Giải phóng mặt bằng tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) tại TP.HCM - Ảnh: Báo Thanh niên
Cùng với dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông, đường sắt Nhổn – ga Hà Nội, đường sắt Bến Thành – Suối Tiên đề cập ở các thông tin trước, Metro Bến Thành - Tham Lương cũng là dự án lỡ các mốc hẹn và đang gặp những vấn đề chờ xử lý.
Đây là dự án xây dựng đoạn tuyến đi ngầm dài khoảng 9,091 km; đoạn tuyến đi trên cao, chuyển tiếp và đường dẫn depot dài khoảng 1,951 km; 09 ga ngầm, 01 ga trên cao và 01 depot, đi qua các quận: 1, 3, 10, 12, Tân Phú, Tân Bình tại TP.HCM.
Thời gian hoàn thành dự án ban đầu được duyệt là năm 2018 và được Thủ tướng Chính phủ gia hạn đến năm 2020 để làm cơ sở gia hạn các hiệp định vay đã ký theo ý kiến của của các nhà tài trợ.
Sau đó căn cứ tình hình thực tế của dự án, do thực hiện điều chỉnh thiết kế cơ sở, tính toán, cập nhật lại tổng mức đầu tư nên thời gian hoàn thành dự án đã được điều chỉnh với các mốc thực hiện chính: Tổ chức thi công: 2022 - 2026; Kiểm tra, vận hành chạy thử và bàn giao khai thác: cuối năm 2026.
Tổng mức đầu tư của dự án được phê duyệt năm 2010 là 1.374 triệu USD (tương đương 26.116 tỷ đồng), sau khi điều chỉnh vào năm 2019 là 2.093,59 triệu USD (tương đương 47.890,840 tỷ đồng).
Trong đó, vốn ODA của 03 Nhà tài trợ là Ngân hàng ADB, Ngân hàng KfW và Ngân hàng EIB là: 37.486,97 tỷ đồng, tương đương 1.638,01 triệu USD.
Vốn đối ứng từ Ngân sách Nhà nước: 10.403,8 tỷ đồng, tương đương 455,58 triệu USD.
Vốn ODA: Lũy kế giải ngân đến nay là 931,6/37.468 tỷ đồng, đạt 2,5%.
Vốn đối ứng: Lũy kế giải ngân đến nay là 217,8/10.403 tỷ đồng, đạt 2,09%.
Dự án có diện tích chiếm dụng 251.136 m2 với 603 hộ bị ảnh hưởng. Đến nay, đã bàn giao mặt bằng đạt 78,7% (475/603 trường hợp), chủ đầu tư đã tiếp nhận bàn giao mặt bằng 05/10 nhà ga và đoạn đường dẫn vào Depot Tham Lương từ UBND các quận Tân Bình, quận Tân Phú, quận 10 và quận 12.
Báo cáo thông tin một số vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện, có liên quan đến Liên danh Metro Team Line 2 (tư vấn IC) - đơn vị lập thiết kế nền tảng (thiết kế làm rõ thiết kế cơ sở).
Tư vấn IC thực hiện nhiệm vụ gồm 02 giai đoạn: giai đoạn A - Thiết kế và hỗ trợ cho việc đấu thầu các gói thầu chính của dự án và giai đoạn B - Giám xác thực hiện xây dựng dự án. Đến nay, tư vấn IC đang trong gia đoạn thực hiện nhiệm vụ tại giai đoạn A của hợp đồng (đã nghiệm thu, thanh toán là 18,5 triệu EUR, đạt 94%).
Nhưng, trong quá trình triển khai thực hiện hợp đồng phát sinh nhiều yếu tố như: phê duyệt điều chỉnh dự án, phát sinh phạm vi công việc theo tình hình của dự án… dẫn đến phải gia hạn thời gian thực hiện và phát sinh chi phí.
Hiện tại trên cơ sở thống nhất với nhà tài trợ, chủ đầu tư đang làm việc với tư vấn về việc hoàn thành Giai đoạn A của hợp đồng và thực hiện thủ tục tuyển chọn tư vấn quốc tế mới thực hiện nhiệm vụ Giai đoạn B.
Tuy nhiên, việc đàm phán phát sinh hợp đồng với tư vấn IC kéo dài từ tháng 11/2020 đến tháng 02/2021 và không thể đạt được kết quả do tư vấn IC vẫn giữ quan điểm yêu cầu thanh toán không đúng điều kiện hợp đồng và quy định của pháp luật Việt Nam.
Ngoài ra, ảnh hưởng của dịch COVID-19 bùng phát tại TP.HCM dẫn đến việc trao đổi với các đối tác nước ngoài gặp khó khăn và phần nào ảnh hưởng đến tiến độ các nhóm công việc liên quan của dự án.
Về tình hình khai thác vận hành dự án, báo cáo khái quát: Dự án đang trong giai đoạn thực hiện đầu tư, theo báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh được phê duyệt tại Quyết định số 4880/QĐ-UBND ngày 14/11/2019, định hướng cho công tác vận hành bảo dưỡng được cập nhật trên cơ sở nghiên cứu định hướng do tư vấn IC thực hiện trong bước thiết kế FEED của dự án, đồng thời có tham chiếu nghiên cứu mô hình hoạt động Công ty TNHH Một thành viên đường sắt đô thị số 1 (Công ty HURC1).
Với cơ sở này, dự kiến mô hình tổ chức công ty/xí nghiệp vận hành và bảo dưỡng trực thuộc Công ty HURC1, số lượng nhân sự/nhân viên vận hành và bảo dưỡng dự tính khoảng 505 người cho giai đoạn đầu khi dự án đưa vào khai thác vận hành (bao gồm: bộ phận quản lý, nhân viên vận hành lái tàu, dịch vụ nhà ga; kỹ sư, công nhân bảo dưỡng hệ thống cơ điện, đoàn tàu, thông tin tín hiệu; bảo dưỡng công trình đường ray, đường hầm, nhà ga, depot…).
