Mẫu xe điện EA1 Xdream của Hãng BYD tại Triển lãm ô tô quốc tế Thượng Hải hồi tháng 4-2023 - Ảnh: AFP
Hơn 400 hãng xe đã bỏ cuộc
Thị trường xe điện Trung Quốc bùng nổ khoảng năm 2010, khi Bắc Kinh triển khai nhiều chương trình hỗ trợ cho cả người mua và nhà sản xuất. Người dân bắt đầu quan tâm đến dòng xe này và một loạt hãng xe điện mới đã được thành lập.
Tuy nhiên, theo Hãng tin Bloomberg ngày 27-6, từ quý 1-2023, thị trường khốc liệt này đã bắt đầu chuyển từ giai đoạn quá đông đúc sang giai đoạn tập trung thị phần vào một vài hãng lớn.
Xu hướng này thể hiện rõ khi tính đến tháng 6-2023, Trung Quốc có khoảng 100 hãng xe điện, giảm sâu so với con số 500 nhà sản xuất vào năm 2019 và được dự đoán sẽ còn giảm thêm.
Ông Wang Hanyang - nhà phân tích thị trường ô tô tại Công ty tài chính 86Research - cho biết: "Từ khi các chương trình hỗ trợ của chính phủ bắt đầu được triển khai đến nay, 80% các công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực xe sử dụng năng lượng mới đã bỏ cuộc, hoặc đang trong quá trình rời khỏi thị trường".
Một trong những lý do chính khiến các hãng xe phải bỏ cuộc là không theo kịp yêu cầu của thị trường.
Trong những năm đầu, xu hướng sản xuất của các hãng là những mẫu xe điện vừa đủ đạt yêu cầu của cơ quan kiểm định và các chương trình hỗ trợ. Các yếu tố cao cấp như thiết kế chất lượng cao hay hiệu năng không được chú trọng.
Nhu cầu với các mẫu xe này nhanh chóng giảm khi những yêu cầu trở nên khắt khe hơn và các đối thủ cạnh tranh cũng ngày một đông. Thị trường cho các đội xe lớn - khách hàng chính của các mẫu xe giá rẻ - cũng bắt đầu bão hòa.
Trong giai đoạn 2015-2017, Công ty xe điện Zhidou đã bán đến 100.000 chiếc xe có khả năng chạy giữa mỗi lần sạc chỉ là 100km. Tuy nhiên, từ khi Chính phủ Trung Quốc ngừng chương trình hỗ trợ cho các mẫu xe này, doanh số của Zhidou nhanh chóng sụt giảm.
Vị thế các "ông lớn" ngày càng vững chắc
Trái ngược với khó khăn mà các công ty nhỏ gặp phải, những hãng xe dẫn đầu thị trường lại ngày một củng cố vị thế. Theo Hãng tin Bloomberg, trong quý 1-2023, thị phần của bốn hãng xe lớn nhất (BYD, Tesla, GAC Aion và SGMW) tăng lên mức 60%, bỏ xa mốc 44% ở cùng kỳ năm 2020.
Trong đó, với sự hậu thuẫn từ Tập đoàn Berkshire Hathaway của tỉ phú Warren Buffet, doanh số của Hãng xe BYD đã bùng nổ trong hơn hai năm qua. Hơn 30% phương tiện sử dụng năng lượng mới được bán ở Trung Quốc hằng ngày hiện có nguồn gốc từ BYD, hơn gấp đôi con số xấp xỉ 15% vào năm 2020.
Hãng xe điện lớn nhất toàn cầu Tesla cũng chứng kiến doanh số tăng bùng nổ trong quý 1-2023, sau hai năm liên tục mất thị phần. Với việc đang nắm giữ khoảng 11% thị phần, hãng xe của tỉ phủ Elon Musk đang cùng BYD chiếm lĩnh gần một nửa thị trường xe điện Trung Quốc.
Trong tương lai, thị phần của các hãng xe này có thể còn tăng hơn nữa, khi gần như chắc chắn chính phủ sẽ ngừng việc hỗ trợ các nhà sản xuất xe đang chật vật. Trong khi đó, chính sách miễn thuế cho người mua xe sử dụng năng lượng mới đã được gia hạn đến hết năm 2027.
Ông Xin Guobin - quan chức Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc - từng khẳng định làn sóng thúc đẩy việc hợp nhất thị trường sẽ giúp tăng tính cạnh tranh quốc tế của những hãng xe còn trụ vững.
