Giá trị con người không nằm ở nhà lầu xe sang, gia tài bạc triệu mà nó đến từ cách chúng ta không ngừng thay đổi vận mệnh bằng chính bàn tay của mình.
Mạnh Tử từng nói: "Phú quý bất năng dâm, bần tiện bất năng di", có thể hiểu là: "Đại trượng phu là người giàu sang không thể làm cho sa đọa, nghèo hèn không thể làm thay đổi ý chí."
Ông lại nói tiếp: "Vua Đại Thuấn lớn lên từ đồng quê, theo truyền thuyết có xuất thân từ đám thợ xây tường; Giao Cách được chọn từ bọn hàng cá, hàng muối; Quản Trọng được chọn từ bọn cai ngục; Tôn Thúc Ngao được chọn từ vùng ven biển hẻo lánh; Bách Lý Hề được chọn từ ngoài chợ. Cho nên khi trời giao sứ mạng trọng đại cho những người ấy, nhất định trước hết phải làm cho ý chí của họ được tôi rèn, làm cho gân cốt họ chịu mệt nhọc, làm cho thân xác họ bị đói khát, làm cho họ chịu nỗi khổ sở nghèo túng, làm việc gì cũng không thuận lợi. Như thế là để lay động tâm trí người ấy, để tính tình người ấy trở nên kiên nhẫn, để tăng thêm tài năng cho người ấy."
Ở đây, vua Đại Thuấn, Giao Cách, Quản Trọng, Tôn Thúc Ngao và Bách Lý Hề đều là những nhân vật nổi danh sử sách Trung Hoa vì tài năng kiệt xuất hơn người.
Có thể thấy rằng, không khó hiểu cái lẽ tại sao con người có thể sống trong nỗi gian truân nhưng lại chết trong niềm yên vui. Một người càng biết nuôi dưỡng những giá trị lớn của bản thân mình thì lại càng có thể đứng vững trước mọi khó khăn hay thất bại, nhất là khi họ sở hữu được 2 giá trị sau:
1. Càng khó khăn người ta lại càng phải nếm trải sự coi thường và khinh khi
Người xưa có câu: "Hổ xuống đồng bằng bị chó khinh". Khi cuộc sống rơi vào cảnh khó khăn, bạn mới có thể nhận ra rằng: Đương lúc giàu có, xuôi gió thuận nước bấy lâu, cảm giác như bốn bể là nhà, bạn bè khắp nơi nơi, người người a dua nịnh hót là thế, nhưng đến lúc khi sa cơ lỡ vận, những lúc cần đến bàn tay bạn bè và thân thích giúp đỡ nhất thì không hề có một ai bằng lòng đứng ra "đưa than sưởi ấm trong ngày tuyết rơi" (mang nghĩ về sự giúp đỡ kịp thời trong lúc khó khăn cấp bách).
Mà càng lúc khó khăn như thế càng là thời điểm để thử thách niềm tin, khi mà ai ai cũng sẽ khinh thường và nghĩ sai về mình. Họ sẵn sàng cười khinh những nỗ lực trong vô vọng của bạn mà không chút áy náy hay muộn phiền về tình nghĩa đã qua. Nhưng đó cũng là điều dễ hiểu vì khi bạn đã rơi xuống đáy giếng và ở tận cùng của độ sâu, bạn không thể mong chờ một người đứng trên mặt đất hiểu cho tình cảnh của mình. Và dù có muốn thì họ cũng khó mà hiểu nổi.
Tại thời điểm đó, việc duy nhất có thể làm đó là không ngừng giữ tài, bồi dưỡng năng lực và chờ một thời cơ thích hợp để bung sức vọt lên, thoát ra khỏi chiếc giếng mà đặt chân trở lại với mặt đất bình thường. Hãy cứ đi theo cách riêng mà bạn muốn đi và bước trên con đường mà bạn cần phải bước, mặc kệ những lời người ta đàm tiếu xung quanh. Nếu cứ sống bằng ý kiến của người khác thì bạn sẽ không bao giờ có thể thực hiện được những nguyện vọng hay lý tưởng của chính mình. Không thể tạo ra điểm bứt phá thì cuối cùng, bạn sẽ mãi mãi suy sụp trong chiếc giếng giam cầm chính bản thân, quên mất động lực, quên mất đấu tranh.
2. Trong khó khăn thì dũng cảm kiên cường, trong gian khổ thì kiên trì cố gắng
Như thanh gươm càng mài càng sắc, như châu báu càng mài càng giá trị, bạn càng được trải nghiệm những sự thất bại đau đớn nhất, bạn càng có cơ hội được mài giũa năng lực, được tự do trui rèn tâm trí, để biến bản thân trở nên xuất sắc hơn. Phải hiểu nỗi gian truân của đời người, biết nỗi vất vả của cuộc sống, thấu sự tàn khốc của các phép tắc tự nhiên, và nhìn ra sự yếu đuối và mặt đen tối của tính người, chúng ta mới có thể tìm được phương hướng chính xác nhất để không ngừng dũng cảm kiên cường và nỗ lực vươn lên hoàn thiện chính mình. Ngược lại, khi chúng ta phấn đấu mà không có định hướng thì rất dễ lạc đường, càng đi càng không thấy kết quả.
Vận mệnh của đại đa số mỗi người trong chúng ta đều nằm trong lòng bàn tay chính mình. Cho dù hiện tại nghèo nàn túng quẫn, cho dù hiện tại liên tục trắc trở, chỉ cần chúng ta hiểu được đạo lý "sau cơn mưa trời lại sáng" thì chẳng có lý do gì cản trở chúng ta tới ngày "đổi đời". Trong khi bỏ cuộc chỉ khiến một người mãi dừng chân trong thất bại thì kiên trì sẽ là nền tảng để thay đổi cả tương lai.
Trí thức trẻ
