Việc giá dầu lao dốc chóng mặt trong tuần trước đã dạy 60.000 nhà đầu tư tại Trung Quốc một bài học cay đắng khi thua lỗ 10 tỷ nhân dân tệ (tương đương 1,4 tỷ USD) ở thị trường giao dịch hàng hóa tương lai nhiều rủi ro.
60.000 nhà đầu tư này là khách hàng của Bank of China (BOC), một trong những nhà băng có vốn nhà nước lớn nhất Trung Quốc.
Họ đã sử dụng một sản phẩm đầu tư mang tên Yuan You Bao do BOC cung cấp với kỳ vọng bắt đáy tại thị trường dầu mỏ.
Chia sẻ với tờ Caixin, một nhà đầu tư cho biết, ông đã dành 50.000 nhân dân tệ (7.063 USD) để đầu tư vào sản phẩm Yuan You Bao có kết nối với thị trường giao dịch tương lai dầu WTI.
Việc này khiến ông phải vay nợ ngân hàng thêm 80.000 nhân dân tệ. Một nhà đầu tư khác lỗ 9,2 triệu nhân dân tệ, sau khi đầu tư 3,9 triệu nhân dân tệ vào sản phẩm này.
Hợp đồng tương lai là hình thức đầu tư vào giá trị của hàng hóa nhất định tại một thời điểm xác định trước trong tương lai. Ðây là sản phẩm phái sinh phổ biến trên các thị trường tài chính toàn cầu.
Nhà đầu tư Trung Quốc bị cấm đầu tư vào thị trường dầu tương lai và các ngân hàng không được phép tham gia vào sàn giao dịch tương lai tại thị trường nội địa. Tuy nhiên, các nhà băng có thể cung cấp dịch vụ đầu tư phái sinh có liên kết với các thị trường tương lai quốc tế, mà Yuan You Bao là một ví dụ.
Không có số liệu chính thức nhà đầu tư Trung Quốc đã thua lỗ bao nhiều với sản phẩm này, nhưng một nguồn tin được Caixin trích dẫn cho thấy, BOC có hơn 60.000 khách hàng tham gia sản phẩm Yuan You Bao, với giá trị các khoản vay margin vào khoảng 4,2 tỷ nhân dân tệ.
Dựa trên mức giá của hợp đồng được thiết lập vào ngày 21/4 khi giá dầu sụp đổ, khoản thua lỗ mà nhà đầu tư gánh chịu vào khoảng 10 tỷ nhân dân tệ.
Nguyên nhân là đa phần nhà đầu tư đặt cược giá dầu sẽ hồi phục sau khi giảm xuống mức 20 USD/thùng, nhưng trên thực tế giá loại nguyên liệu này không ngừng xuống dốc.
Việc thua lỗ làm bùng lên làn sóng giận dữ của nhà đầu tư. Họ cho rằng, BOC đã thiết kế sản phẩm với nhiều lỗ hổng, đồng thời không có hành động đóng vị thế kịp thời để bảo vệ nhà đầu tư khiến họ không chỉ thua lỗ lớn, mà còn mắc nợ thêm ngân hàng.
Trong khi đó, BOC cho biết, nhà băng này hành động đúng theo hợp đồng đã ký kết với khách hàng và mọi giao dịch đã được thông báo trước theo đúng chỉ dẫn trên hợp đồng.
Sản phẩm đầu tư dầu tương lai có thể được chia làm 2 phần riêng biệt. Một phần là thỏa thuận giữa nhà băng với nhà đầu tư cá nhân Trung Quốc tạo nên sản phẩm đầu tư phái sinh có liên kết với thị trường dầu tương lai quốc tế.
Phần khác là thỏa thuận giữa nhà băng với các tổ chức môi giới tại thị trường dầu tương lai. BOC thuê JPMorgan Chase & Co và BOC International Holdings là nhà môi giới tại thị trường dầu quốc tế, theo Caixin.
Ða phần các sản phẩm đầu tư mà ngân hàng Trung Quốc cung cấp cho phép nhà đầu tư duy trì vị thế tự động qua các tháng.
Năm 2019, khi giá dầu tăng ổn định, nhà đầu tư có thể thu về lợi suất hơn 10%/năm mà không cần làm gì, trong khi nhà băng kiếm lợi bằng việc duy trì các hợp đồng của nhà đầu tư và thu phí.
Việc nhà đầu tư thua lỗ lớn với sản phẩm Yuan You Bao một lần nữa thu hút sự chú ý của các thành viên thị trường, làm nổi bật tình trạng các nhà đầu tư cá nhân thiếu kiến thức, kỹ năng, nhưng sẵn sàng đặt cược vào các sản phẩm đầu tư chi phí thấp được các nhà băng cung cấp.
Bên cạnh BOC, một số nhà băng lớn khác như Ngân hàng Công nghiệp và thương mại Trung Quốc (ICBC), Ngân hàng Nông nghiệp (ABC), Ngân hàng Xây dựng (CCB), Minsheng Bank, Ping An Bank… đều có các dòng sản phẩm tương tự.
Kể từ tháng 3/2020 tới nay, các sản phẩm đầu tư này trở nên rất phổ biến với các nhà đầu tư cá nhân muốn bắt đáy tại thị trường dầu mỏ.
Nhu cầu lớn tới mức ICBC vừa phải tạm ngừng hoạt động cung cấp sản phẩm đầu tư phái sinh tại thị trường dầu bởi đã chạm tới giới hạn đầu tư quốc tế được cấp phép.
Hơn 100.000 nhà đầu tư cá nhân Trung Quốc đã rót vốn vào thị trường dầu tương lai thông qua các sản phẩm hợp đồng đầu tư và không hề ngờ tới việc giá dầu sẽ giảm xuống mức âm.
Ba nhà băng lớn nhất cung cấp sản phẩm này là ICBC, CCB và BOC nắm giữ các hợp đồng tương lai giá dầu với tổng giá trị 3 tỷ USD, theo ước tính của một số chuyên gia tài chính.
Ða phần các nhà băng đã tạm ngừng việc bán sản phẩm đầu tư tại thị trường hàng hóa tương lai sau sự cố thua lỗ nặng tại BOC. Ngân hàng này cũng ngừng mở vị thế mới của sản phẩm Yuan You Bao kể từ ngày 22/4.
Sự giận dữ của hàng loạt nhà đầu tư thua lỗ đang tạo dư luận lớn, khiến nhiều vấn đề đối với thị trường sản phẩm đầu tư hàng hóa tương lai được đưa ra mổ xẻ, trong đó nổi cộm là trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ đầu tư, quy định về sử dụng đòn bẩy, bảo vệ nhà đầu tư nhỏ lẻ…
Lam Phong (Tinnhanhchungkhoan.vn)
