Theo kết luận điều tra, ông Phan Quốc Việt (Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty Việt Á) có mối quan hệ thân thiết với ông Trịnh Thanh Hùng (Phó Vụ trưởng Vụ KH&CN các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ KH&CN) và ông Hồ Anh Sơn (Phó Giám đốc Viện nghiên cứu Y dược học Quân sự).
Khi dịch Covid- 19 bùng phát và Học viện Quân y đề xuất thực hiện nghiên cứu, chế tạo test xét nghiệm phục vụ phòng, chống dịch, ông Hùng đã chủ động tham mưu, đề xuất để tháng 2/2020, Bộ KH&CN có quyết định phê duyệt, giao Học viện Quân y chủ trì, Công ty Việt Á phối hợp thực hiện Đề tài nghiên cứu, chế tạo test xét nghiệm.
Quá trình tham gia đề tài, bị can Phan Quốc Việt và nhóm nghiên cứu của Công ty Việt Á thường xuyên trao đổi, phối hợp với ông Hồ Anh Sơn và nhóm nghiên cứu Học viện Quân y.
Trên cơ sở quy trình test xét nghiệm của nhóm nghiên cứu Học viện Quân y, ông Việt tiếp nhận và bàn giao cho bà Hồ Thị Thanh Thủy (Phó TGĐ phụ trách kỹ thuật) cùng Tổ nghiên cứu Công ty Việt Á tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện quy trình và sản xuất thử nghiệm thành công test xét nghiệm.
Bị can Phan Quốc Việt
Sau đó, bị can Phan Quốc Việt tiếp tục trao đổi, thống nhất với ông Hùng và ông Sơn để Công ty Việt Á lập hồ sơ xin cấp số đăng ký lưu hành gửi Vụ trang thiết bị và Công trình y tế, Bộ Y tế. Bên cạnh đó, Học viện Quân y cũng có văn bản đề nghị, và ông Hùng đã can thiệp tác động Viện vệ sinh dịch tễ Trung ương kiểm định, đánh giá chất lượng test xét nghiệm.
Lúc này, ông Hùng tham mưu, đề xuất Bộ KH&CN có quyết định thành lập Hội đồng đánh giá, nghiệm thu giai đoạn 1 đề tài. Khi Hội đồng đánh giá, nghiệm thu giai đoạn 1 đề tài có Biên bản nghiệm thu, ông Việt đã đề nghị Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành test xét nghiệm.
Ông Hùng đã cung cấp cho ông Vũ Đình Hiệp (Phó TGĐ Việt Á) để Công ty Việt Á sử dụng đưa vào hồ sơ đăng ký gửi sang Vụ Trang thiết bị & Công trình y tế. Từ đó, Công ty Việt Á được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành tạm thời và chính thức test xét nghiệm, sản xuất và thương mại hóa, thu lời bất chính.
Nâng khống giá
Ngoài ra, ông Việt và Hùng còn trao đổi, thống nhất để ông Hùng cung cấp thông tin không đúng sự thật cho các cơ quan báo chí đăng thông tin tuyên truyền trên cổng thông tin điện tử, tham mưu đề xuất để Bộ KH&CN khen thưởng, đề nghị UBND TP.HCM khen thưởng Công ty Việt Á.
Việc này đã giúp Công ty Việt Á được tặng thưởng “Huân chương lao động hạng Ba”, tạo điều kiện quảng bá hình ảnh và sản phẩm test xét nghiệm của Công ty Việt Á.
CQĐT xác định, giá sản xuất 1 test xét nghiệm là 143.461 đồng (bao gồm toàn bộ chi phí hợp lý, hợp lệ và lợi nhuận định mức 5%).
Với mục đích hưởng lợi nhuận cao và có tiền sử dụng chi % ngoài hợp đồng cho các đơn vị, cơ sở y tế mua test xét nghiệm, khi Công ty Việt Á sản xuất thương mại, bán 200.000 test xét nghiệm cho Bộ Y tế, bị can Phan Quốc Việt đã nâng khống giá trị nguyên vật liệu đầu vào trong cơ cấu đơn giá đưa ra để hiệp thương và được Bộ Y tế xác định giá 470.000 đồng/test.
Kết quả điều tra xác định, tổng số tiền hưởng lợi bất chính của Công ty Việt Á là hơn 1.235 tỷ đồng. Bị can Việt 2 lần đưa tổng số 350.000 USD (tương đương hơn 8 tỷ đồng) cho ông Hùng.
Chủ tịch Việt Á cũng đưa tổng số 3,45 triệu USD (tương đương hơn 78 tỷ đồng) và 4 tỷ đồng cho một số bị can là lãnh đạo, cán bộ để cám ơn việc tác động, tạo điều kiện giúp Công ty Việt Á được tham gia nghiên cứu đề tài, phát triển sản phẩm test xét nghiệm, được cấp số đăng ký lưu hành sản phẩm không thuộc sở hữu của Công ty Việt Á, tạo điều kiện hiệp thương giá và kiểm tra giá hiệp thương theo giá đã được ông Việt nâng khống.
Kết quả điều tra xác định, trong tổng số 8.788.986 test xét nghiệm mà Công ty Việt Á đã sản xuất trong các năm 2020 và 2021, Công ty Việt Á đã tiêu thụ là 8.361.087 test xét nghiệm, tổng giá trị hơn 3.929 tỷ đồng, đã được thanh toán 5.918.266 test xét nghiệm, với tổng giá trị hơn 2.257 tỷ đồng.
Quá trình sản xuất, bán test xét nghiệm Covid- 19 cho các đơn vị, cơ sở y tế công lập, sử dụng ngân sách Nhà nước, ông Phan Quốc Việt và đồng phạm đã vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, làm thiệt hại cho tài sản Nhà nước hơn 402 tỷ đồng.
Trong vụ Việt Á, hậu quả thiệt hại cho hành vi phạm tội của các bị can thuộc Cơ quan quản lý nhà nước được xác định là hơn 833 tỷ đồng.
