Thủ tướng Mahinda Rajapaksa của Sri Lanka hôm 12/4 đã cầu xin "sự kiên nhẫn" khi hàng nghìn người tiếp tục xuống đường để phản đối sự cai trị của gia đình ông, theo Aljazeera.
Người dân phẫn nộ biểu tình ở Sri Lanka. Ảnh Reuters
Sự tức giận của công chúng Sri Lanka đã lên tới đỉnh điểm khi cuộc khủng hoảng kinh tế diễn ra ngày càng trầm trọng tại đất nước này.
22 triệu người dân của Sri Lanka đã phải chịu cảnh nhiều tuần mất điện và đối mặt với tình trạng thiếu trầm trọng lương thực, nhiên liệu và thậm chí là thuốc men chữa bệnh trong thời kỳ suy thoái tồi tệ nhất của Sri Lanka kể từ khi quốc gia này được độc lập vào năm 1948.
Rajapaksa và em trai của ông, Tổng thống Gotabaya Rajapaksa, đã trở thành tâm điểm của các cuộc biểu tình ở Sri Lanka, bắt đầu do thiếu nhiên liệu, thực phẩm và các nhu yếu phẩm khác, cũng như do tình trạng mất điện hàng ngày.
Biểu đồ giá thực phẩm tăng phi mã ở Sri Lanka trong những năm qua. Đồ họa của Aljazeera
Hầu hết các khoản chi tiêu cho các sản phẩm thiết yếu đều được thanh toán bằng ngoại tệ, nhưng Sri Lanka đang trên bờ vực phá sản, với dự trữ ngoại hối ngày càng cạn kiệt và nợ nước ngoài lên tới 51 tỷ USD. Gần 7 tỷ USD tiền phải thanh toán trong số đó sẽ đến hạn trong năm nay.
Những người biểu tình đã tập hợp mỗi ngày kể từ hôm thứ Bảy để chống lại tổng thống ở thủ đô Colombo và trên khắp đảo quốc. Họ hô vang: "Gota hãy về nhà" và kêu gọi giải tán chính phủ của ông ta.
Trong bài phát biểu đầu tiên kể từ sau cuộc khủng hoảng, Mahinda - tộc trưởng của gia tộc Rajapaksa quyền lực có mặt khắp nơi trên chính trường Sri Lanka trong suốt hai thập kỷ nay cho biết, ông cần thêm thời gian để đưa quốc gia này thoát ra khỏi bờ vực thẳm.
“Ngay cả khi chúng ta không thể ngăn chặn cuộc khủng hoảng này trong hai hoặc ba ngày, chúng ta sẽ giải quyết nó càng sớm càng tốt,” Rajapaksa nói trong bài phát biểu trên truyền hình của mình.
"Mỗi phút bạn biểu tình trên đường phố, chúng ta lại mất cơ hội tìm kiếm đô la cho đất nước. Hãy nhớ rằng đất nước cần sự kiên nhẫn của bạn vào thời điểm quan trọng này", ông nói.
Áp lực lên gia đình Rajapaksa quyền lực đã gia tăng trong những ngày gần đây, với việc cộng đồng doanh nghiệp của đất nước cũng đã rút lại sự hỗ trợ dành cho họ vào cuối tuần.
Mahinda không trực tiếp giải quyết những lời kêu gọi ngày càng tăng đối với ông và kêu gọi Gotabaya từ chức, nhưng ông bảo vệ chính quyền của mình bằng cách nói rằng các đảng đối lập đã từ chối đề nghị thành lập một chính phủ đoàn kết.
“Chúng tôi đã mời tất cả các bên khác tiến tới và chấp nhận thách thức, nhưng họ đã không làm vậy, vì vậy chúng tôi sẽ tự mình làm điều đó,” ông nói, đồng thời đổ lỗi cho đại dịch là nguyên nhân khiến Sri Lanka không thể trả được nợ nước ngoài.
Những người chỉ trích cáo buộc Rajapaksas vay nặng lãi để tài trợ cho các dự án không kiếm được tiền, chẳng hạn như cơ sở hạ tầng tại một cảng biển được xây dựng bằng các khoản vay của Trung Quốc.
Nợ nước ngoài của Sri Lanka ngày càng chồng chất. Đồ họa của Aljazeera
Những người ủng hộ người biểu tình đã cung cấp nước uống, thức ăn và trà trong khi các xe cứu thương và bác sĩ túc trực để đối phó với bất kỳ trường hợp khẩn cấp nào về sức khỏe. Những người biểu tình Hồi giáo phá bỏ lễ ăn chay Ramadan của họ tại các địa điểm này, chia sẻ thức ăn với những người xung quanh.
Ngay cả các đồng minh chính trị của Mahinda Rajapaksa cũng kêu gọi thay thế ông bằng một thủ tướng lâm thời và một chính phủ đa đảng. Họ nói rằng họ không muốn gia đình Rajapaksa quyền lực trong một chính phủ lâm thời vì nó là trung tâm sự phẫn nộ của công chúng.
Cuộc khủng hoảng và các cuộc biểu tình đã khiến nhiều thành viên nội các phải từ chức. Bốn bộ trưởng Sri Lanka đã tuyên thệ nhậm chức, nhưng nhiều danh mục quan trọng bị bỏ trống.
Nghị viện đã không đạt được đồng thuận về cách đối phó với cuộc khủng hoảng sau khi gần 40 nhà lập pháp của liên minh cầm quyền cho biết họ sẽ không còn bỏ phiếu theo sự hướng dẫn của liên minh, khiến quyền lực của chính phủ suy yếu đáng kể.
Trong khi các hạn chế và ngừng trệ do đại dịch COVID gây ra đã phá hủy nền kinh tế chủ yếu dựa trên du lịch của Sri Lanka, các chuyên gia cho rằng cuộc khủng hoảng đã trở nên trầm trọng hơn do sự quản lý yếu kém của chính phủ, bởi quốc đảo này đã vay nợ tích lũy trong nhiều năm và không thực hiện khéo léo việc cắt giảm thuế.
Chính phủ Sri Lanka đang chuẩn bị cho các cuộc đàm phán cứu trợ với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) trong tuần này, với việc các quan chức Bộ Tài chính nói rằng những người nắm giữ trái phiếu có chủ quyền và các chủ nợ khác có thể không được trả tiền.
Sri Lanka dự kiến cần IMF hỗ trợ 3 tỷ USD nhằm cân bằng cán cân thanh toán của hòn đảo này trong vòng ba năm tới.
Bộ Tài chính Sri Lanka ngày 12/4 tuyên bố vỡ nợ và thông báo với các chủ nợ nước ngoài rằng họ có quyền vốn hóa chi phí lãi vay (cộng tiền lãi vào khoản vay chính) hoặc chọn phương án được hoàn vốn bằng đồng rupee Sri Lanka, theo AFP.
Quốc gia Ấn Độ Dương này đang rơi vào cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong nhiều thập niên khi mắc khoản nợ nước ngoài lên đến 51 tỉ USD, trong đó ước tính 7 tỉ USD đáo hạn trong năm nay.
Đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng lớn đến doanh thu từ ngành du lịch, cộng với chính sách giảm thuế trước đó khiến nguồn thu nhà nước bị thâm hụt. Lượng dự trữ ngoại hối tính đến cuối tháng 3 chỉ còn 1,93 tỉ USD, khiến chính phủ tạm ngừng nhập khẩu nhiều mặt hàng trong khi người dân thiếu thốn đủ thứ từ nhiên liệu, thực phẩm, thuốc men. Tình trạng cúp điện diễn ra kéo dài đến 13 giờ mỗi ngày.
Năm ngoái, các hãng xếp hạng tín nhiệm quốc tế hạ mức xếp hạng đối với Sri Lanka, khiến nước này gặp khó trong việc tiếp cận thị trường vốn nước ngoài để vay thêm tiền đáp ứng nhu cầu thực phẩm và nhiên liệu.
