Viết gì về Tào Tháo là một câu hỏi khó. Không phải vì không có thời gian, mà vì Tào Tháo đặc sắc quá, nên có lẽ người ta đã "hốt" hết rồi. Viết thêm chữ nào cũng sợ thừa.
Một sự thật: Tào Tháo chỉ mới được minh oan trong thời hiện đại của lịch sử Trung Quốc. Sâu xa vì lãnh tụ hiện đại Trung Quốc là Mao Trạch Đông đã không theo lối cũ. Ông đã nhìn Tào Tháo theo một góc đẹp, không bị La Quán Trung đưa vào lối mòn "ủng Lưu phản Tào". Chính Mao đã phản biện khi nói rằng “Tiểu thuyết bảo Tào Tháo là gian hùng, không nên tin những điều diễn nghĩa đó. Thật ra Tào Tháo không tồi tệ, khi ấy Tào Tháo đại biểu cho một bên chính nghĩa, nhà Hán đã suy bại rồi”.
Cho nên, nhân sĩ nổi tiếng Quách Mạt Nhược từng phải thốt lên "Tào Tháo đã phải làm hình mẫu của kẻ phản diện hơn một nghìn năm đầy oan uổng." Có thể vì Quách Mạt Nhược nói vì Mao đã nhìn khác. Nhưng chính sự minh định của Mao Trạch Đông, bằng vị thế cao của mình mới giúp hội tụ được những người tinh hoa về lịch sử để giúp lật ngược được bản án về Tào Tháo: Một bản án oan nghìn năm đã được giải.
Để hôm nay, những người Trung Quốc hiện đại đã viết, đã dựng phim về Tào Tháo với sự tôn trọng và kính nể chứ không còn kiểu xưa đưa tất cả cái xấu về cho Tào Tháo. Qua đó, giúp một nhân vật kiệt xuất của thời Tam Quốc đã được định hình lại. Điều này cũng đã góp phần dọn đường cho những góc nhìn đa chiều và các kiến giải khác trong dòng lịch sử của Trung Quốc.
Có lẽ, ngày xuống suối vàng. Tào Tháo sẽ tìm gặp Mao Trạch Đông để nói lời đa tạ. Dưới cửu tuyền, họ có thể đang ngâm thơ cùng nhau. Và đọc xem kẻ hậu thế đã viết lại những gì về chính họ.
//
Mặc định nổi tiếng nhất về Tào Tháo đó là "Đa nghi như Tào Tháo". Các vụ án giết cả nhà Lã Bá Sa, chém tên lính hầu, bỏ tù Hoa Đà ... quả thực khét tiếng.
Nhưng còn 1 vấn đề ngược lại. Nếu Tào Tháo thực sự là đa nghi, thì sao số lượng hàng tướng của Tào Tháo lại không ít. Từ Hoảng và Trương Liêu: 2 kẻ đứng đầu Ngũ hổ tướng Tào Ngụy là hàng tướng theo về. Nếu là kẻ đa nghi, ắt không dùng hàng tướng. Đặc biệt cho Trương Liêu giữ Hợp Phì, điểm biên giới với Đông Ngô.
Nếu Tào Tháo đa nghi, chắc cũng không dùng kế đốt lương Ô Sào đánh bại Viên Thiệu do Hứa Du bày mưu cho. Khi ấy Hứa Du vừa từ trại Viên Thiệu chạy qua.
Ở mặt ngược lại, nếu Tào Tháo đa nghi, thì cũng không mắc phải liên hoàn kế" của Chu Du trong trận Xích Bích.
Bây giờ cùng nhìn lại các câu chuyện trên và đặt câu hỏi Tào Tháo đa nghi ở trường hợp nào và không đa nghi ở trường hợp nào? Trả lời:
- Tào Tháo đa nghi ở trường hợp liên quan đến sinh mạng.
- Tào Tháo không đa nghi ở trường hợp dùng người.
Bạn để ý đi, có phải các vụ án Lã Bá Sa, Hoa Đà...đều liên quan trực tiếp đến sinh mạng của Tào Tháo không? Còn các vấn đề về Trương Liêu, Từ Hoảng, Vân Trường, Hứa Du ... đều là vấn đề dùng người?
Vậy là sao? Tào Tháo đa nghi để giữ tính mạng. Và vứt bỏ cái đa nghi ra trong việc làm chính trị.
Tào Tháo đa nghi trong chuyện nhỏ, chứ không đa nghi trong chuyện lớn.
Đấy là cái ác liệt của Tào Tháo.
Tào Tháo đa nghi khi không kiểm soát được tình hình. Rõ ràng Tào Tháo không thể biết được kẻ lính hầu ấy có giết mình không, hay Hoa Đà có mổ đầu mình không? Nhưng Tào Tháo lại có thể kiểm soát được kẻ dưới trướng mình. Ông có thể tự tin nắm anh hùng hào kiệt trong lòng bàn tay của ông. Kẻ đó thế nào, kẻ đó ra sao, ông đều nhìn được cả. Nên ông không cần đa nghi làm gì.
Sống chơi kiểu Tào Tháo mới đích thực là đáng nể. Cái gì không kiểm soát được, thì cứ cho đi, "cẩn tắc vô áy náy". Cái gì mà kiểm soát được, thì ngửa bài luôn. Xem ta và ngươi, ai hơn ai?
//
"Đa nghi như Tào Tháo" câu này đi vào trong nhân gian, và mãi mãi nằm ở nhân gian. Đấy là hiện thân của Tào Tháo tầm thường nhất. Còn hiện thân của Tào Tháo cực thịnh thì không ở đó. Cũng giống như tảng băng trôi, chỉ thấy phần chóp, nào có thấy phần dưới.
Kiếm về Tào Tháo, tôi đảm bảo kiếm được nhiều bài học hơn là kiếm về Gia Cát Lượng. Một bên là giải trí và khóc thương, và bên kia là bóp đầu và nhăn trán.
Có thể nói, ngàn năm sau, Tào Tháo vẫn "rượt" người ta cả nghĩa đen và cả nghĩa bóng.
Theo Dũng Phan
