Tỷ phú Trần Bá Dương: 'Để thành công, 99% là lao động mồ hôi và nước mắt'

Tầm nhìn dài hạn

Bảng xếp hạng tỷ phú USD thế giới được Forbes công bố định kỳ hàng năm đã vinh danh 5 tỷ phú USD đến từ Việt Nam. Theo đó, ông chủ Thaco Trần Bá Dương vẫn giữ vị trí người giàu thứ ba Việt Nam với tài sản định giá 1,7 tỷ USD, xếp thứ 1.349 thế giới. Ông xuất hiện trong bảng xếp hạng tỷ phú của Forbes từ năm 2018. Thaco hiện là một trong không nhiều doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào công nghiệp gặt hái được những thành công lớn.

Tuy nhiên, để có ngày hôm nay, chặng đường mà ông Trần Bá Dương đã đi qua không chỉ toàn thảm đỏ. Khởi đầu với một xưởng sửa chữa ô tô nhỏ, ông Trần Bá Dương đã đưa doanh nghiệp của mình trở thành công ty lớn nhất Việt Nam về sản xuất, lắp ráp và phân phối ô tô cho nhiều thương hiệu quốc tế như Kia, Mazda, Peugeot, BMW, Foton, Mitsubishi-Fuso…; sản xuất xe buýt với thương hiệu Việt là Thaco Bus đồng thời phát triển Chu Lai thành cứ điểm sản xuất lắp ráp ô tô của Việt Nam và trong khu vực ASEAN, nộp ngân sách hàng năm gần 20.000 tỷ đồng.

Năm 2002-2003 đánh dấu dấu mốc đáng nhớ trong sự nghiệp của ông Trần Bá Dương, khi mà ông chủ của Thaco đã có quyết định táo bạo, mang tính chất bước ngoặt là đầu tư tại Khu kinh tế Chu Lai (Quảng Ngãi). Khi đó, cơ sở lắp ráp ô tô tại Biên Hòa (Đồng Nai) dù mang lại lợi nhuận tốt nhưng không thỏa mãn được khát vọng đường dài. Ở vào thời điểm này, đi cùng với Công ty Ô tô Trường Hải tại Chu Lai là 288 nhà cung cấp linh phụ kiện có vốn đầu tư trong nước và nước ngoài như Hàn Quốc, Nhật Bản…

Cũng để đáp ứng nhu cầu của Trường Hải, đã có 28 doanh nghiệp vận chuyển bước vào dây chuyền vận tải, logicstic và 60 doanh nghiệp trở thành các đại lý bán xe (trên tổng số hơn 100 đại lý hiện có của Trường Hải trong cả nước). Nếu tính toàn bộ dây chuyền phục vụ sản xuất - vận chuyển - kinh doanh và làm dịch vụ hậu mãi cho các loại xe do Trường Hải đang cung cấp ra thị trường thì số lao động đã lên tới hơn 60.000 người. Thời gian đã chứng minh, tỉ phú Trần Bá Dương là người có tầm nhìn và quyết chí để đi đến thành công.

Tại lễ công bố điều chỉnh quy hoạch Khu kinh tế mở Chu Lai đến năm 2035, tầm nhìn đến 2050, 15 năm thành lập Thaco - Chu Lai diễn ra hồi cuối năm 2018, Chủ tịch Thaco xúc động nói: “Năm 2003, Chu Lai là vùng đất nghèo, còn hoang sơ và Thaco chỉ là một doanh nghiệp kinh doanh và sửa chữa ô tô tại Đồng Nai. Bản thân tôi chỉ mơ ước là làm kinh tế cho gia đình và lo cuộc sống cho 300 anh chị em cộng sự. Sau 15 năm đầu tư tại Chu Lai, Thaco đã trở thành tập đoàn tư nhân hàng đầu tại Việt Nam và tôi cũng đã trở thành một doanh nhân lớn của đất nước. Có thể nói 15 năm dựng nghiệp ở Chu Lai là giai đoạn vươn mình trưởng thành của Thaco và cuộc đời doanh nhân của tôi”.

Ông Trần Bá Dương nhớ lại, 15 năm trước, vào năm 2003, cũng tại chính Khu kinh tế mở Chu Lai, tỉnh Quảng Nam đã tổ chức lễ công bố Quyết định thành lập Khu kinh tế mở Chu Lai và Thaco khởi công xây dựng nhà máy xe tải, xe buýt có công suất 25.000 xe/năm, diện tích 38 ha, tổng vốn đầu tư 2.800 tỷ đồng, là nhà máy đầu tiên tại Khu kinh tế mở Chu Lai. 15 năm sau, cũng tại Chu Lai, Thaco mở rộng đầu tư 32 công ty, nhà máy, 1 tổ hợp cơ khí, trường cao đẳng nghề, hệ thống logictics với tổng vốn đầu tư trên 80.500 tỷ đồng và được chia thành 2 khu: Khu phức hợp cơ khí và ô tô Chu Lai - Trường Hải và Khu cảng và hậu cần cảng Chu Lai.

“Không ai đi làm để người khác hưởng lợi”

Năm 2017, Thaco được 2 tập đoàn ô tô lớn của thế giới là Dailmer và BMW cùng chọn để hiện thực hóa những kế hoạch kinh doanh của mình tại Việt Nam, mà điều đáng ngạc nhiên là 2 hãng ô tô này đang là đối thủ của nhau. Ông chủ Thaco chia sẻ với báo giới rằng, đối với BMW, lần thứ ba quay lại thị trường Việt Nam, Thaco không phải là doanh nghiệp đầu tiên được nhắm tới, bởi lúc này Thaco đang kinh doanh một loạt thương hiệu xe ô tô khác là Mazda, Peugeot và Kia. Tuy nhiên, BMW đã bị hấp dẫn bởi cách làm của Thaco.

“Chúng tôi thuyết phục và BMW rất tâm đắc với việc khách hàng chỉ cần đến một nơi nhưng có thể ngắm được nhiều thương hiệu, để từ đó có thể so sánh, lựa chọn. Hiện chúng tôi đang triển khai mô hình kinh doanh showroom ô tô kết hợp với các trung tâm thương mại, giải trí, dịch vụ cao cấp, như vậy sẽ thu hút khách nhiều hơn. Hơn nữa, Thaco có cách để tạo ra sự khác biệt trong định vị của từng thương hiệu, kể cả về nhận diện thương hiệu, dịch vụ…” - ông Trần Bá Dương chia sẻ.

Theo ông Trần Bá Dương, việc bắt tay với các thương hiệu lớn, có tên tuổi lâu đời trong ngành công nghiệp ô tô thế giới là một cơ hội để bộ máy hiện có của Thaco học hỏi và trưởng thành hơn. Càng với những đối tác khó tính, khắt khe, doanh nghiệp càng học được nhiều điều và nâng cao trình độ.

“Tư duy của nhiều người Việt Nam là khi liên doanh, cứ để nước ngoài làm hết cho… khỏe, chỉ cần chia lời cho mình hưởng. Điều này không đúng, bởi không ai đi làm để người khác hưởng lợi. Trong khi đó, cái mình cần là công nghệ và kỹ thuật của đối tác. Bởi vậy, đến giờ này, tôi chưa liên doanh mà chỉ ký hợp đồng chuyển giao công nghệ, nếu có cam kết liên doanh thì cũng sẽ nắm cổ phần chi phối” - tỷ phú Trần Bá Dương nói.

Sẵn sàng học hỏi

Không đi theo mô hình công ty gia đình, ngay từ đầu, Trường Hải đã được định hình là công ty cổ phần, nhằm tập hợp được trí tuệ của nhiều người. Ngay cả việc bán bớt cổ phần cho đối tác nước ngoài cách đây nhiều năm cũng cho thấy Thaco mong muốn học hỏi thêm phong cách quản trị hiện đại, thay vì chỉ loay hoay “mình” với “ta”.

Đánh giá về thị trường ô tô Việt Nam hiện nay, ông Trần Bá Dương nhận định, từ năm 2018, cơ hội và thách thức đan xen lẫn nhau. “Sản xuất ô tô của Việt Nam sẽ phải đối mặt với cạnh tranh từ Thái Lan và Indonesia, nhưng nếu mình tìm kiếm đúng đối tác, có chiến lược đúng và có quyết tâm thì vẫn tồn tại và phát triển được”- ông chủ Thaco nói.

Theo vị tỷ phú này, hiện tại, điều trăn trở nhất của ông với sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô là làm sao nâng được tỷ lệ nội địa hóa trong chiếc xe ô tô được sản xuất tại Việt Nam và đưa sản phẩm đi xa hơn nữa, khi mà cánh cửa hội nhập ngày càng mở rộng.

Tiết lộ về kế hoạch sắp tới, tỷ phú Trần Bá Dương cho hay, tại Chu Lai, Thaco tiếp tục bước vào chu kỳ đầu tư lần thứ 4 với các dự án lớn và có tính động lực: Đầu tư mở rộng khu phức hợp cơ khí ô tô thêm 126 ha và đổi tên thành khu công nghiệp cơ khí và ô tô Thaco - Chu Lai có tổng diện tích 335 ha nhằm gia tăng tỷ lệ nội địa hóa cho xe du lịch đạt trên 40% hướng đến xuất khẩu; Phát triển thêm cơ khí nông nghiệp, cơ khí xây dựng và cơ khí thiết bị công nghiệp.

Đồng thời triển khai xây dựng ngay Trung tâm R&D tập trung có tổng diện tích 38,6 ha và tổng vốn đầu tư lên đến 800 tỷ đồng với đầy đủ các phần mềm thiết kế, mô phỏng, tính toán động lực học và các máy móc thiết bị thử nghiệm cùng với đường thử lòng chảo và đầy đủ các loại đường địa hình dài 8 km và một số các nhà máy sản xuất linh kiện phụ tùng ô tô chính yếu.

Chu kỳ đầu tư lần thứ 4 của Thaco trong thời gian sắp tới

- Đầu tư mở rộng khu phức hợp cơ khí ô tô thêm 126ha và đổi tên thành khu công nghiệp cơ khí và ô tô Thaco - Chu Lai có tổng diện tích 335ha nhằm gia tăng tỷ lệ nội địa hóa cho xe du lịch đạt trên 40% hướng đến xuất khẩu.

- Phát triển thêm cơ khí nông nghiệp, cơ khí xây dựng và cơ khí thiết bị công nghiệp.

- Xây dựng Trung tâm R&D tập trung có tổng diện tích 38,6ha và tổng vốn đầu tư lên đến 800 tỷ đồng với đầy đủ các phần mềm thiết kế, mô phỏng, tính toán động lực học và các máy móc thiết bị thử nghiệm cùng với đường thử lòng chảo và đầy đủ các loại đường địa hình dài 8 km và một số các nhà máy sản xuất linh kiện phụ tùng ô tô chính yếu.