới...
Có thể bạn sẽ xách ba lô đi trên dưới 20 nước, cậu bạn cùng lớp ở nhà học thêm bằng cấp, có người đâm đầu đi buôn vì mộng làm giàu...
Giai đoạn 2 là quá trình khám phá ra bản thân. Chúng ta thử nhiều thứ. Một số có thể thành công, 1 số có thể thất bại. Mục đích là để bạn chọn lựa chọn thứ đúng đắn và tiếp tục hành động.
Giai đoạn 2 kéo dài cho tới khi chúng ta bắt đầu chạm đến những giới hạn của mình. Điều này có thể làm nhiều người khó chịu. Nhưng bất kể mấy diễn giả thành công có nói gì với bạn, khám phá ra được những giới hạn của mình là một điều hoàn toàn tốt và lành mạnh. Bạn chắc chắc sẽ kém ở khoản nào đó, bất kể bạn có cố gắng đến đâu. Đương nhiên, ta cần biết chúng là gì.
Bạn cao 1m80 nhưng lại chẳng giỏi môn thể thao nào, bù lại bạn có thể nấu ăn như 'Master Chef'.
Đó, mỗi chúng ta cần phải học được rằng mình giỏi và kém ở chỗ nào, điều này cần phải được nhận ra càng sớm càng tốt.
Vậy nên, chúng ta không giỏi ở một vài món. Và rồi bạn cũng sẽ học được rằng có những thứ thật tuyệt trong ngắn hạn, nhưng rồi sẽ chán dần sau một vài năm: Đi du lịch là một, tán tỉnh nhiều cô gái một lúc là hai, nhậu nhẹt thường xuyên là ba.
Biết được những giới hạn của bạn rất quan trọng bởi vì cuối cùng bạn phải nhận ra chân lý rằng thời gian của bạn trên trái đất này không có nhiều và vì vậy bạn nên đầu tư nó vào những thứ có ý nghĩa nhất. Điều này có nghĩa là nhận ra rằng cho dù bạn có khả năng làm được điều gì đó, không có nghĩa là bạn nên làm nó. Nhận ra rằng bởi vì bạn thích kiểu người này không có nghĩa là bạn nên ở mãi với họ. Nhận ra rằng mọi thứ đều có chi phí cơ hội và bạn không thể có tất cả.
Một vài người không bao giờ cho phép mình cảm thấy giới hạn - hoặc là bởi vì họ từ không dám thừa nhận những hạn chế của bản thân hoặc vì họ tự huyễn hoặc rằng mình không có giới hạn. Những người này sẽ bị kẹt lại trong Giai đoạn 2.
Có những người "cứ mãi khởi nghiệp" khi đã 38 tuổi, vẫn sống với mẹ và vẫn không kiếm ra được đồng nào sau 15 năm cố gắng. Có những "diễn viên đầy tham vọng" vẫn đang làm bồi bàn và đã không đi thử vai trong 2 năm. Có những người không thể yên vị vào một mối quan hệ lâu dài bởi vì họ luôn luôn có cảm giác rằng sẽ luôn có một ai đó tốt hơn xuất hiện. Họ là những người cố "lau chùi" những sai lầm như thể muốn "trừ khử" mọi lỗi lầm và điểm yếu khỏi "hồ sơ" cuộc đời.
Đến một lúc nào đó, chúng ta đều phải thừa nhận chân lý: cuộc đời này rất ngắn ngủi, mọi ước mơ của ta đều không thể thành hiện thực, vì vậy chúng ta nên cẩn thận lựa và chọn thứ gì chúng ta làm tốt nhất, toàn tâm toàn ý với nó.
Nhưng những người mắc kẹt trong giai đoạn 2 dành phần lớn thời gian để tự thuyết phục mình điều ngược lại. Rằng họ là "siêu nhân", họ có thể vượt qua tất cả, rằng cuộc đời họ là sự phát triển và đi lên không bao giờ ngừng, trong khi ai cũng thể nhìn thấy rõ ràng họ chỉ đang chạy tại chỗ.
Với những cá nhân lành mạnh, Giai đoạn 2 bắt đầu từ giữa - cuối tuổi vị thành niên và kéo dài cho đến giữa 20 hoặc giữa 30. Những ai vẫn mãi kẹt trong giai đoạn 2 thường được mọi người gọi là mắc "Hội chứng Peter Pan" - những kẻ lông bông cả đời, luôn luôn đi tìm bản thân mình, nhưng không tìm thấy thứ gì.
Giai đoạn 3: Cam kết
Một khi bạn đã đẩy bản thân đến những giới hạn, biết được những gì mình kém (thể thao, nghệ thuật hoặc nấu ăn) hoặc là hiểu rằng cuộc vui nào cũng đến lúc tàn (ví dụ: nhậu nhẹt, chơi điện thử, thủ dâm...) thì bạn sẽ còn lại những thứ:
a) Thực sự quan trọng với bạn,
b) Bạn không đến nỗi quá tồi.
Giai đoạn 3 là thời điểm đẹp nhất cho bạn xây dựng "lâu đài" vững chãi cho cuộc đời mình. Bạn biết rời xa những người không phù hợp với mình, tạm biệt những trò chơi vô bổ, lãng phí thời gian, đã giã từ những giấc mơ huyễn hoặc bạn chẳng bao giờ thực hiện được.
Vậy nên, bạn cần tập trung hết sức vào thứ bạn giỏi nhất và tốt nhất cho bạn. Tập trung vào những mối quan hệ quan trọng nhất trong đời. Chung quy, ở giai đoạn này người đàn ông cũng không còn quá trẻ trung nữa, không được phép ngã qua đau nữa rồi.
Giai đoạn thứ 3 là lúc bạn tối đa hóa khả năng của mình mình. Nó là lúc xây dựng di sản của bạn. Bạn sẽ để lại gì cho cuộc đời khi bạn ra đi? Mọi người sẽ nhớ về bạn như nào? Dù đó là một nghiên cứu đột phá hoặc một phát kiến mới tuyệt vời hay một gia đình đáng yêu, Giai đoạn 3 là lúc bạn thay đổi thế giới này khác đi một chút nhờ sự tồn tại của bạn.
Giai đoạn 3 sẽ kết thúc khi có sự hợp nhất của 2 thứ:
a) Bạn cảm thấy như thế mình không còn gì có thể phấn đấu được nữa.
b) Bạn đã già và mệt mỏi, thấy rằng mình nên uống trà mạn và tỉa cây cảnh nốt quãng đời còn lại.
Đối với những người "bình thường", Giai đoạn 3 thường kéo dài từ khoảng 30 tuổi tới tuổi nghỉ hưu.
Ở giai đoạn 3, sẽ không có chuyện mắc kẹt, mà chỉ có "biết đâu là đủ". Chúng ta không thể trách móc nếu có những người đã 70, 80 tuổi nhưng vẫn theo đuổi đam mê đến cùng, đó là lựa chọn của họ.
Giai đoạn 4: Di sản cho thế hệ sau này
Khi đến giai đoạn này, người đàn ông đã dành khoảng 50 năm để đầu tư vào những thứ họ tin rằng là có ý nghĩa và quan trọng. Họ đã làm được những điều bản thân thấy rằng tuyệt vời, làm việc chăm chỉ, đạt được mọi thứ mình muốn. Họ đã đạt đến độ tuổi mà năng lượng và hoàn cảnh của họ không cho phép họ theo đuổi đam mê của mình thêm một bước nào nữa.
Tạo ra di sản (cả vật chất lẫn tinh thần) không hề dễ dàng, bảo tồn nó cho thế hệ sau này càng khó hơn.
Việc này có thể đơn giản là việc bạn hỗ trợ và răn dạy con cháu của mình và ngắm nhìn chúng tận hưởng cuộc sống.
Giai đoạn 4 rất quan trọng về mặt tâm lý bởi vì nó khiến chúng ta dễ chấp nhận sự thật rằng ta rồi sẽ phải chết. Bởi vì là con người, chúng ta có một nhu cầu sâu thẳm muốn cảm thấy rằng cuộc đời của mình có một ý nghĩa gì đó. Bạn phải đối mặt với sự già nua và lãng quên, cuối cùng là ngưỡng mà ai cũng biết những không hề dễ chấp nhận: cái chết
Cả cuộc đời người đàn ông sống vì điều gì?
Giai đoạn 1: Mỗi người sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào những hành động của người khác và cần được chấp thuận để có thể hạnh phúc. Đây là một chiến lược sống kinh khủng bởi vì con người thật khó đoán và bất định.
Giai đoạn 2: Trở nên tự lực hơn, nhưng vẫn dựa vào thành công ngoại lai để có thể hạnh phúc - tiền bạc, sự tán dương, chiến thắng...Chúng có thể dễ kiểm soát con người tốt hơn, nhưng về lâu dài chúng vẫn rất khó dự đoán.
Giai đoạn 3: Phụ thuộc vào một số ít các mối quan hệ và những đam mê mà đã tự chứng tỏ chúng đáng để theo đuổi từ Giai đoạn 2. Con người bạn đã cứng rắn hơn nhiều qua vô số thử thách.
Cuối cùng, giai đoạn 4: đòi hỏi chúng ta chỉ bám giữ vào những gì mình đã hoàn thành được và nên ngừng kì vọng quá nhiều.
Trong mỗi giai đoạn, hạnh phúc trở nên phụ thuộc nhiều hơn vào các giá trị bên trong tâm hồn, có thể kiểm soát và bớt dựa vào các yếu tố bên ngoài của thế giới biến đổi liên tục này.
Bạn có đang mắc kẹt ở giai đoạn nào không?
Theo Trí Thức Trẻ
