Ông anh tôi là một giám đốc viện đào tạo doanh nhân nổi tiếng tại Hà Nội. Vì lý do nghề nghiệp nên anh hay đến các buổi hội thảo, khóa học nhằm tìm những thầy giỏi để cùng hợp tác hoặc cập nhật tình hình thị trường.
Nhờ kinh nghiệm và chuyên môn nhiều năm trong lĩnh vực giáo dục nên chỉ cần “liếc” qua là anh có thể phân biệt được thầy “xịn” hay “dởm”.
Lần đó, anh tôi quyết tâm đến một khóa học để lật tẩy bộ mặt của một ông giáo trình độ chẳng có, nhưng hay “ba hoa chích chòe” và kiếm tiền bạt mạng bằng cách bán cho học viên những khóa học chuyên sâu vô bổ. Vậy mà điều kỳ lạ là sau ba ngày đào tạo thần kỳ, anh tôi là một trong những người giơ tay để đăng ký tham gia khóa học chuyên sâu (tiếc là ban tổ chức không nhìn thấy và đến thu tiền đăng ký).
Khi vừa bước chân ra khỏi hội trường, anh tôi sực tỉnh và nhớ đến mục đích ban đầu của mình trước khi đến khóa học. Đây là câu chuyện quen thuộc của rất nhiều người tham gia những khóa học trở thành triệu phú hay làm giàu. Khi anh tôi với mục đích rõ ràng và có chuyên môn còn bị “thôi miên” thì những “con cừu” ngơ ngác đang tìm kiếm một bí kíp làm giàu bị lừa là điều…tất yếu.
Các bạn hãy nhớ hội thảo mà các bạn tham gia là một chương trình nghệ thuật được dàn dựng công phu từ hội trường đến âm thanh, ánh sáng. Mọi chi tiết nhỏ đều được ban tổ chức quan tâm để hướng tới mục đích cuối cùng…moi tiền từ các bạn. Và bạn bị đưa vào “ma trận” ngay từ trước khi bắt đầu học.
1, “Đào tạo gia tốc” hay “Mê hoặc gia tốc”?
Bất kỳ con người nào đều có thói quen, môi trường sống riêng và trong môi trường đó bạn sẽ tỉnh táo, phát huy hết thế mạnh của bản thân. Tại sao các khóa học gia tốc – đào tạo ba ngày liên tiếp, 18h/ngày lại được các “kịch sĩ” yêu thích đến vậy? Vì nó đủ lâu để bẻ gãy thói quen, môi trường, nếp sống hàng ngày của các bạn. Các khóa học sẽ diễn ra từ sớm và giờ ăn trưa hôm đầu tiên sẽ là 2h chiều. Những ngày tiếp theo sẽ là 3h chiều, rồi 4h chiều. Nhịp sinh học của bạn sẽ bị thay đổi và phải hoạt động đến 3-4h sáng.
Thông qua những hoạt động tập thể và “thôi miên cường độ cao” những thói quen, hành vi mới sẽ được “kịch sĩ” tạo nên cho bạn. Những hành vi này là tham gia vào tập thể, quyết định (mua hàng) nhanh, vượt qua mọi rào cản (cảnh báo) của bản thân. Sự đảo lộn về nhịp sinh học và hoạt động nhiều khiến các bạn bị mệt mỏi. Lúc này, bạn sẽ hành động theo đám đông và mất đi tư duy cá nhân. Lừa cả trăm người thì dễ hơn lừa một người vì cả đám đông sẽ chi phối quyết định cá nhân của bạn, đẩy bạn theo dòng nước.
2, Cả hội trường là một sân khấu lớn.
Hội trường các bạn bước vào là một khung cảnh hoành tráng. Mọi thứ đều hào nhoáng để thể hiện đẳng cấp của “kịch sĩ”. Đặc biệt, bàn ghế màu đỏ, thảm đỏ,…mọi thứ đều màu đỏ. Màu đỏ là màu của quyết định, của động lực. Nó sẽ góp phần tạo hưng phấn và khiến các học viên móc hầu bao. Ánh sáng, loa đài lớn để cuốn mọi người tham gia vào chương trình. Tất cả những bài nhạc, tiếng vỗ tay (đôi khi được phát ra từ loa) trong chương trình kèm với ánh sáng chiếu vào “kịch sĩ” đều được lên kịch bản chính xác trong từng phần chương trình.
Âm thanh và ánh sáng, cùng tông giọng phải hài hòa, nhịp nhàng để khiến người tham gia phải khóc khi nghe những câu chuyện buồn (nhạc êm đềm, suy tư, đèn mù mờ hoặc tắt) và cười lớn khi nghe chuyện vui (nhạc đầy năng lượng, đèn sáng).
Trên hết, hội trường sẽ được thiết kế đặc biệt và không hề có cửa sổ. Nếu hội trường có cửa sổ thì bìa cứng sẽ được che chắn, dán băng keo đen và che dèm dày để ánh sáng không thể lọt được vào. Trong hội trường không bao giờ có một chiếc đồng hồ treo tường. Tất cả những đều đó sẽ khiến các bạn bị mất khái niệm về thời gian và tham gia chương trình không hề biết mệt mỏi. Những sòng bạc trên thế giới đều được thiết kế tương tự khiến những con bạc khát nước chơi thâu đêm suốt sáng, quên hoàn toàn khái niệm thời gian.
Hơn nữa, trong một sân khấu kín như bưng thì người “kịch sĩ” mới có thể điều khiển mọi yếu tố âm thanh, ánh sáng một cách tuyệt đối được. Điều khiển môi trường là một trong những yếu tố quan trọng để tác động đến hành vi của cá nhân.
Tất cả những sự dàn dựng đó đều nhằm hỗ trợ cho công cuộc thôi miên học viên trong suốt chương trình. Những thủ thuật thôi miên sẽ được tiết lộ trong phần tiếp theo của series bài viết.
Phần 2: Tâm lý học hành vi – Ngôn từ và những trò chơi thôi miên trong khóa học
Theo Vũ Minh Trường - NCS Tiến sĩ Lãnh Đạo Chiến Lược, ĐH James Madison
