Vietnam Airlines là hãng hàng không quốc gia Việt Nam có uy tín, tầm cỡ trong khu vực nhờ thế mạnh về đội bay hiện đại, dịch vụ đạt tiêu chuẩn 4*. Tuy nhiên với sự tăng trưởng mạnh mẽ của hãng hàng không Vietjet, các số liệu cho thấy Vietnam Airlines đang phải cạnh tranh gay gắt với các hãng hàng không trong nước và quốc tế.
Số liệu cho thấy thị phần vận chuyển hành khách nội địa của Vietnam Airlines giảm 4 năm liên tiếp, năm 2015 đạt 47,8% tuy nhiên đến năm 2018 còn 39,7%, thị phần quốc tế giảm từ 39,4% năm 2015 còn 25,5% năm 2018, các con số này bao gồm Vasco nhưng không bao gồm thuê chuyến. Tổng mạng thị phần của Vietnam Airlines vẫn tăng từ 44,6% lên 48% năm 2018.
Nguồn: Bản cáo bạch Vietnam Airlines
Thị phần hàng không nội địa. Nguồn: Vietjet
Theo Vietnam Airlines, sản lượng vận chuyển hành khách của hãng đạt 81,9 triệu lượt khách, trong đó 61% là khách nội địa và 39% là khách quốc tế. Tốc độ tăng trưởng khách vận chuyển bình quân giai đoạn 2015-2018 đạt 7,9%/năm, trong đó nội địa tăng trưởng 8,2% và quốc tế tăng 7,5%.
Hệ số sử dụng ghế trung bình đạt 80,4% đối với mạng nội địa, 82,6% đối với mạng quốc tế và toàn mạng đạt mức bình quân 81%. Theo Vietnam Airlines, ghế suất quốc tế năm 2018 cao kỷ lục.
Năm 2018, doanh thu vận tải hàng không của VietnamAirlines đạt 78.570 tỷ, tăng 14% năm trước và chiếm 81% tổng doanh thu. Lý do là hãng tăng cường đẩy mạnh hoạt động vận chuyển hành khách quốc tế (tăng 6,2%) và thuê chuyến quốc tế (tăng 17,2%).
Tuy nhiên tốc độ tăng trưởng doanh thu vận tải hàng không của Vietjet năm qua lên tới 49,8% nhờ mở rộng các đường bay quốc tế, đạt 33.779 tỷ đồng cho thấy Vietnam Airlines sẽ cần phải làm nhiều hơn để giữ vững và mở rộng thị phần trong bối cảnh ngày càng nhiều hãng hàng không mới được cấp phép.
Kể từ năm 2017, biên lợi nhuận gộp của Vietjet Air đã vượt Vietnam Airlines, đạt xấp xỉ 16% trong khi Vietnam Airlines đạt khoảng 13%, năm 2018 con số này là hơn 14% (VJC) và gần 13% (VNA).
Mặc dù doanh thu vận tải hàng không của Vietnam Airlines gấp 2,3 lần Vietjet nhưng lợi nhuận sau thuế năm 2018 của hãng hàng không quốc gia đạt gần 2.600 tỷ, chỉ bằng một nửa Vietjet (5.335 tỷ).
Nguồn: Bản cáo bạch Vietnam Airlines
Niềm tự hào của Vietnam Airlines là đội bay khủng. Tính tại thời điểm 31/12/2018 hãng đang sở hữu 54 tàu bay trong đó 7 chiếc Boeing B787 thân rộng, 41 chiếc Airbus A321 và 6 chiếc ATR72. Nếu tính thuê khai thác, hiện Vietnam Airlines đang vận hành 93 tàu bay trong đó có 11 chiếc Boeing 787, 12 chiếc Airbus A350, 61 chiếc Airbus A321 và 2 chiếc Airbus A330, 7 chiếc ATR72. Giai đoạn 2015-2017, tổng giá trị đầu tư tàu bay của hãng lên tới gần 30.650 tỷ đồng.Theo Vietnam Airlines, giai đoạn 2016-2018, hãng đã thực hiện phương án sale&lease back với 8 tàu bay A350 và 1 tàu bay B787-9 và 2 động cơ dự phòng B7879-9 thay vì thực hiện phương án vay/vay mua.
Năm 2019, Vietnam Airlines dự kiến đặt kế hoạch 109.235 tỷ đồng doanh thu thuần, tăng 13% so với năm 2018, lợi nhuận sau thuế đạt 2.680 tỷ đồng, tăng 3,1%.
Mặc dù giữ quan điểm lạc quan về tiềm năng tăng trưởng của thị trường vận tải hàng không Việt Nam, với khách vận chuyển tổng thị trường quốc tế dự kiến đạt 34,7 triệu lượt, tăng 16% cùng kỳ trong đó phân khúc hàng không giá rẻ tăng trưởng 13%, phân khúc hàng không truyền thống tăng 12%, Vietnam Airlines vẫn đặt kế hoạch thận trọng trong các năm tới do lo ngại giá nhiên liệu tăng trở lại các năm tiếp theo (dự báo ở mức 85 USD/thùng năm 2019-2020).
Hiện chi phí nhiên liệu chiếm khoảng 27% tổng chi phí của hãng. Giai đoạn 2019-2020, Vietnam Airlines sẽ nhận thêm 20 tàu bay Airbus 321-Neo để thay thế cho các tàu bay cũ và 2 tàu A350 cùng 7 tàu B787-10 để tăng cường khai thác vào nhóm đường bay trọng điểm Nhật Bản, Hàn Quốc. Vietnam Airlines cho rằng việc duy trì hiệu suất khai thác tàu bay sẽ giúp khả năng tạo lợi nhuận của hãng sẽ tăng mạnh.
Đánh giá về tiềm năng thị trường hàng không Việt Nam, IATA dự báo Việt Nam sẽ là thị trường hàng không phát triển nhanh thứ 5 thế giới và nhanh nhất trong khu vực Đông Nam Á, dự kiến đạt mức tăng trưởng trung bình hơn 14% và cán mốc 150 triệu lượt hành khách vận chuyển vào năm 2035.
Theo Phương Anh
Trí Thức Trẻ
